Sunday 19 March 2017

বয়সবোৰো যে!



'সেই কলেজীয়া দাদা-বাইদেউ কেইজনৰে ভাল দেই ক্লাছ কৰিব লাগিব বুলি একো চিন্তা নাই নিজৰ মতে ক্লাছ কৰিলেই হ'। হোমউৰ্ৱকো নকৰিলেও চলি যায়।' বাহুত বাহু লগাই গা ঘেলাই গৈ থকা কলেজীয়া ল'ৰা-ছোৱালীকেইটালৈ চাই চাই নিজৰ মাজতে ভোৰভোৰাই আবিৰ স্কুললৈ গৈ থাকিল। সঁচাকৈ সি যে কেতিয়া ডাঙৰ হ'ব কেতিয়া কলেজ পাবগৈ! সদায় স্কুল, হোমউৰ্ৱকবিলাকে তাৰ নগুৰ-নাগতি বাহিৰ কৰি দিছে। নিজৰমতে কিবা এটা কৰিবলৈও মাক-দেউতাকৰ ৰঙা চকুকেইটায়ে যিহে চাৱনি দিব! দূৰতে বিদূৰ হ'ব লগা হয়। আদিত্য দাদাৰো ভাল এতিয়া ঘৰলৈ আহিছে  পঢ়িবও নালাগে, বৰমা-বৰতাইও একো নকয় দেৰিলৈকে বাহিৰত ঘূৰি থাকিলে। সকলোৱে সোধে এতিয়া কি কৰিবা মানে নিজৰমতে চব কৰিলেই হ'ল যি কৰে।

***

আবিৰৰ বৰদেউতাকৰ ল'ৰা আদিত্য। এইবাৰ ইঞ্জিনীয়াৰিংৰ শেষ ছেমিষ্টাৰ দি ঘৰলৈ আহিছে। কেইদিনমান ঘৰত থাকি যাবগে আকৌ। ৰিজাল্ট ওলোৱালৈকে আছে। সেয়েহে এইকেইদিন অলপ লগৰ ল'ৰাৰ লগত ঘূৰা-পকা কৰি স্ফূৰ্টি কৰাৰ কথা ভাবিছে। কিন্তু সি কাৰো ঘৰলৈকে যাব নোৱাৰা হৈছে এটা প্ৰশ্নই তাৰ সকলোবোৰতে চেঁচা পানী ধালি দিয়ে। 'হেৰা ডেকা ল'ৰা এতিয়া পিছে কি কৰিম বুলি ভাবিছা?' নাই একেবাৰেই শান্তি নাই অ' এইবোৰৰ পৰা। এই প্ৰশ্নটোৱে তাক থকা-সৰকা কৰি দিয়ে। জীৱনৰ আধাবয়স পঢ়ি থাকোতেই গ'ল এতিয়া ভাবিছিলে অলপ শান্তি পাব কিন্তু এইটো সময়ৰ সমান মাৰাত্মক আৰু একো নাই। তাতকৈ সৰু হৈ থকাই ভাল আছিল আবিৰৰ নিচিনাকৈ! 'তই ডাঙৰ ন'হবি আবিৰ থাক এনেকৈয়ে বহুত শান্তিত আছ।' একো চিন্তা মূৰত নোলোৱাকৈ স্কুল যোৱা, খেলা, খোৱা, শোৱা।

***

অদিতিৰ আকৌ বেলেগ এটা কথাৰ কাৰণে আজিকালি ক'তো ওলাই যাব মন নোযোৱা হৈছে। মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী কমপ্লিট কৰা এবছৰেই হ'ল। এতিয়া নেটৰ কাৰণে লাগি আছে। জে আৰ এফটো লগাব পাৰিলে ভাল আছিল। কিন্তু ওচৰ-চুবুৰীয়াৰ চকুত তাই বুঢ়ী হৈ গ'ল। 'অকল পঢ়িয়েই থাকিবানে বিয়া-বাৰুৰ কথা ভাবিবা' এই প্ৰশ্নটোত তাই বিৰাতেই বিৰক্ত হৈ পৰিছে। নিজৰ কেৰিয়াৰৰ কথা ভাবি তাই যেন  এটা পাপকামহে কৰিছে। মাষ্টাৰো কমপ্লিট কৰিলে তথাপিও বিয়া হোৱা নাই মানে ন'হবই চাগে! মানুহবিলাকে যেন এইটো কথাহে আকাৰে-ইংগিতে বুজাবলৈ যায়। কি যে হ'ব! সেয়ে আজিকালি বৰ বিশেষ প্ৰয়োজন ন'হলে তাই বৰকৈ ওলাই-মেলি নুফুৰে। বিয়া-বাৰু কৰি এটামান ল'ৰা-ছোৱালীৰ মাক হ'লেহে যেন ওচৰ-চুবুৰীয়াৰ মুখখন বন্ধ হ'ব!

***

আবিৰৰ ককাকৰ বয়স হৈ আহিছে আজিকালি আগৰ নিচিনাকৈ ঘূৰি-ফুৰি থাকিব নোৱাৰে। কাৰোবাৰ লগত মনৰ কথা দুআষাৰমানো পাতিব মন যায়। কিমাননো আৰু চকীখনতে বহি থাকি ৰাস্তাৰ মানুহবিলাকক চাই থাকিব। তেওঁৰ লগত কথা পাতিবপৰাকৈ লগৰবিলাক এজন এজনকৈ ওপৰৰজনাই নিছেই আৰু বাকীথকাকেইজন ঢাৰি-পাতি লৈছে। গতিকে তেওঁৰো লগ-সংগবোৰ কমি আহিল। আবিৰ অলপ সৰু থাকোতে ককাকৰ লগ লৈছিল, খাটনি ধৰিছিল সাধু শুনাবলৈ। কিন্তু সিও স্কুললৈ যাবলৈ লোৱাৰপৰা তেওঁৰ ওচৰলৈ অহাটোও কমিল। আবেলি সময়কণ খেলিবলৈ ওলাই যায়, সন্ধিয়া পঢ়িবলৈ বহে গতিকে সময়ৰ নাটনি হোৱাটো স্বাভাৱিক। সেয়ে ককাকৰ বাটৰ মানুহ চোৱা বাদ দি আৰু বিশেষ কৰিবলগা নাই। মানুহবোৰকে চাই নিজৰ অতীত ৰোমন্থন কৰি যায়। আবিৰ, আদিত্যৰ বয়সত তেওঁ কি আছিল আৰু এতিয়া কি হ'ল। কথাদুটামান পাতিবলৈ শ্ৰোতাৰ অভাৱ।
হোমউৰ্ৱকৰ ভয়ত ডাঙৰ হ'বলৈ মন যোৱা, মানুহৰ প্ৰশ্নবাণৰপৰা হাত সাৰিবলৈ সৰু হ'বলৈ মন যোৱা আৰু এটা বয়স এনেকুৱা যে কৰিবলৈও একো নাই, কথা পাতিবলৈও লগ নাই কেৱল নিজৰ অতীত ৰোমন্থন কৰাক বাদ দি উপায়ইও নাই।

Monday 13 March 2017

সংসাৰৰ লীলা!

মুনমুন আজি প্ৰথমবাৰৰ কাৰণে মামাকৰ ঘৰলৈ যাব। কাৰোৰে গাত তত নাই। তাক কেনেকৈ নিব, কিহত নিব আগদিনাৰপৰাই মাক-দেউতাকৰ মাজত আলোচনা। মামাকৰ ঘৰলৈ যদিও এবেলাৰ বাত তথাপিও মুনমুনক লৈ যোৱাৰ কথা যে সেয়ে অলপ দোমোজাত পৰিছে।

আজিকালি মুনমুন হাজৰিকাহঁতৰ ঘৰৰে এজন সদস্যৰ দৰে হৈ পৰিছে। সি অহাৰপৰাই সকলোবোৰ মৰম যেন সিয়েই কাঢ়ি লৈ গৈছে আনকি পাঁচবছৰীয়া ছোৱালী মুনিৰো যেন মুনমুনৰ লগত লাগি থাকোতে খেলিবৰ কাৰণে আহৰি নোহোৱা হৈ গৈছে। এতিয়া হাজৰিকানীও তাৰ কাৰণে কতো ওলাই যাব নোৱাৰা হৈছে। জীয়েককে যদি অলপ দেৰি কাৰণে এৰি যাব পাৰে কিন্তু তাক এৰি কতো ওলাই যাব নোৱাৰে। অলপসময়ৰ কাৰণে অকলে থাকিব লগা হ'লেই সি গোটেইখন হুলস্থূল লগাই দিয়ে। এতিয়া তেওঁলোকৰ এটা নহয় দুটা সন্তান।

'মা মা মুনমুনে ইমান ডাঙৰ ডাঙৰকৈ পেক পেক কৰিছে ব'লাছোন' জীয়েকে ঢপলিয়াই আহি মাকৰ ওচৰ পালেহি। জীয়েকৰ টেটুফলা চিঞঁৰত হাজৰিকানীয়েও য'ৰ কাম ত'তে এৰি চাদৰ ওপৰ পালেহি। অলপসময়ৰ আগতে মুনমুনক খাবলৈ দি জীয়েকক ৰখিয়া পাতি থৈ গৈছিল বেলেগ চৰাই আহি যাতে মুনমুনৰ ভাগৰখিনি নাখায়হি। কিন্তু এনেকৈ চিঞঁৰিবলৈ কি হ'ল তাৰ! দেখাততো একোৱেই হোৱা নাই য'ৰ ভাত তাতেই আছে কিন্তু সি খাবলৈ এৰি চিঞঁৰিছে কিয়? একো বুজিব নোৱাৰি হাজৰিকানীয়ে তাক একাষত বহাই এটা হাতত ভাতকেইটামান লৈ তাৰ ঠোটৰ ওচৰত দিয়াত টপাটপ গিলি থ'লে। কথাটো এতিয়াহে তেখেতে বুজি পালে, মানে এওক আজিৰপৰা কোছত লৈ খোৱালেহে খাব। হায় ভগৱান, ই বাৰু কোনোবাজনমত মানুহ আছিল নেকি বাৰু! সকলোবোৰ আদব-কায়দা মানুহৰ নিচিনা ৰূপটোহে হাঁহ। কুকুৰবিলাক বাৰু দেখিছে এনেকুৱা মৰম আকলুৱা কিন্তু এটা হাঁহ হৈও সি দেখোন বেলেগ। মানুহৰ সমাগম য'ত বেছি তাৰো উপস্থিতি তাতেই। এখন্তেকৰ কাৰণেও অকলে থাকিব নোৱাৰে আৰু বেলেগ হাঁহ দেখিলে কুঁছিমুছি হাজৰিকানীৰ কোলাত সোমাইহি যেন সিহঁতবোৰ তাৰ শত্ৰুহে।

