Thursday 15 July 2021

তুমি থকাহেঁতেন...

'পাপা তুমি মোক ড্ৰপ কৰিবানে?'


'য়েছ বেবী।'


'তেন্তে ওলোৱা আকৌ। সদায় তুমি লেট মানে।'  দেউতাকলৈ চাই ভোৰভোৰাই প্ৰিয়ম ওলাই গ'ল। কাইলৈ সৰস্বতী পূজা, সেয়ে আজি তাই অকণমান বজাৰলৈ যায় বোলে। ঘূৰি আহোঁতে পাৰ্লাৰত সোমাই কিবা হেয়াৰ চেটিংছো কৰি আহিব বোলে।


আজিকালিৰ ল'ৰা-ছোৱালী। স্কুলত পঢ়ি থাকোঁতেই সিহঁতৰ ফেশ্বনৰ ওপৰত যি জ্ঞান, সেইয়া অসীমৰ দৰে মানুহে বুজিব নোৱাৰে। এইবাৰ স্কুলৰ শেষ বছৰ বুলি অকণমান ষ্টাইল কৰোঁ বুলি জীয়েকে টেনলৈ পোৱাৰ পৰাই লাগি আছিল। অসীমৰো বেছি না' ক'বলৈ মন যোৱা নাই। মানে জীয়েকক অসীমে দুখ দিব নোৱাৰে। 


'ফাইভ মিনটছ, প্ৰিয়ু' বুলি অসীমে লৰালৰিকৈ বাথৰূমত সোমাল। গা ধোৱাৰ নামত পাঁচমিনিটতকৈ অকণমান দেৰি হ'লে কি হ'ব অসীমে আগতেই জানে। মাকৰহে জীয়েক, একদম দেখাই-শুনাই, কথাই-বতৰাই মাকৰ গঢ়তে উঠিছে। মাক আগতে যেনেকুৱা সময়ৰ কাম সময়ত কৰাবিধৰ আছিল, বেলেগে নকৰিলেও বেয়া পাইছিল এতিয়া জীয়েকো একেই। অসীমৰ এই 'কৰিম', 'হৈ যাব', 'যাম' এই ভৱিষ্যত কাললৈ ঠেলি দিয়া কথাবোৰৰ গোটেইবোৰ ঘৈণীয়েকে  সলনি কৰিব নোৱাৰিলে সঁচা, কিন্তু এতিয়া জীয়েকৰ কবলত পৰি অসীম সম্পূৰ্ণৰূপে সলনি হোৱাৰ দৰে। প্ৰিয়ম বুজা হোৱাৰে পৰা তাই দেউতাকৰ এইটো স্বভাৱ সলাবলৈ যি পণ বান্ধি ল'লে, এতিয়াও এৰি দিয়াত নাই।


'পাপা, তুমি এতিয়াও বাথৰূমতে। মানে কেতিয়াও তুমি চেঞ্জ নহ'লা মানে ন।' প্ৰিয়মে বাথৰূমৰ বাহিৰত ৰৈ দুৱাৰখন এটা হাতেৰে ঢকিয়াই ঢকিয়াই চিঞৰি আছে আৰু আনটো হাতেৰে মোবাইলত কিবা চাই আছে। কাইলৈ তাই মাকৰ পুৰণি আৰ্হিৰ পাটৰ কাপোৰ এযোৰ পিন্ধিব খালী তাৰ লগত ব্লাউজটো মডাৰ্ণ ষ্টাইলৰ পিন্ধিব। দেউতাকক ইমানদিনৰ পৰা বজাৰলৈ যোৱাৰ কথা কৈ কৈ শেষত আজি অকলে যাবলৈ ওলোৱাতহে অসীমৰ গাটো বেজবেজালে। তাৰ এই এলেহুৱা স্বভাৱটোৰ কাৰণে নিজৰ ওপৰত খং উঠিল। একমাত্ৰ জীয়েকে মনটোতে বেয়া পাব বুলি আজি ফাৰ্ষ্ট হাফটো চুটি লৈ তাইৰ লগত বজাৰলৈ যাবলৈ ওলাইছে। কি বা মডাৰ্ণ ষ্টাইলৰ ব্লাউজ কিনে তাইহে জানে। খালী একেবাৰে আজিকালি হিৰোইনবোৰে পিন্ধাৰ নিচিনা একেবাৰে ব্লাউজৰ নামত একো নথকা নিকিনিলেই হ'ল। ঠিক নাই নহয় আজিকালিৰ ল'ৰা-ছোৱালী!


বাথৰূমৰ বাহিৰত প্ৰিয়মৰ চিঞৰটো শুনি অসীমে যিমান পাৰে লৰালৰি কৰিবলৈ ধৰিলে।


ফাগুন মাহটো অসীমৰ বৰ প্ৰিয়। শুকান সৰাপাত, লঠঙা গছ, ধূলিৰে আৱৃত পৰিৱেশ যদিও মূৰ তুলি ওপৰলৈ চালে কিবা এটা ৰঙা সতেজতাই চকুত ধৰা দিয়ে। ৰঙা পলাশ, মদাৰেৰে নীলা আকাশখন দেখিবলৈ বৰ ধুনীয়া কৰি তোলে। এই সময়ছোৱাত সি আটাইতকৈ ধুনীয়া দেখে তাৰ গাৱঁৰ ঘৰলৈ যোৱা ৰাস্তাটো। শুকান পাতবোৰৰ লগতে পৰি থকা ৰঙা মদাৰৰ পাহিকেইটাই সিহঁতৰ ঘৰলৈ, স্কুললৈ যোৱা ৰাস্তাটো বৰ ধুনীয়া কৰি তোলে। সেইসময়ত যদি তাৰ হাতত মোবাইল ফোন থাকিলেহেঁতেন কিমান যে ফটো তুলিলেহেঁতেন। এতিয়া প্ৰিয়মে তোলাৰ দৰে। প্ৰিয়মে তাৰ দৰে কাব্যিক ভাষাত প্ৰকাশ নকৰিলেও তাক কয় 'জানা পাপা মোৰ ফেব্ৰুৱাৰী আৰু মাৰ্চ মান্থদুটা ইমান ভাল লাগে। স্পেচিয়েলী আইতাৰ ঘৰত গৈ ভাল লাগে, গোটেই ৰোডটো যে ৰেড ৰেড হৈ থাকে।' হয়ো তাৰো ভাল লাগে, কদমেও ভাল পাইছিল। সিহঁতৰ গোলাঘাটৰ গাঁৱৰ ঘৰখনলৈ যোৱা ৰাস্তাটোৰ কথাই প্ৰিয়মে বাৰে বাৰে কয়। এইটো সময়ত এই দৃশ্য দেখুৱাবলৈকে তাইক লৈ যায়। লগতে তাৰো স্মৃতি ৰোমন্থন কৰা হয়। যোৱা দুবছৰত আগ পিছকৈ মাক-দেউতাক দুয়োৰে মৃত্যুৰ পিছত অসীম তালৈ আৰু যোৱা নাই। প্ৰিয়মেও ককাক-আইতাক নোহোৱাৰ পৰা বৰ বিশেষ মন নকৰা হ'ল যাবলৈ। এইবাৰ ভাবি আছে ব'হাগ বিহুৰ সময়ত এপাক গৈ আহিবলৈ। অইন নহ'লেও খুড়াৱক বৰতাৱক আৰু কদমহঁতৰ ঘৰৰৈও এপাক মাৰিব।