মুনমুনৰ মাকজনীক ৰাতি মেকুৰী নে হেঁপাই মাৰি থোৱাৰ পিছত তাক হাজৰিকাহঁতে কোনোমতে ৰক্ষা কৰিলে। সেই তেতিয়াৰপৰাই সি ঘৰৰে এজন হোৱাৰ দৰেই হ'ল। তেওঁলোকৰ পাঁচবছৰীয়া সন্তান মুনিয়ে তাৰ নাম থ'লে মৰমৰতে মুনমুন। আজিকালি মুনমুনক ওচৰ-চুবুৰীয়া কোনোৱে চিনি নোপোৱাকৈ থকা নাই। সৰু সৰু ল'ৰা-ছোৱালীবোৰো মুনমুন বুলিলে পাগল। তাৰ বহল ভৰিকেইখনেদি থুপুক-থাপাককৈ সিহঁতৰ পিছে পিছে পেকপেক কৰি যি দৌৰি ফুৰে দেখিলে মৰম লাগি যায়। হাজৰিকানিয়ে গা ধুই কাপোৰকেইটাও মেলিবলৈ যাব নোৱাৰে সিও পেকপেকাই পিছে পিছে যাব। গঁড়াল বনাই দিয়ে সত্বেও থাকিব নিবিচাৰে এদিন গঁড়ালত থঁওতে যিহে চিঞঁৰ ধৰিলে   সেইদিনাৰপৰা ঘৰতোৰ এটা আঁচুটীয়া ৰুম এটাৰ পকাতে বিছনা এখন বনাই দিলে আৰু ৰাতি হ'লেই টুপুককৈ গৈ বিছনাখনত উঠি শুই থাকে।

মুনমুনৰ কথা শুনি শুনি এতিয়া মুনিৰ মামাকৰ ল'ৰা-ছোৱালী কেইটাই উৎপাত লগাই আছে এদিনৰ কাৰণে হ'লেও তাক সিহঁতৰ ঘৰলৈ লৈ যাব লাগে। কিন্তু এতিয়া নিয়ে কেনেকৈ! কিন্তু সিহঁতেও নেৰে যেনেকৈ হ'লেও এবাৰ নিব লাগে মুনমুনক। শেষত হাজৰিকাৰ পৰিয়ালে সিহঁতৰ কথা শুনি ৰাজি হ'ল মুনমুনক লৈ যাবলৈ।

আজি মুনমুনৰ মামাকৰ ঘৰলৈ যাত্ৰা। মাক-দেউতাকৰ পিছে পিছে থুপুক-থাপাককৈ ওলাই আহিছে মুনমুন। তাৰ পিছে পিছে মুনি তাৰ বিছনাখন লৈ। মুনিৰ লগৰ ল'ৰা-ছোৱালীও ওলাই আহিছে মুনমুনক মামাকৰ ঘৰলৈ পঠাবলৈ। মুনিৰ দেউতাকে লাহেকৈ গাড়ীৰ ডিকিটো খুলি তাৰ বিছনাখন পাৰি মুনমুনক বহুৱাই দিলে। মুনি আৰু মাকো পিছৰ ছিটটোতে বহি ল'লে। মুনিৰ দেউতাকে গাড়ীখন ষ্টাৰ্ট কৰোতেই মুনমুনে যেন কিবা বুজিহে পালে সি পেকপেককৈ মূৰটো দীঘলকৈ মেলি মুনিৰ লগৰকেইটাক বিদায় দিয়াৰ দৰে তাৰ ভাষাতে কিবা-কিবি ক'বলৈ চেষ্টা কৰিলে। এটা একো নজনা নিৰীহ প্ৰাণী যদিও মানুহৰ মাজত থাকি থাকি সিও আদব-কায়দাবোৰ শিকি পেলাইছে। 'এইয়া সংসাৰৰে লীলা' হাজৰিকানীৰ ভাষাত।

Wednesday 1 March 2017

বিবেক দংশন

হয় আপুনি ঠিকেই বুজিছে। মই কি ক'বলৈ গৈ আছো। পুনৰ এবাৰ আপোনাক সোঁৱৰাই দিও আপুনি প্ৰকৃততে হয় কোন? আপুনি এজন সভ্য সমাজৰ অহ্ নহয় সভ্য শব্দতো ক'লে হয়তো ভুল হ'ব কাৰণ সকলো ব্যক্তিয়ে সভ্য, কিন্তু সৎ হোৱাতোহে ডাঙৰ কথা। আপুনি ইমান এজন সৎ ব্যক্তি তথাপিও কেতিয়াবা কিছুমান ক্ষন্তেকীয়া সুখৰ কাৰণে সেই সততাক বৰ্জন কৰিব কিয় বিচাৰে? যদি মই আপোনাৰ কাষত প্ৰত্যকতো মূহূৰ্ততে  থিয় নোহোৱা হ'লে আপুনি হয়তো কেতিয়াবাই সৎ মানুহৰ চোলাটো সোলোকাই থ'ব লগা হ'ল হয়। নিজৰ ছাঁটোৱেও আন্ধাৰৰ হোৱাৰ লগে লগে গা এৰা দিয়ে কিন্তু মই এজন সেইজন যিয়ে আপোনাৰ লগ এৰিব নোৱাৰো, আচলতে নিবিচাৰো।

আগৰ কেইবাৰৰ দৰে আজিও অফিচৰ চহী নকৰা ফাইলকেইটা লৈ বহি আছে। এইবাৰো মানে ময়েই মনত পেলাই দিব লাগিব চহীকেইটা মাৰি দিবলৈ।লগতে থকা ফাইলকেইটা মাত্ৰ কলমটোৰ সাঁফৰতো খুলি চহী এটা মাৰি দিব লাগে। কলমৰ খুটমান চিঞাঁহীকণ খৰছ হোৱাৰ বাদে আপোনাৰতো একোৱে ক্ষতি নহয়। কিন্তু তাকে নকৰি কাষতে বহা কলিতা, দাস, শৰ্মাহঁতলৈ চাই কিহৰ আশাত বহি আছে? অহ ঠিকেই আপোনাৰো চাগে তেওঁলোকৰ দৰে সততাৰে ঘটা দৰমহাকেইটাৰে ভোক গুচা নাই। টেবুলৰ তলেৰে দিয়াকেইটাৰেহে পেটৰ জুই নুমাব। কিন্তু সেই সেইকেইটাৰে আপোনাৰ জুই নুমাবলৈ যাঁওতেযে কিমানৰ পেটত জুইকুৰা দগমগাই জ্বলি উঠিব সেই কথা কিয় ভবা নাই? আপুনিতো সকলোবোৰ কাম ভাবি-চিন্তিয়ে কৰে তথাপিও জানি-শুনিও কিছুমান ভুল কিয় কৰিবলৈ যায়। আপুনিতো এজন সৎ নিষ্ঠাৱান শিক্ষকৰ সৎ পুত্ৰ আছিল যিয়ে নিজৰ কষ্টৰ বলত ইমানখিনি পাইছেহি, কিন্তু নিজৰ সন্তানৰ, মানুহজনীৰ মৰমত কিয় সকলোখিনি জলাই দি ছাই কৰিব বিচাৰিছে। সন্তানক কষ্ট কৰিবলৈ বুজোৱাৰ পৰিৱৰ্তে সিহঁতক লেৰেলা সাদৰ কৰি সিহঁতৰ জীৱনটো জাহ যাবলৈ নিদিব। সিহঁতক শিকিবলৈ দিয়ক জীৱনৰ অৰ্থ কি?আপোনাৰ সন্তান, পত্নীয়েতো কেতিয়াও কোৱা নাই বেলেগৰ টকাৰে তেওঁলোকৰ জীৱন সজাবলৈ। তেন্তে আপুনি কিহৰ প্ৰৰোচনাত পৰি চহীটো কৰিবলৈ হাঁতত কলমটো ল'ব পৰা নাই।
সহকৰ্মীয়ে কৰা বেয়া কামবোৰত সহযোগ নকৰি তেঁওলোকক মই আপোনাক বুজোৱাৰ দৰে বুজাওক শুদ্ধ পথলৈ আহিবলৈ কঁওক। তেওঁলোকে হয়তো বিবেকৰ লগত আপুনি পতাৰ দৰে কথা পাতি নাথাকে। আচলতে নিজেই কি কৰি আছে সেইয়া চাবলৈহে নিবিচাৰে। সেয়েহে ইমানদিনে শুধৰণি পথতো ধৰিব পৰা নাই। অহ্ তাৰ আগতে আপোনাৰ বাকী থকা ফাইলকেইটাত চহীকেইটা কৰি লওঁক।

***

'হেৰা তোমাৰ কি হৈছেহে? অথনিৰেপৰা চাই আছো তোমাক শুবলৈ লৈ ইচাট বিচাট কৰি আছা। ইমান ঘামিচা যে? ইমানো গৰম পৰা নাই এনেকে ঘামি জোল বৈ যাবলৈ।' কাষতে শুই থকা চলিহাৰ ঘৈণীয়েকে মাত দিওতেহে চলিহাৰ সম্বিত ঘূৰি আহিল। ইমান দেৰি কথাবিলাক ভাবি থাকোতে গমেই পোৱা নাই তেওঁৰ ইফালে যে ঘামী গোটেই মানুহতো ভিজি গৈছে।
নাই নাই তেওঁ কেতিয়াও এনেকৈ লোকক ঠগিব নোৱাৰে। দৰকাৰ হ'লে ল'ৰাক অসমৰে এখন কলেজত পঢ়াব, যদি ইঞ্জিনীয়াৰিং, মেডিকলত চিট নাপায়, বিএছিয়ে পঢ়াব তথাপিও কিন্তু এনেকৈ লোকৰ টকাৰে কেতিয়াও তাক দামী কলেজত পঢ়ায় মানুহ কৰিব নোৱাৰে। হয় দেই মাজে মাজে তেওঁ কিয় জানো পথভ্ৰষ্ট হৈ যায় ক'ব নোৱাৰে। কিন্তু কেনেবাকৈ যদি অসৎ ৰাষ্টাৰ কথা মনলৈ আহে আজিলৈকে সেই ৰাষ্টাত ভৰি থ'ব পৰা নাই। তেনে হ'লে আজিৰ দৰে বিবেক দংশনত ভুগি পুনৰ তেওঁ উভতি আহে। হয় তেওঁ এজন সৎ নিষ্ঠাৱান শিক্ষকৰ সৎ পুত্ৰ আৰু সদায় সৎ হৈ থাকিবও। কাৰোৰে ক্ষতি কৰি নিজেই ভোগ কৰিব নোৱাৰে।

Wednesday 14 December 2016

চাইড-এফেক্টচ

ৰিমঝিম বৰঠাকুৰ

বৰষুণজাকে আকৌ চিপচিপাবলৈ আৰম্ভ কৰি দিলে। কিমান সময়নো হৈছিল এৰিবৰ আকৌ আহিলেই। কালিৰেপৰা নেৰানেপেৰাকৈ লাগিছে, দুদিনত যে এৰিব একো আশা দেখা নাই। প্ৰথম জাক বৰষুণ ভাল লাগে! জিৰজিৰকৈ বলি থকা বতাহচাতিয়ে চিপচিপ বৰষুণজাকক উৰাই লৈ যাঁওতে গালে-মুখে চিটিকাই থৈ যোৱা টোপালবোৰ! আহ, কি যে এক ধুনীয়া অনুভূতি। কিন্তু ভাল লগা অনুভৱবোৰো খন্তেকীয়া। যেতিয়া বিচৰাতকৈ অধিক হৈ যায় সেই ভাল লগাবোৰো নোহোৱা হৈ যায়।

এনেকুৱা কিনকিনিয়া বৰষুণজাকৰ লগতে ঠাণ্ডা ঠাণ্ডা লগা বতৰতো। ঘৰৰপৰা বাহিৰ হ'বৰ মন নোযোৱা বতৰ, কিন্তু সেই বৰষুণতে ভিজি ভিজি ৰাতিৰ সাঁজ কোনোমতে উলিয়াবলৈ অবাধ্য বৰষুণকো আওকাণ কৰি ৰাস্তাৰ কাষত বহি থকা আমাৰ মৰমৰ কেঁচাচানা বেছা খুড়াজন। কেঁচাচানাৰ কথা মনত পৰোতেই খাবলৈ জিভাখন লকলকাই উঠিল। এতিয়া যেন সেই পিয়াজ, জলকীয়া, ধনীয়া দি চটপটা কৰি থোৱা চানাখিনি চোবাবলৈ নাপালে ঠাণ্ডা নমৰিবই। ইফালে বৰষুণ, ঠাণ্ডাকো আওকাণ কৰি চানাৱলা খুড়াজনৰ অপেক্ষা 'আজি যেন গ্ৰাহক অলপ বেছিকৈয়ে আহক যাতে মাংস অকণমান ঘৰলৈ নিব পাৰে। বতৰতোৰ লগত মিলাই ঘৈণীয়েকে জালুক দি ৰন্ধা মূৰ্গীমাংসখিনি এদিন খাই, সেইখিনিকে মনত পেলাই এমাহলৈ দালি-ভাতখিনিও সুখেৰে খাব পাৰিব।'

এনেকুৱা বতৰত গৰম গৰম ধোঁৱা ওলাই থকা ৰাস্তাৰ কাষৰ মম' খাবলৈও বেয়া নহয়। লগতে সৰু ডিজপজেল গ্লাছটোত দিয়া চুপখিনি। সেইখিনি এবাৰ পেটত পৰিলে ঠাণ্ডাই অলপ দেৰিলৈকে পাত্তাই নাপায়। মম'ৰ কথা মনলৈ আহোতে জিভাখন ৰ'বই পৰা নাই। নিজেই নজনাকৈয়ে 'সালৌপ সালৌপ' শব্দ বাহিৰ হ'বলৈ ধৰিছে। অহ চিঙৰাও বেয়া ন'হব দেখোন! লগতে পদিনা, নহৰু, আদা, জলকীয়াৰ চাটনিকণ পৰিলেতো কথাই নাই। 'গাখীৰতে মহৰ খুটি' বুলিবই পাৰি। এহ্ মজা, আজি তেন্তে দকচাহে কথা! পিছে আজি চিঙৰা পাঁও নে নাই ঠিক নাই। আজি কেইবাদিনো হ'ল চিঙৰা বেছা দাদাজন দেখা নাই। গতিকে এইটো বতৰত যে আহিব আশা নাই।

 কি কৰা যায়! কি কৰা যায়! ভাবিয়ে পোৱা নাই। নাই ইমান খিনি ভবাৰ পিছত আৰু ৰৈ থাকিব নোৱাৰি। ছাতিতো লৈ ওলাইয়ে যাঁও। কেঁচাচানা, মম' যি পাঁও চব উঠাই আনি আজি ৰাজভোগ কৰিম। এনজয় কৰিম এই বৰষুণৰ বতৰ। চাঁওচোন বৰষুণজাকেনো কেনেকৈ কিমান আমনি লগাব পাৰে। কাষৰ ৰুমত থকা বাকীকেইজনী যাব নেকি সুধিবলৈ যাবলৈ লেপৰ তলৰপৰা উঠি যাব মন যোৱা নাই। মেছেজ এটা কৰিয়ে কনফাৰ্ম হৈ নিজেই ওলাই যাম। ফোনটো ক'ত মোৰ? আৰে মোৰ ফোনটো ক'ত?

ফোনটো বিচাৰি থাকোতেই সি কৰ্কশ ৰিংটনটোৰ সৈতে এনেকুৱাকৈ বাজি উঠিল যে সেইটো ৰিংটন নহৈ বেলেগ কিহবাই মোৰ কাণত চিঞৰিলে।

'হেল্লে'

'হাই, গুডমৰ্ণিং। আৰ ইউ কামিং টু ডি অফিচ টুডেই?'

অলপ দেৰিলৈকে কি হৈ আছে একো গম পোৱা নাই। হাহ? এইয়া কি? ক'ত মোৰ বিছনা, ক'ত মোৰ হোষ্টেল? কিন্তু বৰষুণজাক! সেইজাক ঠিকেই আহি আছে। কালি আবেলিৰেপৰা, গোটেই ৰাতিতো আৰু আজি এতিয়ালৈকে। কালি অফিচৰপৰা ঘূৰি কেবখনত বহি ভাবি অহা কথাবোৰৰ এইয়া 'চাইড এফেক্টচ'হে যিবোৰ দেখি সপোনতে সালৌপ সালৌপ মাৰি আছিলো।

Tuesday 22 November 2016

বিয়া (Wedding)