জীয়েকৰ সৰস্বতী পূজাত ওলোৱাৰ উৎসাহ দেখি অসীমৰ সিহঁতৰ স্কুলীয়া দিনবোৰলৈ মনত পৰি গ'লে। একে উশাহতে ১০৮টা 'শ্ৰী' লিখ পৰম্পৰাটো সি দশম শ্ৰেণীলৈকে কৰিছিল, লগতে চিঞাহী কলমটো নি সৰস্বতী দেৱীৰ ওচৰত থৈ দেউৰ হতুৱাই পূজা কৰাই অনা নিয়মটো। এই কথাটো লৈ তাৰ ক্লাছৰ কেইজনীয়ে তাক কম জোকাইছিলনে। সকলোৰে আগতে যেতিয়া সুধি দিয়ে 'কলমটো আনিছানে নাই', তাৰ দীঘল বগা নাকটো পলকতে ৰঙা পৰি গৈছিল। 'এই কেইজনী এই কেইজনী' বুলি মনতে ভোৰভোৰাই সি মনে মনে আঁতৰি গৈছিল। 


কদম টেৰাংপি। কাৰ্বি ছোৱালী। দীঘল চিধা চুলি, টনা টনা চকু, পিটিকলি নাকটোৰ সৈতে তাইক প্ৰথম দেখোঁতেই কিবা এটা মৰম লাগি গৈছিল অসীমৰ। সিহঁতৰ স্কুলত তাই ষষ্ঠ শ্ৰেণীলৈ পাওঁতে আহিছিল যদিও তাৰ আকৌ চকুত পৰিছিল তাই অষ্টম শ্ৰেণীলৈ পাওঁতেহে। সৰস্বতী পূজাৰ দিনা। মাকৰ মেখেলা চাদৰ এযোৰৰ সৈতে ঢিলা ব্লাউজ এটা পিন্ধি কোবাকোবিকৈ দেৱী মাৰ দৰ্শন কৰিবলৈ গৈছিল। সেইদিনা ইমান বতাহ আৰু ধূলি। কদমে মেলি অহা চুলিখিনি আউলি-বাউলি হৈ চম্ভালি লোৱাৰ বাহিৰত আছিল। এটা হাতে নেৱালি ফুলৰ মালাডাল, আনটো হাতেৰে চুলিখিনি ঠিক কৰি আগবাঢ়োঁতে যে ইফালে নতুনকৈ মেখেলা চাদৰ পিন্ধিবলৈ শিকা কদমৰ যে মেখেলাত খুচি থোৱা চাদৰখন ওলাই চুঁচৰি গৈছে তাই গমেই নাপায়। লগৰ ল'ৰাৰ জুম এটাত থকা অসীমৰ হঠাৎ চকুত পৰি দৌৰি গৈ মাটিত চুঁচৰি থকা চাদৰখন পিছফালৰ পৰা বুটলি আনি কদমৰ হাতত দিলে। কদমেও সেমেনা সেমেনি কৰি চাদৰখন আকৌ মেখেলাখনত গুজি 'ঠেংক ইউ' বুলি কৈ দৌৰ মাৰিলে। সেইয়াই আছিল সিহঁতৰ প্ৰথম দেখা। 


সেইদিনা তাৰ মনলৈ হয়তো একো অহা নাছিল। কিন্তু সৰস্বতী পূজাৰ পিছদিনাৰ পৰা স্কুললৈ আহি অলেখ ছোৱালীৰ মাজতো অসীমৰ কদমকে চকুত পৰা হ'ল। কেতিয়াবা তেনেকৈ চাওঁতে তাইৰো চকুৱে চকুৱে পৰাত হাঁহি এটাৰ আদান প্ৰদানৰ বাদে বৰ বেছি একো আগবঢ়াব পৰা নাছিল। আনকি নামটোও গম পোৱা নাছিল।


'অই জাননে ক্লাছ ছেভেনৰ কদমে ইমান কান্দিছে। তাইক কোনোবাই ৰাস্তাত কিবা ক'লে?' ক্লাছ টেনৰ জোনাকীহঁতে মানে অসীমহঁতৰ ক্লাছৰে প্ৰথম বেঞ্চত বহা ছোৱালীবোৰে ইজনীয়ে সিজনীক কোৱাকুই কৈ থাকোঁতে অসীম সিহঁতৰ কাষেৰেই পাৰ হৈ গৈছিল। সেই সময়ত সি ধৰিব নোৱাৰিলে সিহঁতে কাৰ কথা পাতি আছিল। কিন্তু যেতিয়া হেড ছাৰৰ কোঠাৰ পৰা সি চোৱা ছোৱালীজনী উচুপি উচুপি ওলাই যোৱা দেখিলে, তাইক দেখাৰ পোন্ধৰদিন পিছত সেইদিনাহে সি গম পালে তাইৰ নামটো কদম। লাহে লাহেতো অসীমৰ ছোৱালীজনী ভাল লাগিছিলেই আৰু এতিয়া নামটোৱে তাক আৰু কিবা এটা আকৰ্ষণ কৰিলে। তাৰ এইবাৰ এনেকুৱা লাগিল আকৌ যেন সি এইবাৰ গৈ কদমৰ চকুপানীখিনি মুচি দি থৈ আহিব। কিন্তু ভাবিলেও সি জানে সেইটো কৰিব নোৱাৰে। আৰু কৰিলেও কদমে জানো সহজকৈ ল'ব। ইতিমধ্যে ৰাস্তাত তাইক কোনোবাই জোকাইছে বুলি কান্দি-কাটি হাঁহাকাৰ। আৰু অসীমে যদি তাইৰ চকুপানী মোহাৰিবলৈ যায়, তাকো সেইকেইটাৰ লগৰ বুলি যে নাভাবিব কি মানে আছে! তাই যোৱাৰ ফালে চাই চাই কথাকেইটা মনতে ভাবি থাকোঁতে সিফালে লেজাৰ সামৰাৰ ঘণ্টা মাৰিলে। অসীমে ইফালে সিফালে কাষত কাকো নেদেখি শ্ৰেণীকোঠাত সোমাল।


লাহে লাহে দিন বাগৰিল। মাতো বুলিও সি তাইক মাতিব নোৱাৰে। কিন্তু চকুৱে চকুৱে ঠিকেই চাই থাকে। দূৰৰ পৰাই তাইৰ চকুত চকু থ'লে অসীমৰ এনে লাগে যেন তায়ো তাৰ প্ৰতি কিবা এটা অনুভৱ কৰে। কিন্তু ক'ব নোৱাৰে। কেতিয়াবা আকৌ তাৰ অনুভৱ কদমে বা তাৰ নামটো জানেনে নাই। কথাটো মনত পৰি অসীমৰ নিজৰ ওচৰতে কিবা এটা লাজ লাগি গ'ল। কদমৰ বিষয়ে আৰু কিবা জানিবলৈ অসীমৰ ভাল লগৰ বিক্ৰমকো দেখোন সুধোঁ বুলি সুধিব নোৱাৰে। এনেকৈয়ে সিহঁতৰ বিদ্যালয় এৰি যাবৰ হ'ল। 