ৰিমঝিম বৰঠাকুৰ

শইকীয়ানীয়ে কেইবাযোৰাও কাপোৰ উলিয়াই থৈছে ঘৰৰ ওচৰৰ বিয়াখনৰ ৰিচিপচনখনলৈ পিন্ধি যাবলৈ। দুযোৰমান উলিয়াই থৈ আকৌ সোমোৱাই থ'লে সেইকেইযোৰ বোলে আগতে দুখনমান বিয়াত পিন্ধিছে। পুনৰ যদি পিন্ধে 'গোট'ৰ লগৰকেইজনীয়ে দেখিলে সেইটোকে হ'বলগীয়া মিটিংখনৰ আলোচনাৰ বিষয় হ'ব। কাকতিৰ ঘৈণীয়েকে দেখিলেতো হ'লেই আৰু। এনেই বহল মুখখন আৰু অলপ ডাঙৰকৈ মেলি সকলোৱে শুনাকৈ কৈয়েই পেলাব আগতে কাপোৰযোৰ তেওঁ ক'ত পিন্ধা দেখিছিল। তেতিয়া 'গোট'ৰ ধন্য-মান্য সম্পাদিকা শইকীয়ানীয়ে মুখখন ক'ত লুকুৱাব জেগাই বিচাৰি নাপাব।
কি কৰিব কি নকৰিব বিচাৰি নাপায় ৰিমাৰ মাককে সোধো বুলি ফোনতো লগাবলৈ ধৰি দেখিলে বেলেঞ্চো নাই। কি যে নহয় এইবোৰ! সৰু ছোৱালীজনী মাকৰ মোবাইলটোত খুব লাগি থাকে নহয় তাইয়ে শেষ কৰিলে চাগে। হোৱাটচাপতে মেছেজ এটা কৰি সোধা যাঁওক। মানুহজনী এইবিলাকত বৰ এক্টিভ, মেছেজ কৰাৰ লগে লগে ৰিপ্লাই কৰে। মেছেজটো পঠিয়াই শইকীয়ানীয়ে বাকী থকা কামকেইটা কৰি আজৰি হৈ ল'বলৈ বুলি কামত ধৰিলেগৈ। লগতে তিয়াই থৈ দিয়া মচুৰ দালিকণো গালদুখনত লেপি ল'ব লাগিব। পাৰ্লাৰৰ মুখ নেদেখা শইকীয়ানীয়ে ক'ৰবাত বিয়াখাবলৈ যোৱাৰ আগতে এইফেৰা কাম নকৰিলে নহয়েই। লগৰকেইজনীৰ আগত আকৌ কোনোবা এখন ভাল পাৰ্লাৰৰ নামতো কৈ ফুটনি মাৰিবলৈ কেতিয়াও নাপাহৰে।
অলপ সময়ৰ পিছত আহি মোবাইলটো চাই দেখে তেওঁৰ মেছেজৰ কোনো ৰিপ্লাই নাই। ৰিমাৰ মাকে যে মেছেজটো চাইছে সেই কথা শইকীয়ানীয়ে খাটাংকৈ গম পালে নীলা হৈ পৰা চিনকেইডাল দেখি। মেছেজটো চাই থৈছে কিন্তু ৰিপ্লাইটো কৰিবলৈ ইমান সময় নাইনে? শইকীয়ানীৰ বিৰাতেই খং উঠিল ৰিমাৰ মাকৰ কাণ্ড দেখি। ৰিপ্লাই কৰিবলৈ মনো নকৰিব পাৰে যিহে হিংসাকুৰীয়া মানুহ, শইকীয়ানীক কেনেবাকৈ সিহঁত গোটেইকেইজনীতকৈ ধুনীয়া লাগিব বুলি ভয়ো খাব পাৰে। খংৰ ভমকত নিজেই নিজকে বকি বকি বাকী থকা মচুৰ দালিখিনি পিচি ল'লে। বকি থাকোতেহে মনলৈ আহিল যে বিয়াঘৰীয়া ৰিমাৰ মাকৰ কিবা সম্পৰ্ক লাগে গতিকে তেখেত চাগে তাতে ব্যস্ত হৈ আছে। আকৌ এবাৰ ফোনটো লৈ মেছেজ কৰিবলৈ ধৰোতেই ৰিমাৰ মাকৰ ফোনটো আহিল।
'শইকীয়ানী ন'কব আৰু বুজিছেনে বিয়াঘৰত যিহে অঘটন ঘটিল, সেইবোৰত লাগি থাকোতে আপোনাক ৰিপ্লাই কৰিবই পৰা নাই। এতিয়া এটা কথা জানি থওক যে বিয়াখন ন'হল বাকীখিনি আবেলি গৈ কৈ আছো।' কথাখিনি একে উশাহে কৈ ফোনটো থৈ দিলে। শইকীয়ানীয়ে ৰিমাৰ মাকৰ কথাখিনি শুনিলেহে কিন্তু একোৱে বুজি নাপালে। কি হ'ল হঠাতে! বিয়াখন দেখোন পৰহিয়ে হোৱা কথা আছিল মন্দিৰত আৰু আজি ৰিচিপচন। কিন্তু ৰিমাৰ মাকৰ কথাখিনিৰ মতেতো বিয়াখন ন'হলেই যেতিয়া ৰিচিপচন কেনেকৈ হ'ব।
'এস কি যে নহয় এইবিলাক। কথাখিনিও ভালকৈ ক'ব নোৱাৰে' শইকীয়ানীৰ এনেই খং উঠি আছিল এতিয়া কথাবোৰ ভালকৈ নোকোৱাৰ বাবে খংৰ ভমক আৰু একোব চৰিল। যিমান খং উঠিলেও এটা কথা সঁচা যে তেওঁ ইমানকৈ সাজি-কাঁচি থাকি লাভ নাই, তথাপিও পিচি থৈ দিয়া দালিকণ নলগাবনে!
আবেলি চাৰিটামান বজাত ৰিমাৰ মাক শইকীয়ানীৰ ঘৰ ওলালহি। শইকীয়ানীৰতো তেওঁলৈ বাট চাই চাই চকু বিষাল। এনেই লোকৰ কথা শুনি ভালপোৱা মানুহ, তাতে আকৌ হ'বলগা বিয়া ভাঙিছে। গতিকে ইয়াতকে বেছি চৰ্চাৰ কথা কি থাকিব পাৰে। কথা শুনিবলৈ থিয় হৈ থকা কাণদুখনে ৰিমাৰ মাকৰ উপস্থিতিতহে শান্তি পাইছে। অকণো পলম নকৰি শইকীয়ানীয়ে ৰিমাৰ মাকক প্ৰশ্নৰ বাণেৰে ধাৰাসাৰ কৰিলে।
'কিনো ক'ব এইবোৰ মানে দীঘল কাহিনী.....' বুলি ৰিমাৰ মাকে আৰম্ভ কৰি গ'ল। কথাখিনি যিমান শুনি গৈছে শইকীয়ানীয়ে যেন সিমান ৰস পাইছে।
দেখাই-শুনাই বৰ মৰম লগা ছোৱালী এজনীৰ লগত ঘন ভূঞাৰ ল'ৰাতোৰ বিয়া ঠিক কৰিছিল। ধনীৰ দুলাল ভূঁঞাৰ ক'বলৈ গ'লে আগে-পিছে একোটিয়েই ল'ৰা। যিমানখিনিহে ধনৰ গৰাকী এটা ল'ৰাই যে খাই ধুকুৱাব পাৰিব সেইয়া কোৱাতো অলপ কঠিন। সেয়ে পুতেকে সৰুৰেপৰা যিটোকে বিচাৰে সেইটোকে দিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। যাতে পুতেকে কাহানীও বাপেকক ক'ব নোৱাৰে যে টকা থাকিও তাৰ কাৰণে একো কৰিব নোৱাৰিলে। এনেকৈ ডাঙৰ হোৱা ল'ৰা এটা সময়ত ইমানেই উদণ্ড হ'ল যে মৰম কি, সন্মান কি, অভাৱ কি একো বুজি নোপোৱা হ'ল। তাৰ মতি-গতি দেখি ভূঁঞা-ভূঁঞানীয়েও নিজৰ ভুলতো বুজিবলৈ ধৰিলে কিন্তু ইতিমধ্যে দেৰি হ'লেই। পুতেকতো যে এনে বদমাছ হ'ল একেবাৰে এৰাল চিঙা গৰুৰ দৰে অৱস্থা তাৰ। ল'ৰাটোৰ কাৰণে মাক-দেউতাককো কোনো ওচৰ-পাজৰে থকা মানুহেও ভাল নোপোৱা হৈছিল।তাৰ উৎপাতত ছোৱালী-বোৱাৰী কোনো শান্তিত থাকিব নোৱাৰে। ইমান টকা-পইচাৰ মালিক হোৱা স্বতেও বিয়াৰ বয়স হৈ যোৱাৰ পিছতো তাৰ কাৰণে ছোৱালী বিচাৰি পোৱাতো টান হৈ পৰিছে। তাৰ নাম শুনাৰ পিছতেই ছোৱালী দিয়া মানুহ আহিও ঘূৰি যায়। কিন্তু হঠাতে জানো বিয়াখন কেনেকৈ ঠিক হ'ল, ভূঁঞা-ভূঁঞানীয়ে একেবাৰে বিয়াৰ নিমন্ত্ৰণী চিঠি লৈ আহোতেহে সকলোৱে গম পালে। আনকি সম্পৰ্কীয় মানুহবিলাকেও সময়তহে গম পালে।
ছোৱালীজনীৰ ঘৰ অলপ দূৰত, এদিনতে অহা-যোৱা কৰিব নোৱাৰি। বৰ মৰম লগা আৰু বয়সো বোলে বেছি নহয়। ইমান ভাল ছোৱালী এজনী তাৰ নিচিনা ল'ৰা এটাই ক'ত পালে সেইটোহে সকলোৰে মুখে মুখে। কিছুমানৰ মতে সি আগতকৈ ভাল হোৱাৰ কাৰণে পালে চাগে, কিছুমানৰ মতে আকৌ মিছা কথা কৈ মন ভোলালে চাগে। কিন্তু যিয়েই নহঁওক ভূঁঞাৰ ঘৰত বিয়া খাবলৈ যোৱাৰ মজাই বেলেগ হ'ব। ধনৱানৰ ধন বিয়াখনতে খৰছ নকৰি কৰিব ক'ত? মাছে-মাংসই এগালমান খোৱাব! ল'ৰা কেনেকুৱা আছিল সেইটো কথা নহয়, দগৰি এসাজ খাবলৈ পোৱাটোহে কথা। তেনেকৈয়ে ভাবি শইকীয়ানীও ৰচকিজনী হৈ আছিল। কিন্তু বিয়াখন ভাগিহে...!!
ঘৰত অতকে ডাঙৰ চোতালখন থকাৰ পিছতো বিয়াখন ঘৰত নাপাতি মন্দিৰত পাতিবলৈ গৈছিল। লগত পিছে দহ-বাৰজন মানুহতকৈ বেছি মানুহ নিয়া নাই। বাকী মানুহক ৰিচিপচনৰ কাৰণেহে মাতিছিল। কিন্তু দগৰি ৰিচিপচন খোৱাৰ আশাত থকাবিলাকৰ আশাত চেঁচা পানী পৰিল। বিয়া পাতিবলৈ গৈ তেঁওলোক এনেকুৱা সমস্যাত পৰিল যে বিয়া নাপাতি গুচি আহিবলগাত পৰিল। কেনেবাকৈ অচিনাকি ছোৱালী এজনী পায় ফাকি-ফুকা দি বিয়াখন ঠিক কৰিছিল যদিও ছোৱালীৰ বোলে সোতৰ বছৰো হোৱা নাই। গতিকে মন্দিৰৰ কমিটীৰ কৰ্তৃপক্ষই বিয়াখন পাতিবলৈ অনুমতি দিব নোৱাৰে ছোৱালীৰ বিয়াৰ বয়স নোহোৱাকৈ। সেই কথা গম পায় লগত যোৱা কেইজনেও সেই বিয়াৰ বিৰুদ্ধে মাত মাতিলে। ইফালে কইনাৰ ঘৰে তেতিয়াহে ভূঁঞাৰ পুতেকৰ আচল কথা গম পালে। সা-সম্পত্তিৰ লোভত পৰি বিবাহ উপযুক্ত নোহোৱাকৈয়ে বিয়া দিবলৈ ওলোৱা মাক-দেউতাকে মানুহৰ ককৰ্থনা শুনি সেই ঠাই এৰি ঘৰলৈ বাট ল'লে। এনেকে ফাঁকি দি বিয়া কৰোৱাৰ মজা ওলাই গ'ল দৰাৰ। নিজেতো অধোপতনে গ'লেই, ইফালে ফাকি দি বিয়া পাতি ফুলকুমলীয়া ছোৱালীৰো জীৱনতো শেষ কৰিলেহেঁতেন!
'ব'লকচোন বাইদেউ আমিও ল'ৰাতোক এসেকা দি আহো যাতে গোটেই জীৱনলৈ সি মনত ৰাখে। এই ছোৱালীজনীৰ মাক-দেউতাককো লগ পালে ভাল আছিল টকাৰ লোভ উলিয়াই দিলোহেঁতেন সিহঁতক। পঢ়া-শুনা কৰোৱাবলৈ খবৰ নাই খালী বিয়াৰ কথা উপযুক্ত নৌ-হওতেই।' কথাবোৰ শুনি থাকি হঠাতে শইকীয়ানী এনেকুৱাকৈ ভমককৈ জলি উঠিল যে ৰিমাৰ মাকেও ভয় খাই গ'ল।


Friday 28 October 2016

মৰমৰ ৰেডিঅ'টো (Radio)



ৰিমঝিম বৰঠাকুৰ


বেয়া হৈ থকা ৰেডিঅ'টো ভাল কৰিবলৈ নি উদাস মনেৰে উভতি আহিল মহেন শইকীয়া। দুনাই বোলে আৰু ভাল হোৱাৰ আশা নাই, বহুত পুৰণি হ'ল যে ভিতৰৰ বস্তু সকলো বেয়া হ'ল। কথাষাৰ শুনি শইকীয়াৰ নিজৰ কাৰোবাৰ মৃত্যুৰ বাতৰি শুনাতকৈও বেচি দুখ পালে। কোনোবাই যেন আহি বুকুখনত শেল এপাতহে বহুৱাই থৈ গ'ল। ৰেডিঅ'টো নাছিল কি তেওঁৰ কাৰণে?

'অলপ আৰু চেষ্টা কৰি চাব নোৱাৰিবা নে যদি কেনেবাকৈ ঠিক হয়েই' অতি আশাৰে মেকানিকজনৰ মুখলৈ চাই ৰ'ল যেন তেওঁ এতিয়া সত্তৰবছৰ বয়সৰ বৃদ্ধ নহয় এটা সাতবছৰীয়া ল'ৰাহে, যিয়ে নিজৰ লোভৰ বস্তুটোলৈ মুখ মেলি আশাপালি ৰৈ আছে। কিন্তু লাভ ন'হল যিটো মোনাত লৈ আহিছিল সেইটো মোনাতে মেকানিকজনে ৰেডিঅ'টো ভৰাই দি শইকীয়াক বিদায় দিলে।

হঠাতে একেবাৰে অমাত হৈ পৰা তেওঁৰ মৰমৰ ৰেডিঅ'টো কোলাতে লৈ টিকটিকিয়া ৰ'দত ঘামি-জামি শইকীয়া ঘৰ পালেহি। ৰ'দত ভাগৰে-জোগৰে আহি পোৱা শহুৰেকক আতৌ পিতৌকৈ নেমু পানীকণ দিবলৈ গৈ বোৱাৰীয়েকে দেউতাকৰ মৰহা মুখখন দেখিয়েই বুজিলে ঘটনাটো কি। তথাপিও নজনাৰ দৰেই ওচৰলৈ গৈ নেমু পানীকণ দিয়াৰ চলেৰে কথাৰ উম ল'বলৈ ওচৰতে বহিল। কিন্তু দেউতাকৰ শুকাই যোৱা মুখখন দেখি সোধো বুলিও একো সুধিব নোৱাৰি অলপ সময় তেওঁৰ ওচৰতে উচপিচাই থাকি গুচি আহিল। আজি পুৱাই বন্দনা শুনিবলৈ গৈ ৰেডিঅ'টো বহুত চেষ্টা কৰিও বজাব নোৱাৰি শহুৰেকৰ যিহে অৱস্থা হৈছিল তাকে দেখি পুতেকে অফিচলৈ যাওঁতেই ৰেডিঅ'টো লৈ গৈ গাঁৱৰপৰা অলপ দূৰত থকা ৰেডিঅ', ঘড়ী ভাল কৰা দোকানখনতে ঠিক কৰিবলৈ দি থৈ গ'ল। ভাল হয় যদি হওক, এইটো ন'হলে যে দেউতাকৰ কি দশা হ'ব জনা আছে। আকৌ ঘূৰি আহোতে লৈ অনাৰ কথা আছিল। কিন্তু শইকীয়াই পুতেকলৈ বাট চাব নোৱাৰিলে, পুতেক অফিচলৈ যোৱাৰ পিছতেই ছাতিটো লৈ ওলাই গ'ল। ভাল কৰি একেবাৰে লগতেই লৈ আনিব। বোৱাৰীয়েকে হাজাৰ মানা কৰাৰ পিছতো কথা নুশুনি খাওখাও ৰূপ লৈ থকা ৰ'দডালতে দোকান পালেগে। সেই তেতিয়াৰ পৰা দোকানখনতে বহি থাকি ভাল কৰিব নোৱাৰা যন্ত্ৰবিধ লৈ আনি ঘৰ পাইছেহি।


ৰেডিঅ'টো একেবাৰে বেয়া হৈ যোৱাৰ কাৰণে বোৱাৰীয়েকে ভালেই পাইছে। ন'হলে ৰেডিঅ'ৰ উৎপাতত না তাই ভালকৈ শুব পাৰে না ভালকৈ প্ৰিয় হিন্দী চিৰিয়েল কেইখন চাব পাৰে। যেতিয়াই টিভিটো লগাব তেতিয়াই শহুৰেকে ৰেডিঅ'টো লগাই ওচৰতে বহি ল'ব। কেতিয়াবা তাইৰ ক'বলৈ মন যায় টিভি চাই যদি টিভি চাওক ন'হলে ৰেডিঅ' শুনক। কিন্তু মন গ'লেও ক'ব নোৱাৰে, খংতে টিভিটো অফ কৰি উঠি গ'লেও পিছে পিছে শহুৰেক আহি ৰেডিঅ'ৰ সাৰমৰ্ম ক'বলৈ উঠি পৰি লাগিব। অলপো বুজি নাপায় মানুহে যে অশান্তি পায়। পুৱাবেলাৰ কথাটো ক'বই নালাগে পুৱাটো হ'বলৈ পায় নে নাপায় সিফালে শহুৰেকৰ আকাশবাণী কেন্দ্ৰ বাজিবলৈ আৰম্ভ কৰেই। এতিয়াৰ পৰা অলপ হ'লেও এইবোৰৰপৰা মুক্তি পাব। এতিয়া সোনকালে দুপৰীয়া সাজ খোৱাই বোৱাই চিৰিয়েল কেইখন চাব পৰাকে আজৰি হৈ লও বুলি লৰালৰিকৈ ভাতকেইটা বাঢ়িবলৈ গ'ল।


ভাতকেইটা আগত লৈ আছে যদিও দুখতে তেওঁ এগৰাহো মুখলৈ নিব পৰা নাই। সুখে-দুখে যিটো তেওঁৰ লগৰী আছিল আজি সেইটোও নিমাত হৈ ৰ'ল। যি পাৰে ভাতকেইটা কোনোমতে শেষ কৰি পাতৰপৰা উঠি গৈ আগফালৰ বাৰান্দাখনতে বহিল। যেতিয়া তেওঁ স্কুলত শিক্ষকতা কৰি আছিল তেতিয়া তেওঁক কোনোদিনেই ঘড়ী চাবলৈ আৱশ্যক হোৱা নাছিল। ৰেডিঅ'টোৱে সকলোবোৰ আছিল। ৰেডিঅ'ৰ অনুষ্ঠান  অনুসৰি সময় কিমান হৈছিল গম পাই গৈছিল। কেৱল তেওঁৱে নহয় তেওঁৰ পত্নীও একেই আছিল। ৰেডিঅ'টো লগাই থৈ কাম কৰি থাকিছিল যদিও সময়ৰ খিয়াল ৰাখি তেওঁক, ল'ৰা ছোৱালী কেইটাক সময়মতে স্কুললৈ উলিয়াই পঠাব পাৰিছিল। পুৱাৰ 'বন্দনা' অনুষ্ঠানটোৱে দিনটোৰ কাৰণে যেন মনলৈ কিবা এক শান্তিহে কঢ়িয়াই আনে। 'আজি-পুৱা' আৰম্ভ হৈ যায় মানে ঘৈণীয়েক তৰুলতাই য'ৰ কাম তাতে পেলাই লৰালৰিকৈ গা-ধুবলৈ সোমাই ন'হলে সময়ত ভাতকেইটা হোৱাব নোৱাৰিলে গোটেইমখাই পেটৰ ভোক পেটতে ৰাখি স্কুল যাব লাগিব। লেহেমীয়া গতিত ষ্টাইল কৰি স্কুললৈ ওলাই থকা জীয়েক মামণিও পুৱাৰ আঞ্চলিক বাতৰি শুনি খৰ-খেদা কৰি ওলাই যায়। সকলোকে স্কুললৈ পঠিয়াই শইকীয়া মাষ্টৰৰ ঘৈণীয়েকে অতি আগ্ৰহেৰে ৰৈ থাকে 'আইদেউৰ বুলনি'লৈ।


'আহ্ কি যে এক ভাল লগা মূহূৰ্ত আছিল, কিন্তু এতিয়া...' পুনৰ তেওঁৰ মনটোৱে উচাট বিচাট কৰিবলৈ ধৰিলে।
'আজি ন'হলে বাবাকে ক'ব লাগিব, কেনেবাকৈ টাউনলৈ যোৱা মানুহ আছে নেকি খবৰ কৰিবলৈ। তেতিয়া তেওঁৰ হাততে ৰেডিঅ'টো ভাল কৰিবলৈ দিব পাৰিব' কথাকেইটা মনতে পাগুলি পুতেক কেইটামানত পাবহি সুধিবলৈ বোৱাৰীয়েকৰ ওচৰ পালেগৈ। আপোনভোলা হৈ চিৰিয়েল চাই থকা বোৱাৰীয়েকক দেখি শইকীয়াৰ ঘৈণীয়েকলৈ বৰ মনত পৰিল। আজি যদি ঘৈণীয়েক তেওঁৰ কাষত থকা হ'লে ৰেডিঅ'টো বেয়া হোৱা বুলি গম পোৱা হ'লে কম দুখ পালেহেতেন নে। যিকোনো প্ৰকাৰে ভাল কৰোৱাৰ চেষ্টা চলালেহেঁতেন, তেওঁ কাৰ আগত প্ৰকাশ কৰিব তেওঁৰ বেদনা কিমান ৰেডিঅ'টোৰ কাৰণে। চিৰিয়েলত মছগুল হৈ থকা বোৱাৰীজনীক কিবা ক'লে যে তাই এতিয়া মন দিব শইকীয়াৰ নালাগিল। সেয়ে বাৰাণ্ডাখনতে বহি পুতেক অহালৈ বাট চাই ৰ'ল।


আজি তেওঁৰ নিজকে বৰ অকলশৰীয়া যেন অনুভৱ হৈছে। আগতে তেওঁৰ লগত কথা পাতিবলৈ মানুহ নাথাকিলেও ৰেডিঅ'টো বজাই থ'লে কিবা এটা ভাল লাগি থাকে। কিন্তু আজি একেবাৰে মুদাই মৰি থাকিল। কেতিয়াবা পুতেক-বোৱাৰীয়েকে তেওঁক ৰেডিঅ'ৰ কাৰণে কথা নুশুনোৱাকৈও থকা নাই। কিন্তু তেওঁ সেইবোৰলৈ কাণ নিদিয়ে কেতিয়াবা পুতেকক ক'বলৈহে মন যায় আগতে দেখোন সেইটোৱে সকলো আছিল। এতিয়া টিভি, এফ এম নে কি সেইডাল হোৱাৰপৰা ৰেডিঅ'টো এলাগী হৈ পৰিল। সৰুকালত আকৌ 'অকণিৰ মেল' শুনিবলৈ ককায়েক ভনীয়েক দুয়োৰে যি উৎপাত, বুধবৰীয়া নাটকখন নুশুনিলে সিহঁত এটাৰো ভালেই নালাগিছিল এতিয়া আকৌ কয় ৰেডিঅ'টো বেয়া হৈ থকায়েই ভাল।  সন্ধ্যা লাগিবৰ হ'ল এতিয়াও পুতেক আহি পোৱা নাই, বোৱাৰীয়েক টিভিৰ ওচৰৰপৰা উঠাই নাই। পুতেক আহি নোপোৱালৈকে শান্তিত বহি থাকিব নোৱাৰি চোতালখনতে পাইচাৰি কৰি থাকিল। সন্ধ্যাৰ আঞ্চলিক বাতৰি শুনিবলৈ তেওঁ উচপিচাই আছে, এবাৰ ভিতৰলৈ গৈ ৰেডিঅ'টো আনি এনেই লিৰিকি বিদাৰি চালে কেনেবাকৈ মাত ওলাইয়ে নেকি। বেয়া হোৱা ৰেডিঅ'টো কোলাতে লৈ তেওঁ ভাবৰ সাগৰত ইমানেই বুৰ গ'ল যে কাষেদি পুতেক পাৰ হৈ যোৱাও গম নাপালে।