'অসীম দা।' পিছফালৰ পৰা কোনোবাই অসীমক মতা যেন শুনি শ্ৰেণীলৈ কোঠালৈ সোমাই যাবলৈ ধৰা অসীমে উভতি চাই দেখিলে কদম ৰৈ আছে। সেই একেই মৰমলগা হাঁহিটোৰ সৈতে যিয়েই তাইৰ টনা টনা চকুহাল একেবাৰে নোহোৱা কৰি পেলায়। তাৰ বৰ মৰম লাগে এই হাঁহিটোৰে সৈতে তাইক। কদমক দেখি অসীমে মাতিবই নে হাঁহিবই একো ধৰিব নোৱাৰিলে। সি ঘূৰি চোৱা ভাজেই তাইলৈ ৰ লাগি চাই ৰৈ থাকিল। কদমক দেখি তাৰ লগৰ বিক্ৰমো ওলাই আহিল। অসীমলৈ বিক্ৰমে এবাৰ চাই সিয়েই কদম মাত লগাই আগবাঢ়ি আহিল


বিক্ৰমে সহজ কৰি দিয়া পৰিৱেশটোত অসীমে অলপ লাজ পাইছিল যদিও নিজকে যিমান পাৰি সহজ কৰি কদমক মাত লগালে 'ভালে আছা?'  কদমেও সেই মনোমোহা হাঁহিটোৰে 'আছোঁ।' বুলি এইবাৰ অসীমলৈ চাই মাত লগালে 'বায়ে আপোনাৰ টিউছনৰ অংকৰ বহীখন বিচাৰিছে। তাই এইকেইদিন টিউছনলৈ যাব পৰা নাই।' হঠাৎ 'বা' শব্দটো শুনি অসীম আচৰিত হ'ল। কদমৰ বায়েক তাৰ লগত পঢ়ে, সি ইমানদিনে গম পোৱা নাই। আচৰিত! সি অলপ সময় কিবা এটা ভাবি বিক্ৰমৰ ওচৰলৈ আহি লাহেকৈ সুধিলে 'কোন আছিল অ এইৰ বায়েক?'। অসীমৰ প্ৰশ্নত বিক্ৰমে হুহুৱাই হাঁহি উত্তৰ দিলে 'আমাৰ স্কুলত নপঢ়ে অ। আমাৰ লগত যে টিউছন কৰে তগৰ। তাইয়ে এইৰ বায়েক।' তেতিয়াহে অসীমে মন কৰিলে ঠিকেইতো, দুয়োজনী দেখাত ইমান মিলে। তথাপিও আজিলৈকে অসীমৰ মনত কথাটো খেলোৱা নাছিল। সেইয়াই সিহঁতৰ আৰম্ভণি আছিল। পিছলৈ লাহে লাহে ইটো সিটো বিচাৰি অসীম, কদম ক্ৰমান্বয়ে কাষ চাপি আহিল। এটা সময় আহিল সিহঁতে স্কুল এৰিবৰ হ'ল‌। দুমাহ পিছত মেট্ৰিক পৰীক্ষা। বিদায় সভাৰ দিনা চাগে আটাইতকৈ বেছি দুখ কদম আৰু অসীমৰে লাগিছিল। অসীমে কদমক আশ্বাস দিয়ে পঢ়াৰ মাজতে তাইক চাবলৈ অসীম এবাৰ হ'লেও দিনটোত চাইকেলখন লৈ ওলাই আহিবই। ঘৰ দুখন একেবাৰে ওচৰতে নহ'লেও লগ কৰিবলৈ যাব নোৱাৰা দূৰতো নহয়। সিহঁতৰ পৰীক্ষাৰ আগে আগে অসীমলৈ নিমন্ত্ৰণ আহিল কদমহঁতৰ ঘৰলৈ যোৱাৰ। সিহঁতৰ ঘৰত আৰ'নাম কেথে পাতিছে। ই হৈছে কাৰ্বিসকলৰ ব্যক্তিগত পূজা। এই পূজাৰ মূল দেৱতা হৈছে 'বাৰিথে'(ইন্দ্ৰ), আৰপি(ৰুদ্ৰ), আৰু বীৰনে(অগ্নি)। এই পূজা তিনিদিনীয়াকৈ অনুষ্ঠিত কৰা হয়। নিমন্ত্ৰণ পাই এদিন সন্ধিয়া এনেই অসীমে বিক্ৰমৰ লগতে গৈ পাক এটা মাৰি আহিল। সেইদৰে সিহঁতৰ ঘৰলৈ যোৱাৰ পথটো খোল খালে। কদমৰ মাক-দেউতাকৰ বৰ আদৰ-সাদৰ। সেয়ে যাবলৈ সি বেয়া নাপায়। পিছত এদিন পৰীক্ষাৰ শেষত তগৰ আৰু কদমো সিহঁতৰ ঘৰলৈ আহিল। লাহে লাহে দুইখন ঘৰৰ লগত ঘনিষ্ঠতা বাঢ়িল।


মেট্ৰিক পৰীক্ষা হৈ গ'ল। ৰিজাল্ট ওলাল। অসীমে হায়াৰ ছেকাণ্ডেৰী পঢ়িবলৈ বুলি গুৱাহাটীলৈ গ'ল। কদমৰ বায়েক তগৰে তাৰেই স্থানীয় কলেজত নাম লিখালে। অসীম আৰু কদমে আগৰ নিচিনাকৈ লগ নোপোৱা হ'ল যদিও, সি ঘৰলৈ আহিলে মাজে মাজে সিহঁতৰ ঘৰলৈ যায়। সিহঁত দুটাৰ প্ৰেম যেন তেতিয়াহে বাঢ়িল। ইজনে সিজনৰ পৰা আঁতৰত থাকিবলৈ লোৱাত অনুভৱ কৰিলে সিহঁতে যে ইটোৱে সিটোক এৰি থাকিব নোৱাৰা হৈছে। কদমেও সিফালে মেট্ৰিক দি পঢ়াৰ বাহানা লৈ কেনেকৈ তাৰ ওচৰলৈ আহিব পাৰে তাৰে চিন্তাত থাকিল।


'পাপা তুমি ওলোৱাই নাই'


আকৌ এবাৰ প্ৰিয়মৰ মাতত অসীমৰ তন্ময়তা ভাঙিল। লৰালৰিকৈ খুড়াবলৈ লোৱা ডাড়িখিনি নুখুড়াই গাটো মাত্ৰ তিয়াই বাথৰূমৰ পৰা ওলাই আহিল।