ৰেডিঅ'ৰ বেদনাত দগদগ মাষ্টৰ কাইলৈ নিজেই টাউনলৈ যাবলৈ ওলাল, এনেকৈ লোকলৈ আশা কৰি থাকিলে চাউল নিসিজে। আজি ৰাতিটো কেনেবাকৈ পাৰ হওক কাইলৈ পুৱাই কাৰোবাক সোধ-পোছ কৰি লৈ যাব তেওঁৰ দেহলাওটোৰ মাতটো ঘূৰাই আনিবলৈ। সুখ-দুখৰ লগৰী ৰেডিঅ'টোৰ মাতটো ঘূৰি নাহিলে যে তেওঁ একেবাৰেই অকলশৰীয়া হৈ পৰিব।

Sunday 25 September 2016

শেৱালি ফুলাৰ বতৰত...



'এখন দেশত এজন ৰজা আছিল। ৰজাৰ দুজনী ঘৈণীয়েক আছিল.....' সিটো ৰুমত বুলুক আইতাকে কৈ থকা সাধুটো মাকণৰ কাণত ঠহৰ ঠহৰকৈ বাজিবলৈ ধৰিছে। বুলুক সদায় এনেকৈ শুৱাব লাগে নহ'লে তাই শুবলৈ মন নকৰে। দিনটো খেলি ভাগৰত লেবেজান হৈ সন্ধিয়াতে টোপনি আহে তাইৰ। কিন্তু আইতাকে সাধু কৈ গাটো মোহাৰি নিদিয়ালৈকে তাই নোশোৱে। শাহুৱেকৰ মুখৰ সাধুটো কাণত পৰাত এনেকুৱা লাগিছে এইমাত্ৰই গৈ বুলুৰ লগতে শাহুমাকৰ বুকুৰ মাজত মাাকণ নিজেও সোমাই পৰি সাধুৰ মজা ল'ব।
যেতিয়া তাই বুলুৰ বয়সৰ আছিল সাধু নুশুনিলে তাইৰো টোপনিয়ে নাহিছিল। আইতাকৰ খহটা হাত দুখনৰ পৰশ, নৱৰত্ন তেলেৰে মলমলাই থকা চুলিখিনিৰ গোন্ধ; আস এতিয়াই যেন গুচি যাব আইতাকৰ ওচৰলৈ। কেতিয়াবা আকৌ সেই গোন্ধোৱা তেলবোৰৰ কাৰণে গালিও পাৰিছিল। কিন্তু এইবোৰ সকলো ধেমালি যে আইতাকেও বুজি পাইছিল। আইতাক ঢোকোৱাৰ বহুতদিনলৈকে তাই সেই চিনাকি গোন্ধটো বিচাৰি হাবাথুৰি খাই ফুৰিছিল। । আইতাকে খুন্দি ৰঙা কৰি থৈ দিয়া তামোলখনৰ সোৱাদ তাই এতিয়াও পাহৰিব পৰা নাই। তামোল খাই সেলেঙী বোৱাই থোৱা মৰমৰ আইতাকজনী তাইৰ! আইতাকৰ কোলাখনৰ সমান নিৰাপত্তাৰ স্থান একোৱেই নাছিল তাইৰ কাৰণে। তথাপিও মাহীমাকে কমখন চেষ্টা কৰা নাছিল সেইখিনিও আজুৰি আনিবলৈ। মাহীমাকৰ কথা মনলৈ আহোঁঁতে তাইৰ মনত পৰিল এতিয়া তায়োতো কাৰোবাৰ মাহীমাক। কিন্তু মাকণ তাইৰ মাহীমাকৰ দৰে নিষ্ঠুৰ কেতিয়াও নহয়। যিমান পাৰে তাই সতিনীয়েকৰ জীয়েকক মৰম কৰিবলৈহে চায়।
চিলনী আই মোৰ আগতে পৰে...' আগৰখিনি কি আছিল বাৰু! ইমান চেষ্টা কৰিছে যদিও মনত পেলাব পৰা নাই মাকণে গানটো। আগতে আইতাকৰ মুখত শুনি শুনি মনত ৰৈ গৈছিল। এতিয়া কিমান বছৰ হ'ল আইতাকো নাই, সাধুও নাই শুনিবলৈ। লগতে সংসাৰৰ বোজাই সকলোবোৰ পাহৰাই পেলালে। আগতে এই সাধুটো তাইৰ আটাইতকৈ ভাল লগা সাধু আছিল। কেতিয়াবা মাহীমাকৰ অত্যাচাৰৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ চিলনীৰ জীয়েকে মতাৰ দৰে মাতিও চাইছিল কেনেবাকৈ মাকজনী আহেই বা! কিন্তু ক'ৰপৰানো আহিব মাকজনী, সেইবোৰ সাধুকথাহে।
আইনাখনৰ সন্মুখত ৰৈ চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধুটো যিমান পাৰে মনত পেলাইছে মাকণে। চিলনীৰ নিচিনা মাক এজনী তাইৰো থকা হ'লে! এতিয়াই গানটো আঁওৰোৱাৰ লগে লগে তাইৰ সন্মুখত পৰিলহেঁতেন। মাকণৰ নিজৰ মাকজনীনো কেনেকুৱা আছিল বাৰু! যিমান চেষ্টা কৰিলেও মনত পেলাব পৰা নাই। তাইৰ দৰেই আছিল চাগে। কিয়নো যিয়েই তাইক দেখে সাইলাখ মাকৰ মুখখনে বুলিয়েই কয়। আকৌ এবাৰ আইনাখনত তাই মুখখন চাই ল'লে। এতিয়া চাগে শিৰত সেন্দুৰ, কপালত উদয় হ'বলৈ ধৰা বেলিটোৰ দৰে টিকটিকীয়া ৰঙা ফোটটোৰে গোটেই জনী মাকেই হৈ পৰিছে তাই। মাকৰ মৰম নোপোৱা মাকণে আইনাত নিজকে চাই থাকোঁঁতে যেন হঠাৎ কৰবাৰ পৰা উফৰি এটা শব্দ তাইৰ কাণত সোমাল 'মাৰৰ মূৰ খাইটি'। কোনে ক'লে বাৰু কথাষাৰ! গিৰিয়েকৰ ঘৰতো তাইক এইটো শব্দই লগ এৰা নাই। কোনো নাই দেখোন ইয়াত মাহীমাকজনীৰ নিচিনাকৈ তাইক গালি পাৰিবলৈ। দেউতাকৰ ঘৰত থাকোঁঁতে অতি চিনাকি আছিল এই শব্দটোৰ লগত তাইৰ।
'কি হ'ল ইমান মাতি আছো কোনখন জগতত আছ, যা ভাতকেইটা বাঢ়গে' গিৰিয়েকে কাণৰ কাষত আহি কোৱা কথাষাৰত তাইৰ ধ্যান ভাগিল। খকা-মকাকৈ ওৰণিখন আগলৈ টানি কোঠাৰপৰা ওলাই পাকঘৰ পালেগৈ। পুৰণি কথাবিলাক ভাবি থাকোঁতে ইমানেই পাকঘূৰণি খালে যে শাহুৱেক গিৰিয়েকক ভাত দিব লাগে বুলি পাহৰিয়ে গৈছিল। ভাতকেইটা সকলোকে দি নিজেও খাই চব অতাই মেলি আহে মানে বাকীবোৰ ইতিমধ্যে ঢাৰি পাটি ল'লেই। শাহুৱেকৰ ৰুমত পানীৰ ঘটিটো দি গিৰিয়েকৰ ৰুমৰ লাইটটো অফ কৰি তাই নিজৰ কোঠাত সোমাল।
এই ৰাতিবোৰ যিমান গভীৰ হৈ আহে তাইৰ দেখোন টোপনিও চকুৰপৰা নোহোৱা হয়। নিদ্ৰাবিহীন ৰাতিবোৰে তাইক কেতিয়াও লগ নেৰিবই চাগে। অকলে অকলে ইমান ডাঙৰ কোঠাটোত মাকণৰ কিবা অকলশৰীয়া যেন অনুভৱ হয়। বিয়া হোৱাৰ এবছৰেই হ'বৰ হ'ল কিন্তু তাই এনেকৈ অকলশৰেই কটাই আহিছে ৰাতিবোৰ। যদিও মাকণে বিয়া হৈ সতিনীয়েকৰ কোঠা বিছনা সকলো পালে, গিৰিয়েকৰ মনত পত্নী হিচাপে সেই স্থান কেতিয়াও দখল কৰিব নোৱাৰিলে।
মাকণক গিৰিয়েকে প্ৰথমদিনা চাবলৈ যাওঁঁতে যেতিয়া গিৰিয়েকৰ ৰংটো দেখিছিল, তাইৰ মূৰ ঘূৰাই পৰি যোৱাৰ উপক্ৰম হৈছিল। একেবাৰে কিচকিচিয়া ইমান ক'লা মানুহো থাকেনে! চল্লিশৰ উৰ্দ্ধ মানুহটোলৈ সেই ফুলকুমলীয়া ছোৱালীজনীক বিয়া দিয়া মাহীয়েকজনীও কম নিষ্ঠুৰ নহয়। কলপ লগাই বগা চুলিক ক'লা কৰিবলৈ কৰা ক্ৰুটিহীন চেষ্টাক চেৰ পেলাইও কাণৰ কাষেদি ওলাই থকা পকা চুলি কেইডাল দেখি ভায়েকৰ মুখেদি ওলায়েই গৈছিল 'ভিনদেউটো বুঢ়া।' সেইদিনা মানুহটোক দেখি তাইৰ যিমান ভয় লাগিছিল, এতিয়া সেই মানুহটোৰ সংগ পাবলৈ তাই সিমানেই  ব্যাকুল হৈ থাকে। বিয়াৰ প্ৰথমনিশাই যি তাইৰ লগত বহি অলপ কথা পাতিছিল, তাৰপিছৰপৰা তাই ভালকৈ গিৰিয়েকৰ ছাঁটোও নেদেখে। কেতিয়াবা দৰকাৰ পৰিলে ওচৰলৈ আহে ক'বলগা কথাটোহে কয়। কিন্তু পত্নী হিচাপে যি মৰ্যাদা পাব লাগিছিল মাকণ এতিয়াও বঞ্চিত। 

তাই কেতিয়াও এইবোৰক লৈ গিৰিয়েকৰ ওচৰত গোচৰ তৰা নাই। কিয়নো বিয়াৰ প্ৰথমনিশাই তাইক সকলোবোৰ কথা বুজাই কৈছে প্ৰথমা পত্নী তেওঁৰ কাৰণে কি আছিল। একমাত্ৰ কণমানি ছোৱালীজনীৰ কাৰণেহে এই বিয়া পাতিবলগা হ'ল যাতে তাই 'মাৰ মৰম ' কি বুজি পায়। সেইদিন ধৰি গিৰিয়েকৰ কথা মনত ৰাখি মাকণে নিজৰ দায়িত্ব পালন কৰি আহিছে। কিন্তু জীয়েকেহে তাইৰ ছাঁটোও সহ্য নকৰে। প্ৰথমদিনাতো মাকৰ কোঠাটোত মাকণক শুবলৈ দিয়াৰ কাৰণে তাই কান্দি কাটি যিখনহে হুলস্হূল কৰিছিল। মাকণৰ সেইখন ঘৰৰপৰা ওলাই গুচি যাবলৈ মন গৈছিল। কিন্তু যাব ক'ত! মাহীমাকৰ কিলটো, গুৰটো খাই থকাতকৈ তাই এইখন ঘৰত থকাই ভাল। দিন গ'লে সকলো ঠিক হৈ যাব বুলিয়েই তাই এতিয়াও আশাত বন্দী। 

খিড়ীকিৰ ওচৰত কিবা চৰাই এটা আহি ঢপঢপাই থকা শব্দত তাইৰ জড়তা ভাঙিল। ৰাতিবোৰ তাইৰ সদায় এনেকৈয়ে যায় ভাবত ডুবি থাকোঁঁতে। শেষ নিশাহে নিদ্ৰাদেৱীৰ কোলাত পৰে মাকণ। মাকণৰ অৱস্থা দেখি বেৰত ওলমি থকা সতিনীয়েকৰ ফটোখনেও যেন তাইক ভেঙুচালিহে কৰে। সতিনীয়েকৰ ফটোখনলৈ চকু যোৱাত সেইখন মোহাৰি ভাঙি পেলাবলৈ মন গ'ল। কিন্তু তাই সেইবোৰ একোৱে কৰিব নোৱাৰে যে! মাকণ কেতিয়াও তাইৰ মাহী ওৰফে মাহীমাকৰ দৰে কঠিন হৃদয়ৰ হ'ব নোৱাৰে যে।
টোপনি অহাৰ আশা আজিও নাই। তাই লাহেকৈ খিড়ীকিখন খুলি দি বাহিৰলৈ চাই পঠিয়ালে। এটা চিনাকি যেন লগা মিঠা গোন্ধ তাইৰ নাকত লাগিলহি। তাইৰ কোঠাৰপৰা ধুনীয়াকৈ দেখা পোৱা শেৱালিজোপা ফুলি গোটেই গছজোপা বগা হৈ আছে । জোনাকৰ পোহৰত এনেকুৱা লাগিছে যেন তাত আকাশৰ তৰাবোৰ আহি মেলাহে পাতিছে। শেৱালিজোপালৈ চকু যাওঁঁতে তাইৰ মনলৈ আহিল কেতিয়াও পাহৰিব নোৱাৰা সেই ঘটনাটো। মাহীমাকে লগোৱা শেৱালি পুলিটো ঘৰৰে ছাগলীজনী আহি মহতিয়াই থৈ যাওঁঁতে তাইক কমখন বকিছিলনে। আইতাক আছিল বুলি কোনোমতে মাৰখোৱাৰ পৰা ৰক্ষা পৰিছিল। ঘৰখনত তাইক বাদ দি আৰু তিনিটা প্ৰাণী থকাৰ পিছতো মাহীমাকে ফুলজোপাৰ কাৰণে তাইকহে ধৰিলে। সেইটো মাত্ৰ আছিল এটা অজুহাতহে। 'মাৰৰ মূৰ খাইটী এতিয়া বাপেৰৰ মূৰটোও চোবাইছ' বুলি তাইক মাৰিবলৈ চোচা লৈ আহোঁঁতেই আইতাকে মাহীমাকক কোৱা শুনা পাইছিল তাই 'পেটত পোৱালি লৈ এনেকুৱা কাম নকৰিবি অ আই'। তেতিয়াহে তাই মন কৰিছিল মাহীমাকৰ দিনে দিনে আগলৈ বাঢ়ি অহা পেটটো। সেই ঘটনাৰ কেইদিনমানৰ পিছতেই এটা মৰমলগা ভায়েকৰ জন্ম হয়।
নিজৰ মাহীয়েকজনী মাহীমালৈ পৰিৱৰ্তন হৈ ইমান যে বেয়া হৈ যাব তাই ভাবিবই পৰা নাছিল। জন্মতেই মাকক হেৰুওৱা ছোৱালীজনীৰ দায়িত্ব মাহীয়েকে লৈছিল অন্ততঃ বুজা নোহোৱালৈকে তাইয়ে ডাঙৰ কৰিব। মাকণ বুজা হোৱাৰ পিছত মাহীয়েকক ল'ৰা এটা চাই বিয়া হৈ যাবলৈ আইতাকে কৈছিল। কিয়নো বয়সে কাৰোলৈকে বাট নাচায়। কিন্তু আইতাকে মাহীয়েকৰ ছলনা বুজি পোৱা নাছিল। যেতিয়া বুজি পাইছিল তেতিয়া বহুত দেৰিয়েই হ'ল। এদিন চোতালতে কিবা কৰি থাকোঁঁতে মূৰ ঘূৰাই পৰি যাঁওতেহে মাহীয়েকে কেইবামাহো গা নোধোৱা কথাটো আইতাকে লক্ষ্য কৰিলে। বেছি পলম নকৰি আইতাকে সৰুকৈ কিবা এটা নিয়ম কৰি সেইদিনাৰ পৰা মাকণক আইতাকৰ লগত শুবলৈ কৈ মাহীয়েকক দেউতাকৰ কোঠাত থাকিবলৈ দিলে। 

সেইদিনাৰ পৰাই মাহী গুচি 'মাহীমা' হ'ল। মাহীমাক হোৱাৰ দিন ধৰি মানুহজনী এনেকুৱাকৈ সলনি হৈ গ'ল; আইতাকৰ সাধুত থকা মাহীমাক কেইজনীৰ নিচিনা যেন লাগে তাইৰ। আইতাকৰ মুখত সাধুবিলাক শুনি শুনি এদিন তাই নজনাকৈ কৈয়ে পেলাইছিল 'মই মাহীমাক হ'লে কিন্তু সতিনীৰ ল'ৰা-ছোৱালীক মৰমহে কৰিম, শাস্তি নিদিওঁঁ'। আইতাকে তাইৰ মূৰতে খকৰামূকটি কেইটামান দি ভিতৰলৈ নি এইবোৰ কথা আকৌ নক'বলৈ সকিয়াই দিলে। মাহীমাক হ'ম বুলি কোৱা কথাটো সৰুতে নজনাকৈ কৈছিল যদিও এতিয়া মাকণৰ কাৰণে এইটোৱে বাস্তৱ। 