'আজি মাম্মা থকা হ'লে তোমাক ইমান খাতিৰেই নকৰিলোঁহেঁতেন।' বাথৰূমৰ বাহিৰতে মুখখন ফুলাই ৰৈ থকা প্ৰিয়মক দেখি অসীমৰ কিবা এটা মৰম লাগি গ'ল। সেই যেন গপ লাগি মুখ ফুলাই ৰৈ থকা কদমজনীয়েই। হয়ো তাই সঁচাকৈয়ে বৰ অভিমানী আছিল। একেবাৰে অভিমান কৰিয়েই ইমান এটা ডাঙৰ দায়িত্ব তাক অকলে চম্ভালিবলৈ দি তাই গ'লগৈ অজান দেশলৈ।


'হ'ব এতিয়া মুখ ফুলাই থাকিব নালাগে। জল্দি ওলোৱা তোমাৰ কাম কৰি দুয়োটাই আমি কে এফ চি-ত লান্স কৰি ঘূৰি আহিম।'


কে এফ চি-ৰ নাম শুনিয়েই য'ৰে খং তাতে পেলাই চৰাইজনীৰ নিচিনাকৈ দেও পাৰি গৈ দেউতাকতকৈ আগতেই গৈ গাড়ীত বহিলগৈ।


'চোৱা গুদু তোমাৰ ছোৱালী তোমাৰ কায়দাতে উঠিছে' বুলি অসীমে প্ৰিয়মৰ পিছে পিছে ওলাই আহি গাড়ীত বহিবলৈ লোৱাৰ আগতে আকাশলৈ চাই নিজকে কোৱাদি মনতে বিৰবিৰালে।


কদমে প্ৰিয়মক জন্ম দিয়েই বাপেক জীয়েকক একেলগে থাকিবলৈ দি গুচি গৈছিল কোনোবা অজান দেশলৈ। অসীমে আজি পোন্ধৰ বছৰে এই কথাটো লৈ কেতিয়াবা বিবেক দংশনতো নোভূগা নহয়। যদি সি সেইদিনা কদমৰ লগত জেদ নধৰা হ'লে হয়তো...


কদম আৰু অসীমৰ প্ৰেমে যেনেকৈ পাহি মেলিছিল তেনেকৈ বিবাহৰ ৰূপত স্বীকৃতি পালে ঠিকেই, কিন্তু কদমহে...। প্ৰেমৰ প্ৰতীক স্বৰূপে মাত্ৰ কদমে অসীমৰ হাতত তুলি থৈ গ'ল প্ৰিয়মক। 


"মন গ'লে মোৰ কাষলে

আহিবা এদিন অকলে

কিদৰে খাওঁ, কিদৰে শোওঁ

চাই যাবা আহি নিৰলে..."


গাড়ীত হঠাতে বাজি উঠা জুবিন গাৰ্গৰ গানটোৱে অসীমৰ আকৌ এবাৰ তন্ময়তা ভাঙিলে। তাৰ ভাৱৰ সাগৰৰ পৰা উভতি আহিল প্ৰিয়মৰ কাষলৈ। সি জানে প্ৰিয়মে তাক ভাল লগাবলৈ তাৰ প্ৰিয় গানটো মিউজিক চিষ্টেমত লগাই দিছে। গানটো শুনিলেই অসীমৰ মনলৈ আহে সঁচাকৈয়ে কদম যদি এনেকৈ অকণমান সময়ৰ কাৰণেও সিহঁতৰ কাষলৈ গুচি আহিলহেঁতেন।


অসীমে মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী কৰি থাকোঁতে বেংকত চাকৰি পালে। ইফালে কদমেও পঢ়া-শুনা চলাই গৈ থাকিল। লাহে লাহে সিহঁতৰ প্ৰেমৰ কথাবোৰ ইকাণে সিকাণে গৈ দুয়োখন ঘৰতে পৰিছিলগৈ। জাত-পাত এইবোৰৰ কাৰণে দুইখন ঘৰত সৈমান কৰোঁতে অলপ সময় লৈছিল যদিও সিহঁতৰ প্ৰেমক দুয়োখন ঘৰে শেষলৈ স্বীকৃতি দি বিয়াৰ দিন-বাৰ ধাৰ্য কৰি পেলাইছিল সিহঁতে গম নোপোৱাকৈয়ে। এনেকৈয়ে এদিন কদম আহি নসাজেৰে, ন-কইনাৰ ৰূপত অসীমৰ ঘৰ শুৱনি কৰিছিল। 


: আৰু এনেকৈ কিমান দিন থাকিবা। মোক এটা মাইনা দিয়া না


এদিন দেওবাৰে দুপৰীয়া ভাত খাই বিছনাত দুয়োটা এনেই পৰি ইটো সিটো কথা পাতি থাকোঁতে অসীমে কদমক সাৱতি নাকটো তাইৰ নাকত লগাই ক'লে।


: এইবাৰ যদি মোৰ নেট ক্লীয়েৰ হৈ যায় তেন্তে চিয়'ৰ।


কদমে তাইৰ হাতখন আনি অসীমৰ নাকটো চেপি মৰমৰ সুৰৰে ক'লে।


: নেট তোমাৰ ক্লীয়েৰ হ'বই, কিন্তু মোক এটা মাইনা লাগে।


অসীমে সৰু ল'ৰাৰ দৰে কদমৰ ওচৰত আৱদাৰ কৰিলে।


: কিমান ভাল লাগিব, তোমাক যেতিয়া মা মা বুলি কৈ আমাৰ অকমানিজনী দৌৰি আহিব তোমাক সাৱতি ধৰিবলৈ।


অসীমে আকৌ এবাৰ সজোৰে কদমক সাৱতি তাইৰ কাণৰ ওচৰত ফুচফুচাই ক'লে। লাহে লাহে অসীমৰ হাতখনে কদমৰ সুকোমল ওঁঠ দুখন স্পৰ্শ কৰিলে।


কদমেও অসীমৰ মৰমক বাধা দিব নোৱাৰি নিজকে তাৰ মৰমত উটি যাবলৈ দিলে।


: কংগ্ৰেচুলেশ্বন মিষ্টাৰ অসীম


কাণৰ পৰা টেথিস্কোপডাল খুলি হাঁহি হাঁহি ওলাই অহা ডাক্তৰগৰাকীয়ে অতি উলাহেৰে তাক দিয়া অভিনন্দনতে সি বুজি উঠিছিল সিহঁতে ভবাৰ দৰেই যে ভাল খবৰ এটা আছে। ভাল খবৰটোৱে অসীমলৈ কঢ়িয়াই আনিছিল আগতকৈ বেছি ব্যস্ততা, দায়িত্ববোধ আৰু বহুত কিবাকিবি। দিন যিমানেই গৈছে তাৰ উদ্বিগ্নতা সিমানেই বাঢ়িছে। সি দেউতাক হ'ব! আস্...