মাকণ এজনী মাহীমা আৰু তাইৰ সতিনীয়েকৰ জীয়েক যিয়ে তাইৰ ছাঁটোকে নসহে।
মাকণৰ দেউতাক এনেকুৱা আছিল যিয়ে মাহীমাকৰ ভয়ত তাইক আগতে একোলা ল'বলৈ মন যোৱা স্বত্বেও ল'ব নোৱাৰে। এতিয়া তাইৰ গিৰিয়েক যিয়ে জীয়েকৰে আৰু আগৰজনী ঘৈণীয়েকৰ মৰমত মাকণ যে তেওঁৰ পত্নী সেই কথা মানিবলৈ টান পায়। তাইক বিয়া কৰাই আনিও আজিলৈকে পত্নীৰ মৰ্যাদাখিনিও দিয়া নাই। গিৰিয়েকৰ এই কথাটোত মাজে মাজে তাইৰ দুখ নলগাও নহয় কিন্তু উপায় নাই। মাকৰ ঘৰখনতকৈ সুখতেই আছে বহুত।
তাই বিয়া হৈ অহাৰ পৰা দেউতাকৰ ঘৰখনলৈ যোৱাই নাই সেই আঠমঙলা খাবলৈয়ে যোৱা। কেতিয়াবা মন গ'লে দেউতাক মনে মনে আহি মথাউৰিটোতে লগ কৰি যায়হি। সেইবোৰ কথাও যদি মাহীমাকে গম পায় সেইফালেও আধ্যা পৰিব। বহুত দিন হ'ল দেউতাক অহাও নাই তাইক চাবলৈ। একো খবৰো পোৱা নাই, কেনেবাকৈ মাহীয়েকে গম পোৱা নাইতো! কাইলৈ পাৰিলে গিৰিয়ককে লগত লৈ এপাক গৈ আহিব। এতিয়া চাগে মাহীমাকৰ স্বভাৱটো অলপ হ'লেও সলনি হৈছে। গিৰিয়েকৰ লগত গ'লে চাগে তাইক সেই চিনাকি শব্দটোৰে গালি নিদিয়ে। ভাবত বিভোৰ হৈ থাকোতে আকাশখনে যে আন্ধাৰৰ আৱৰণ ফালি নতুন পুৱাৰ উৰণিখন পিন্ধিবলৈ যোজা চলাইছে চৰাইবিলাকৰ কিচিৰ-মিচিৰ মাততহে মাকণে গম পালে। লৰালৰিকৈ খিড়ীকিখন জপাই যিকণ পাৰে শুই লওঁঁ বুলি বিছনাত পৰিলহি।
কেতিয়ালৈকে শুলে গম নাপায় দুৱাৰত কোনোবাই ডাঙৰকৈ শব্দ কৰাতহে সাৰ পাই লৰালৰিকৈ উঠি গ'ল। 'অতি সোনকালে ঘৰলৈ ওলা দেউতাৰে মাতি পঠাইছে।' গিৰিয়েকে কোৱা কথাকেইটা শুনি নিজৰ কাণকেইখনকে বিশ্বাস কৰিব নোৱাৰিলে। দেউতাকে এনেকৈ মাতি পঠাইছে মানে মাহীয়েকজনী ভাল হ'ল নেকি আজিকালি! হওক যি হ'লেও বিয়া হোৱাৰ এবছৰৰ পিছত হ'লেও মাহীয়েকৰ মনটো গলিছে। তাই জানিছিলেই এদিন হ'লেও মাহীয়েকে তাইক বুজি পাব। মাকণেও একো পাপ কৰা নাই গোটেই জীৱনটো শাস্তি পাবলৈ। কিন্তু এবাৰ আকৌ ভয়ো খালে এনেকৈ মাতি পঠোৱাৰ কাৰণ বেলেগ নেকি কিবা। নাই নাই আচলতে বহুতদিন তাই ঘৰত নাই যে সেয়ে মাহীয়েকৰ অলপ হ'লেও মনতো ভাল চাগে।
মনৰ আনন্দতে মুখতে গান এটা গুণগুণাই তাই কিবা এটা ৰান্ধি জীয়েককে শাহুৱেককে খাবলৈ দি ঘৰলৈ যাবলৈ সাজু হ'ল। তাই সতিনীয়েকৰ জীয়েকজনীক ইমান মৰম কৰে তথাপিও তাই তাইৰ ছাঁটোকে সহ্য নকৰে। সেইকাৰণে তাইৰ অলপ দুখ লাগে। মাকণেতো তাইক কেতিয়াও মাহীমাকৰ চকুৰে নাচায়। এদিন তাইও বুজি পাব তাইৰ সঁচা মৰম আৰু গিৰিয়েকেও বুজিব তাইক 'মাকণ যে এতিয়া তেওঁৰ পত্নী'। কথাবোৰ মনতে ভাবি শাহুৱেকক সেৱা এটা কৰি গিৰিয়েকৰ চাইকেলত উঠিল।
আজি তাইৰ ইখন গাঁৱৰপৰা সিখন গাঁৱ পাৰ হ'বলৈ বহুত সময় লোৱা যেন লাগিল। চাইকেলখনৰো বেগ কমি যোৱা যেন লাগিল। 'অলপ জোৰকৈ চলাব নোৱাৰেনে চাইকেলখন' মনতে ভোৰভোৰাবলৈ ধৰিলে। দেউতাকে চাগে তাইলৈ বাট চাই পদূলিতে ৰৈ আছে। ভায়েকটো চাগে আগতকৈ অলপ ওখ হ'ল,কিমান দিন যে হ'ল নেদেখা তাক! মাহীমাকৰ কথা বাৰু ক'ব নোৱাৰে। কিয়নো আগৰ কথাবিলাক মনত পৰিলে দেখোন তাইক যে এতিয়া মাহীমাকে মাতি পঠাইছে বিশ্বাসেই নহয়। মাকণ যিমান ঘৰৰ ওচৰ পাইছেহি সেই চিনাকি শেৱালিফুলৰ গোন্ধটো নাকত লাগিবলৈ ধৰিলেহি।
মাহীয়েকে ৰোৱা পুলিটো ছাগলীয়ে খোৱাত তাই যিকেইটা ঢকা খাইছিল মাহীয়েকৰপৰা, পিছদিনা নতুন পুলি এটা লগাওঁঁতেহে মাহীয়েকৰ চোকা মুখখন বন্ধ হৈছিল। তাইৰ বিয়া হোৱাৰ বছৰটোত ফুলজোপা ফুলিবলৈ লৈছিল। কিন্তু সেই শেৱালিৰ গোন্ধ তাই বেছিদিন ল'ব নোৱাৰিলেই। মাহীয়েকে বিয়া দি দিলে তাইক। এতিয়া সেই গোন্ধটো নাকত লগাতহে অনুভৱ হ'ল- শেৱালি ফুলাৰ বতৰতে তাই এইখন ঘৰৰপৰা ওলাই আনখন ঘৰলৈ গৈছিল আজি আকৌ সেই বতৰতে ঘৰলৈ আহিছে। মানে এবছৰেই হ'ল তাইৰ বিয়া হোৱা। কথাবিলাক পাগুলি আহোঁঁতে তাই আৰু গিৰিয়েক আহি ঘৰৰ চোতাল পালেহি। গিৰিয়েকে চাইকেলৰপৰা নামিবলৈ কওতেহে মাকণ ভাবৰ জগতৰপৰা উভতি আহিল। চাইকেলখনৰ পৰা জপিয়াই নমাদি নামি গিৰিয়েকক চোতালতে এৰি মাকণে 'দেউতা দেউতা' বুলি মাতি ভিতৰ পালেগে। কিন্তু ঘৰখন যে ইমান নিজান পৰি আছে, তাই ভাবি অহাৰ নিচিনা একোৱে নাইচোন। তাইৰ বুকুখন কিবা অজান আশংকাত কঁপি উঠিল। পাকঘৰৰ ফালে ভুমুকি মাৰিবলৈ লঁওতেই কোনোবাই পিছফালৰপৰা মাত দিয়াত তাই ৰৈ গ'ল
'ক'ত সোমাব ধৰিছ মাৰৰ মূৰ খাইটি, জন্মতেই মাৰৰ মূৰটো খালি এতিয়া আকৌ বাপেৰৰ মূৰটো চোবাব লাগিছ। বিয়া দিয়াৰ পিছতো এইখন ঘৰৰ সৰ্বনাশ কৰিবলৈ এৰা নাই। বাপেৰলৈ ইমান মৰম যদি ঘৰলৈ আহি লগ নকৰ কিয়? মথাউৰিত মনে মনে লগ কৰাৰ ফল চা কেনেকৈ পৰি আছে মানুহটো......' আৰু মাহীয়েকে কি ক'লে মাকণৰ কাণত একো নোসোমাল। তাই লাহে লাহে দেউতাক কোঠাটোত সোমাই দেখিলে পৰি আছে বিছনাত হাতে-ভৰিয়ে প্লাষ্টাৰ লগাই।
এইটো কাৰণতে তাইক কেইবাদিনো লগ কৰিবলৈ যোৱা নাই দেউতাক। সেইদিনা লগ কৰি আহোঁঁতে আন্ধাৰ হোৱাত মাহীয়েকে গম পাই বুলি দৌৰি দৌৰি আহোঁঁতে ক'ৰবাত উজুতিত কৰ্ফাল খাই একেবাৰে ৰাস্তাৰপৰা গৈ গেলা খাল এটাত পৰি এই অৱস্থা হ'ল‌। আচলতে তাইক দেউতাকে মতা নাছিল মাহীয়েকে এজাউৰি জাৰিবলৈহে মাতি পঠাইছিল। দেউতাকৰপৰা কথাখিনি শুনি তাইৰ শোকে খুন্দা মাৰি ধৰিলে। সঁচাকৈয়ে চাগে তাই কুলক্ষণী নহ'লেনো তাইক লগ কৰি আহোঁঁতে এই অৱস্থা হয়নে। যি হয় সকলোবোৰ তাইৰ কাৰণেই হয়। সেয়ে গিৰিয়েকেও চাগে তাইৰ প্ৰাপ্যখিনিক অৱমাননা কৰি মৃত্যু হোৱা ঘৈণীয়েকৰ স্মৃতি লৈ জীয়াই আছে। জীয়েকজনীতো জীয়েকেই, শাহুৱেকে যি অলপ তাইক বুজি পায়। মনৰ দুখতে তাই কোঠাৰপৰা ওলাই আহি চোতাল পালেহি।চোতালত আহি শুনিলে গিৰিয়েক আৰু মাহীয়েকৰে কথোপকথন।
'তেনেকৈ নক'ব আপুনি মাকণৰ কথা। এতিয়া তাই মোৰ মানুহজনী, কেনেকৈ তাই সেইখন ঘৰ ধৰি ৰাখিছে আপুনি গম নাপায়। নিজৰ জীয়েক নহ'লেও মোৰ ছোৱালীজনীক টোপ এটা নপৰাকৈ এই এটা বছৰে তাইয়ে.....' গিৰিয়েকৰ মুখত কথাবিলাক শুনি তাই শিল পৰা কপৌৰ দৰে হ'ল। যিজন মানুহৰ ওপৰত তাইক পত্নীৰ দৃষ্টিৰে নোচোৱা কাৰণে যি অকণমান দুখ আছিল সেইকণো নোহোৱা হ'ল। কেৱল প্ৰয়োজনত তাইক মাত দিয়া মানুহজনে আজি মাকণৰ হকে মাত মাতিছে। যি হ'লেও তাইৰ কাৰণেতো কোনোবা এজন মানুহ আছে যিয়ে তাইক বিপদত সহায় কৰিব পাৰে। সেইজনেই তাইৰ শ্ৰদ্ধাৰ মানুহজন। গিৰিয়েকৰ কথাবোৰত অলপ সাহস পাই মাকণে মাহীয়েকৰ চকুৰ আগেদিয়েই আহি তেওঁক মাত নলগোৱাকৈয়ে গিৰিয়েকৰ চাইকেলত উঠিলহি। গিৰিয়েকেও মুখেৰে একো নামাতি চাইকেলৰ পেডেল ঘূৰালে। ইমান গালি শুনিও মাকণৰ কিবা এক নজনা আনন্দত বুকুখন ভৰি পৰিল।  গিৰিয়েকে তাইক বুজি পাইছে যে সেইটো নিশ্চিত। এতিয়া মাত্ৰ তাইৰ ছোৱালীজনীয়ে তাইক মা বুলি মানি ল'লেই মাকণে জীৱনটোত পোৱা দুখবোৰ পাহৰিব পাৰিব। 
শৰতৰ বতৰা কঢ়িয়াই অনা শেৱালিৰ সুবাসে মাকণৰ জীৱনলৈও যেন কিবা এটা ভাল বতৰাহে কঢ়িয়াই আনিছে।