কদমক যিমান পাৰে সিমান সাৱধানেৰে সি ৰাখিছিল। ডাক্তৰৰ সকলোবোৰ কথাই সি মানি চলিছিল। নিজকে সি দায়িত্ববোৰৰ মাজত সঁপি দিছিল। কোনো কাৰণতে যাতে মাক আৰু বেবীয়ে কষ্ট নাপায়, প্ৰতি পদে পদে সি লক্ষ্য ৰাখিছিল। অৱশেষত তাৰ দেউতাক হোৱাৰ ক্ষণটো আহি উপস্থিত হৈছিলহি। সম্পূৰ্ণ সময়লৈ পূৰা এমাহ থাকোঁতেই কদমৰ এদিন হঠাৎ ৰাতি ৱাটাৰ ব্ৰেক হ'ল। লৰালৰিকৈ অসীমে তাইক হস্পিটেল পোৱাই ইমাৰ্জেন্সী ৱাৰ্ডত ভৰ্তি কৰাই দিয়ে। ডাক্তৰ আৰু নাৰ্ছৰ তৎপৰতাত একদম ফুলৰ দৰে এজনী সুকোমল পৰী সিহঁতৰ মাজলৈ আহে।  অ'টিৰ বাহিৰত পায়চাৰী কৰি থকা অসীমৰ হাতত নাৰ্ছগৰাকীয়ে কণমানিজনী তুলি দি অভিনন্দন জনাই, লগতে তাৰ জীৱনৰ অন্যতম বেয়া খবৰটোও দি যায় যে কদম ইজ ন' ম'ৰ। হঠাৎ বাঢ়ি যোৱা প্ৰেছাৰে প্ৰাণ লয় কদমৰ।


কোলাত শূন্য দিনৰ কণমানিজনী লৈ অসীম ঠাইতে বহি পৰিল। এফালে পুত্ৰীৰ জন্ম বাতৰি আনফালে পত্নীৰ বিয়োগৰ বাতৰি। ইফালে সময়তকৈ আগতে অহাৰ কাৰণে কণমানীজনীৰ ওজন যিমান থাকিব লাগিছিল তাতকৈ কম আছে। সেইকাৰণে কেইঘণ্টামান ডাক্তৰে অৱজাৰভেশ্বনত ৰখাৰ কথা ক'লে। সেইমতে নাৰ্ছে তাৰ হাতৰ পৰা কণমানীজনী পুনৰ নিজৰ কোলালৈ আনি গুচি গ'ল এন আই চি ইউলৈ। কেইঘণ্টামান বুলি কৈছিল যদি সম্পূৰ্ণ আঠচল্লিশ ঘণ্টাৰ পিছত পখিলাজনীক অসীমৰ হাতত তুলি দিয়ে।অসীমৰ কাৰণে আছিল সেইখিনি সময় হৰ্ষ-বিষাদৰ। অসীমে বহুতদিনলৈকে নিজকে ক্ষমা কৰিব পৰা নাছিল। বাৰে বাৰে মনলৈ আহে সি যদি সেইদিনা জেদ নধৰাহেঁতেন, আজি কদম তাৰ কাষত থাকিলহেঁতেন। "হেঁতেন"টো বৰ দুৰ্ভগীয়া শব্দ অ'।


" পাপা ষ্টপ ষ্টপ।"


হঠাৎ প্ৰিয়মৰ চিঞৰত অসীমে গাড়ীৰ ব্ৰেকডাল মাৰি দিয়ে। 


: পাপা এইখনেই দোকানখন। ইয়াৰ পৰাই মোৰ লগৰ কস্তুৰীয়ে কিনিছিল।


গাড়ীৰ গ্লাছখন তললৈ নমাই প্ৰিয়মে দেউতাকক আঙুলিয়াই দেখুৱাই দোকানখনলৈ।


: ঠিক আছে, তুমি নামি দিয়া। মই গাড়ীখন ক'ৰবাত পাৰ্ক কৰি আহোঁ।


অসীমে প্ৰিয়মক নমাই থৈ পাৰ্কিঙৰ কাৰণে জেগা এটুকুৰা বিচাৰিবলৈ আগলৈ গাড়ীখন পোনায়। গাড়ীখন আগুৱাই লৈ যাওঁতে অসীমৰ মাকৰ কথাবোৰলৈ মনত পৰে। কিমান দিন যে তাক পুনৰ বিয়া কৰাবলৈ প্ৰেছাৰ দিছিল হিচাপ নাই। 


: বাবা, ছোৱালী এজনীৰ খবৰ পাইছোঁ।


বহুতদিনলৈকে অসীমৰ মাকে তাক পুনৰ বিবাহৰ কথা কৈ আমনি কৰে। পিচে সি কোনোপধ্যেই ৰাজি নহৈছিল। এতিয়া মাকো নাই, সেইবোৰ কথাৰো ইতি পৰিল। মাত্ৰ তাৰ এটাই লক্ষ্য এতিয়া কদমে বিচৰাৰ দৰে সি অকলেই প্ৰিয়মক ডাঙৰ কৰি মানুহ কৰিব। সিমানখিনি তাৰ নিজৰ ওপৰত বিশ্বাস আছে। গাড়ীখন পাৰ্ক কৰিবলৈ জেগা এটুকুৰা বিচাৰি তাতে গাড়ীখন থৈ অসীম পুনৰ উভতি আহে প্ৰিয়ম সোমোৱা দোকানখনলৈ।


: পাপা, নাই ইয়াত মই বিচৰাটো। 


অসীমে হাত দুখন পেণ্টৰ পকেটত ভৰাই তললৈ মুখ কৰি কিবাকিবি ভাবি খোজকাঢ়ি আহি থাকোঁতে গমেই পোৱা নাছিল প্ৰিয়ম যে ইতিমধ্যে দোকানৰ বাহিৰত। প্ৰিয়মৰ মাততহে সি ওপৰলৈ চকু তুলি তাইক দেখে,


: কিয়? ইয়াত পচন্দ হোৱা নাই?


: নাহ। ব'লা বেলেগত যাওঁ


প্ৰিয়মে মুখখন কোঁচাই উত্তৰ দিয়ে।


: আজি মাম্মা থকাহেঁতেন নহয়... তোমাৰ ইমান কষ্টই নহয়।


প্ৰিয়মে দেউতাকৰ হাতখনত ধৰি গাড়ীৰ ওচৰলৈ গৈ থাকোঁতে নিজকে কোৱাদি ক'লে।


"হমম।" বুলি অসীমে গহীনত ক'লে যদিও তাৰ সঁচাকৈয়ে মন গ'ল কদমক দেখুৱাবলৈ সিহঁতৰ ছোৱালী যে কিমান ডাঙৰ হ'ল। ক্ষন্তেকৰ কাৰণেও যদি কদম আহিলহেঁতেন প্ৰিয়মজনীকে চাবলৈ। একান্তমনে আগলৈ চাই গৈ থকা প্ৰিয়মৰ মুখখনলৈ এবাৰ চাই তাইৰ হাতখন জোৰকৈ ধৰি নিজকে কোৱাদি ক'লে,


"গুদু আজি তুমি থকাহেঁতেন..."

Tuesday 8 June 2021

চিঠি

 

 


' মৰমৰ শাৰদী, আশাকৰোঁ চিঠিখন পঢ়িবা... '


 


এইখিনি লিখিয়ে সীমান্ত ৰৈ যায়। নোৱাৰে আৰু আগবাঢ়িব। কলমটো কামুৰি মাত্ৰ ডুব  যায় ভাৱৰ সাগৰত।


 


আজি প্ৰায় দুদিনমান হৈছে, সীমান্তৰ গাত চিঠি লিখাৰ এটা নতুন ভূতে লম্ভিছে। ক'ত, কেনেকৈ, কেতিয়া ভূতটো আহি সোমালহি সি নিজেই গম নাপায়।মুঠতে এই দুদিনত মাত্ৰ ইচ্ছা হৈছে এখন চিঠি লিখাৰ। ষ্টুডেণ্টলৈ নোট লিখাৰ সলনি এই দুদিন সীমান্ত লাগি আছে এখন চিঠি লিখিবলৈ। আজিও কাগজ-কলম লৈ টেবুলত বহিছে সীমান্ত। নাই এশাৰীৰ পৰা আগবাঢ়িবই নোৱাৰে। কলমটো কাগজখনত ঘঁহালেই মনত পৰে সমীৰে তালৈ লিখা শেষ চিঠিখনৰ কথা।সীমান্তয়ো চিঠিৰ উত্তৰ লিখিহে থ 'লে, সমীৰক দিয়া নহ 'ল।


 


এনেকুৱা এটা চিঠি লিখা ভূতে সীমান্তক বিয়াৰ আগতেও পাইছিল। শাৰদীলৈ বুলি এখন চিঠি...


 


 


হেঁপাহটো থাকি গ ' ল, খালী লিখাহে নহ ' ল চিঠিখন। প্ৰেম কৰি পাৰ্কে পাৰ্কে বহি থকা এতিয়াৰ প্ৰেমিক-প্ৰেমিকাসকলক দেখিলে সীমান্তৰো মন যায় কেতিয়াবা চিঠি এখন লিখি নতুনকৈ মনৰ কথাবোৰ শাৰদীক ক 'বলৈ।


 


: শুনা।


 


: কোৱা?


 


: কেতিয়াবা চিঠি লিখি পাইছা?


 


:চি...ঠি...


 


"চিঠি" শব্দটো ঘৈণীয়েক শাৰদীয়ে এনেকৈ দীঘলকৈ টানিলে যেন কেতিয়াও শেষ নহ'বই। 


 


: অঅঁ চিঠি।


 


একদম সাধাৰণকৈ উত্তৰটো দিলে সীমান্তই।


 


: নাই লিখা দেই মই কাৰোলৈকে।তোমাৰনো কি হয় মাজে মাজে বুজি নাপাওঁ।


 


চিঠি লিখাটো যেন পাপহে, এনেকুৱা এটা সুৰত কথাকেইটা কৈ তুলিৰ তলত খুচিবলৈ বাকী থকা বিছনা চাদৰখনৰ  একেবাৰে শেষৰ অংশটো লৰালৰিকৈ খুচি  শাৰদী সেই পৰিস্থিতিৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ বিচৰাৰ দৰে খৰধৰকৈ কোঠাটোৰ পৰা ওলাই আহিবলৈ ধৰি পৰ্দাখন কোচাই আকৌ এবাৰ সীমান্তলৈ ঘূৰি চালে। পিচে সীমান্তৰ সেইবোৰলৈ ভ্ৰূক্ষেপ নাই। সি কলমটো ওঁঠ দুখনৰে এক বিশেষ কায়দাত চেপা মাৰি ধৰি দিস্তা কাগজৰ এটা পাত ওপৰে, তলে, দুই কাষে ভাঁজ দিয়াত লাগিল। শাৰদীয়ে তাৰ আদৱ-কায়দাবোৰ আঁৰ চকুৰে এবাৰ লক্ষ্য কৰি সেই ঠাই এৰি নিজৰ কাম কৰিবলৈ আগবাঢ়িল।


 


"চিঠি এখন লিখিমেই শাৰদী তোমালৈ!আগতে যে লিখোঁ সমীৰলৈ..."


 


আসসা, সমীৰলৈ! সমীৰ আৰু চিঠি, দুয়োটাতে সোমাই আছে আৱেগ। এতিয়া সমীৰ নাই, আছে কেৱল তাৰ চিঠিবোৰ। আখৰ লিখিবলৈ শিকাৰ পৰাই মাকে সিহঁত দুয়োকে শিকাইছিল চিঠি লিখিবলৈ। সেয়াই মাত্ৰ আৰম্ভণি আছিল চিঠি লিখাৰ। বহুত ডাঙৰলৈকে ইটোৱে সিটোক কিন্তু চিঠি দিয়ে খবৰবোৰৰ আদান প্ৰদান কৰিলে। আনকি সমীৰ...। কলমটো মুখত লৈ কথাবোৰ ভাবি থকা সীমান্তৰ চকু দুটাৰ কোণত নজনাকৈয়ে চকুপানী দুটোপাল গোট খালে। সদায়েই তাৰ তেনেকুৱা হয়, যেতিয়া সমীৰৰ কথা মনত পৰে।


 


 


সমীৰলৈ মনত পৰাত আকৌ এবাৰ তাৰ চিঠিখন সীমান্তৰ পঢ়ি চাবলৈ মন গ'ল। খুউব সযতনে তাৰ ফাইলটোৰ ভিতৰত সীমান্তই সমীৰে পঠিওৱা চিঠিবোৰ এটা চুকো ভাঁজ নলগাকৈ ৰাখিছে যেন এটি নৱজাতকক কেনিও বতাহ সোমাব নোৱাৰাকৈ এখন কাপোৰেৰে কেৱল মুখখন ওলাই থকাকৈ মেৰিয়াইহে থৈছে। যিমানেই সযতনে নাৰাখক কিয় চিঠিৰ কাগজবোৰ এতিয়া অলপ অলপ উঁৱলি গৈছে। বগা কাগজবোৰৰ ৰঙো মদৰুৱা হৈ পৰিছে।  সীমান্তই টেবুলৰ পৰা লাহেকৈ উঠি গৈ তাৰ কিতাপ-পত্ৰ ৰখা আলমাৰিটো লাহেকৈ খুলি ফাইলটো উলিয়াই আনিলে। তাৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ চাৰ্টিফিকেটৰ পৰা এল পি স্কুলৰ মাৰ্ক শ্বীটখনলৈকে ফাইলটোত ঠাঁহ খাই আছে। সেইবোৰৰ মাজত চিঠিবোৰৰো এটা টোপোলা আছে ফাইলটোত। সেই চিঠিৰ জাপটোৰ পৰা সমীৰৰ শেষ চিঠিখন বিচাৰি উলিয়াবলৈ সীমান্তৰ দুই ছেকেণ্ডৰ বেছি নালাগিল। 


 


চিঠিখন উলিয়াই সীমান্তই এবাৰ নাকৰ ওচৰলৈ নিলে। উশাহটো টানি লওঁতেই কিবা কেচেমাকেচেম গোন্ধ এটা পোৱাৰ দৰে তাৰ উকালি আহি গ'ল। ঠিক সমীৰৰ ডেডবডী চিনাক্তকৰণ কৰিবলৈ যাওঁতে হোৱাৰ দৰে। উস্ কেনে এটা উৎকট অকটা গোন্ধ আছিল সেইটো! মুখৰ চিন-চাব নোহোৱা ল'ৰাটো সমীৰ বুলি কেৱল পুলিচে তাক দিয়া বেল্টডাল আৰু আঙুঠিটোৰ পৰাহে সি গম পাইছিল। সমীৰে দিয়া এই শেষ  চিঠিখন মাজে মাজে উলিয়াই চালে সীমান্তৰ প্ৰায়ে এনেকুৱা হয়। চিঠিখন ফাইলটোত পুনৰ ভৰাই হাত দুখনৰে মুখখন সোপা মাৰি ধৰি 'ওৱাক ওৱাক' কৈ ওলাই আহে। আজিও তাৰ ব্যতিক্ৰম নহ'ল। লৰালৰিকৈ চিঠিখন ফাইলত ভৰাই থৈ সি চকীখনত আকৌ বহিলহি।


 


" পূজনীয় দেউতা


 


সেৱা গ্ৰহণ কৰিব। আমাৰ ভাল, আশাকৰোঁ আপুনিও কুশলে আছে।"


 

সীমান্তৰ মনত পৰিল আগতে প্ৰায়ে সিহঁত দুটাই চাকৰিসূত্ৰে ঘৰৰ পৰা দূৰৈত থকা দেউতাকলৈ এনেকৈয়ে চিঠিখন আৰম্ভ কৰিছিল। মাকে লিখা চিঠিখনৰ তলতে বা পিছফালে দুইটাই দুশাৰী হ'লেও লিখিবই। আখৰ লিখিবলৈ প্ৰথম শিকোঁতে যে কেৱল নামটো লিখি পঠিয়াই আৰু তাৰে উত্তৰ পাবলৈ যে কিমান অধীৰ আগ্ৰহৰে ৰৈ থাকিছিল সীমান্ত সমীৰ! সিহঁতে আশা কৰামতে চিঠিৰ উত্তৰ আহিছিল দেউতাকৰ পৰা। সেয়া যেন চিঠিৰ উত্তৰ নহয় দেউতাকে সিহঁতলৈ পঠিওৱা মোহনভোগহে আছিল পঢ়ি উঠি বহুত দেৰিলৈকে দুয়োটাই লুটিয়াই মেলি চিঠিখনেই  চাই ৰৈছিল।


 


দুয়োটাৰে বয়সৰ ক্ষেত্ৰত মাত্ৰ দুবছৰৰ ইফাল সিফাল কাৰণেই নেকি দুয়োৰে মাজত বন্ধুৰ দৰে মিল আছিল। কেতিয়াও পেটত কথা নুলুকোৱাকৈ ইটোৱে সিটোক সৱ কথাই কোৱাৰ পিছত যে সমীৰে সীমান্তই গম নোপোৱাকৈ এনেকৈ ইমান এটা ডাঙৰ সিদ্ধান্ত লৈ ঘৰৰ পৰা গুচি যাব কেতিয়াও সীমান্তই ভাবিবই পৰা নাছিল।


 


"সীমান্ত"


 


দেউতাকৰ চিঞৰত কলেজলৈ যাবলৈ ওলাই ভাতৰ পাতত বহা সীমান্ত দৌৰি আহি ড্ৰয়িং ৰূমত থকা দেউতাকৰ কাষ পালেহি। দেউতাকৰ ইমান ডাঙৰ মাত সীমান্তই সেইদিনা প্ৰথম শুনিছিল।


 


"দেউতা"


 


"এইখন কি?"


 


হাতত কাগজ এখন জোকাৰি জোকাৰি সীমান্তলৈ দেখুৱাই সুধিলে। সীমান্তই ক'ত কি হৈছে একো ধৰিব পৰা নাই।দেউতাকৰ খং দেখি মাত্ৰ আচৰিত হৈছিল। হাতৰ কাগজখন নিজৰ হাতলৈ আনি চাওঁতেহে,


পূজনীয় দেউতা,


আৰম্ভণিতে আপোনালোক সকলোৰে পৰা ক্ষমা ভিক্ষা মাগিছোঁ। কাকো নোকোৱাকৈয়ে মই সিদ্ধান্ত লৈ মুক্তি সংগ্ৰামত খোজ দিলোঁ, একমাত্ৰ দেশৰ কাৰণে। এয়া মাত্ৰ দেশৰ কাৰণে মোৰ নামমাত্ৰ বলিদান বুলি ধৰি লওক। মাক আপোনালোক দুয়োয়ে বুজাব। চীমক ভুল নুবুজিব, সি এই বিষয়ে একো গম নাপায়। চিঠিখন পঢ়িয়েই পুৰি পেলাব, নহ'লে আপোনালোকৰ বিপদ হ'ব পাৰে।


মোৰ কথা চিন্তা নকৰিব, মোক নিবিচাৰিবও। খালী আপোনালোক কুশলে থাকিব। ক্ষমাৰে


....


তলত নাম নথকা চিঠিখন হাতত লৈ সীমান্ত শিল পৰা কপৌৰ দৰে হ'ল। সমীৰে সীমান্তক আগৰ পৰাই চীম বুলি মাতিছিল। ইফালে মাকজনী কান্দি-কাটি ব্যাকুল গোটেইজনী।


প্ৰথমতে ভাবিছিল দুদিন ধৰি সমীৰ ঘৰত নাই, ক'ত গ'ল, কি কথা কোনোৱে নাজানে, সেইকাৰণে চাগে দেউতাকৰ খং উঠিছে। সেই কেইদিন সমীৰ ঘৰত নথকাতো সিহঁতে বৰ বেছি চিন্তা কৰা নাছিল, কেতিয়াবা সি আগতেও দুদিন তিনিদিনৰ কাৰণে ঘৰ এৰি গুচি যায় শিৱসাগৰৰ পেহীয়েক বা নগাঁৱত থকা জেঠায়েকৰ জীয়েকৰ তালৈ। খবৰ-খাতি নিদিয়াকৈ তিনিদিনমান থাকি অহাৰ পিছত যেতিয়া ঘৰত সোধ-পোছ চলে তেতিয়াহে আচল কথা ওলাই তাৰ বোলে ঘৰত থাকি আমনি লগাত গুচি গ'ল। মাকে তেতিয়া কন্দনামুৱা হৈ কয় "খবৰ এটাতো দি যাব পাৰ, যিহে দিনকাল আজিকালি।"। সেইবাৰো ভাবিছিল একে কামকে কৰিছে সি। খবৰ এটা ল'বলৈও সেই সময়ত কাৰো হাতে হাতে ফোন বা যাৰ ঘৰলৈ যোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে সিহঁতৰ ঘৰত লেণ্ডলাইন নাই। গতিকে তিনিদিনৰ পিছত যদি খবৰ নাপায়, সিহঁতে খবৰ কৰিম বুলি ভাবি থাকোঁতেই, দেউতাকে সীমান্তৰ পঢ়া টেবুলত কিবা এটা বিচাৰি থাকোঁতে সমীৰৰ চিঠিখন পালে। সমীৰৰ আখৰকেইটা দেখিয়েই দেউতাকে চিনি পাইছিল। তাৰ আখৰ মানে একেবাৰে বাখৰগুটি। যিয়ে দেখে সিয়ে শলাগি থৈ যায়। সীমান্তৰকেইটা আকৌ সিমানেই বেয়া। আগতে দেউতাকে সদায় সীমান্তলৈ আখৰকেইটাৰ যত্ন ল'বলৈ চিঠিখনত এশাৰী বেলেগকৈ লিখেই। 


 


সমীৰে লিখি থৈ যোৱা চিঠিখনৰ পৰাহে সীমান্তই গম পালে সমীৰে যে দেশৰ মুক্তিৰ কাৰণে বেলেগ পথ ল'লে। এটা কথাও নুলুকোৱাকৈ থকা সমীৰে কেনেকৈ সীমান্তৰ পৰা সি উগ্ৰপন্থীত যোগদান কৰাৰ দৰে কথা এটা নোকোৱাকৈ থাকিল সীমান্ত ভাবি আচৰিত হৈছিল। পিচে দেউতাকে কোনোপধ্যেই সীমান্তক বিশ্বাসত ল'ব পৰা নাছিল।তেওঁ বহুতদিনলৈকে ভাবিয়ে থাকিল সমীৰৰ দৰে সীমান্তই সৱ কথা গম পায়ো তেওঁক ফাঁকি দি আছিল।


 


ৰিটায়াৰড্ হৈ অহা একেবাৰে ঘৰলৈ দেউতাকে শান্তিত ঘৰত কটাবলৈ পোৱা নাছিল। কেতিয়াবা পুলিচ থানা, কেতিয়াবা ঘৰৰ পৰা অলপ দূৰলৈ নি সোধা-পোচা এইবোৰ চলিয়েই থাকিল। লগতে সীমান্ত। না সি মুক্ত মনেৰে ঘূৰিব পাৰিছিল, না কলেজ যাব পাৰিছিল। ক'ত কেতিয়া তাক কেনেকৈ উঠাই নি পুলিচ থানা পোৱাইগৈ ঠিক নাই। মাকজনী! মাকৰটো অৱস্থাই নোহোৱা হ'ল। পুতেকৰ চিন্তাতে যত যিমান বেমাৰ আছিল মাকৰ গাতে বাহ ল'লেহি।হাঁহিচম্পা মাকজনীৰ মুখৰ হাঁহি মুখতে শুকাল। সীমান্তই কেতিয়াবা মাকৰ মন মুকলি কৰিবলৈকে কৈছিল,


 


: মই কি তোমাৰ ল 'ৰা নহয় নেকি! মোৰ কথা ভাবিতো অলপ ফূৰ্তি কৰি থাকা। চাবাচোন সমীৰক আকৌ ঘূৰাই আনিমেই। মাত্ৰ ধৈৰ্য ধৰা।


 


সি জানে মাকক যিমান বুজায়ো লাভ নাই, তথাপিও তাৰ খাতিৰতে মাকে হাঁহি এটা মাৰিবলা যত্ন কৰিছিল। সীমান্তই সমীৰক বুজাইছিলোঁ, সমীৰ সৈমানো হৈছিল। ঘূৰি আহিছিল সমীৰ এটা নশ্বৰ দেহ হৈ।


 


সমীৰে উগ্ৰপন্থীত যোগদান কৰাৰ পিছৰ সময়খিনি কিমান যান্ত্ৰণাত পাৰ কৰিছিল সীমান্তহঁতে বুজাব নোৱাৰে। কেতিয়াবা সমীৰ ওৰফে কন্দৰ্প আহে ঘৰলৈ, তাৰ পিছ মুহূৰ্ততে আৰ্মি বা পুলিচৰ গাড়ী আহি পাই যায়হি সিহঁতৰ ঘৰ। কথা-বতৰা পতাৰ সুযোগ একেবাৰে নাপায়। সেয়ে সীমান্তই সকলোবোৰ লিখি ৰাখে, সি আহিলেই চিঠিখন দিয়ে আৰু সমীৰে লিখি অনা চিঠিখন ৰাখি পঠিয়াই দিয়ে তাক। চিঠিত সি সমীৰক কিমান বুজাই যে আকৌ ঘূৰি আহক সহজ পথলৈ। মুক্তমনৰে ঘূৰক মুকলি আকাশৰ তলত। চিঠিতেই মাক-দেউতাক সকলোৰে কথা কৈ কৈ সীমান্তই তাক বুজাইছিল। সেইকাৰণেই নেকি সীমান্তৰ কাৰণে চিঠিখন এতিয়াও এক আৱেগ। এইবোৰ আছিল আজিৰ পৰা বিশ বছৰৰ আগৰ।কথা। তথাপিও চল্লিশ বছৰীয়া সীমান্তৰ কাৰণে সৌসিদিনাৰ হে ঘটনা। 


চিঠিৰ কাৰণে যে কত দূৰ্ঘটনাও ঘটি গৈছে তাৰ জীৱনত!সীমান্ত ক্লাছ টেনত থকাৰ ঘটনা এটা। স্কুলত যেতিয়া লেজাৰৰ সময়খিনিত বাকীবোৰে খেলা-ধূলা কৰে, নহ'লে গ্ৰুপ এটা বান্ধি লৈ লেকচাৰ মাৰি থাকে সেই সময়ত সীমান্ত সদায় ক্লাছৰ দুৱাৰখনতে হাত দুটা পিছলৈ দি ভেজা দি ৰৈ থাকে। ভাল লাগিছিল তাৰ তেনেকৈ ৰৈ সৱকে চাই থাকিবলৈ। এদিন হঠাৎ তেনেকৈয়ে তাৰ চকুত পৰিছিল অনন্যাক। অনন্যাক ভাল লগা কথাটো সমীৰৰ কাণত পৰিবলৈ পালেহে সি তীখৰ গুটিয়ে লগেলগে তাইলৈ চিঠি এখন লিখি দিলেই। সেই চিঠি লৈ অনন্যাৰ মাক যেতিয়া সীমান্তহঁতৰ ঘৰ ওলালহি, তেতিয়াহে সীমান্তই গম পালে সমীৰে তলে তলে কি কৰি থৈছে। চিঠিত তাৰ আখৰ দেখিয়ে মাকো নিশ্চিত হ'ল যে সেযা কাম সমীৰৰে কিন্তু এই পঢ়া-শুনা কৰাৰ বয়সত প্ৰেম কৰাৰ বাবে সীমান্তইও গালি নোখোৱাকৈ নাথাকিল। প্ৰেমে কলি মেলোঁতেই সীমান্তৰ প্ৰেমত পোকে ধৰিলে। মাত্ৰ এখন চিঠিৰ কাৰণে। যেতিয়া সমীৰক মাকে সুধিলে, তাৰ উত্তৰ,


 


: ভাল লাগিছে কৈ দিব লাগে। মই এনেও জানিছিলোঁ সি নিজে একোডাল কৰিব নোৱাৰে। সেইকাৰণেহে মই সহায় কৰিছিলোঁ। উপকাৰীক অজগৰে খাই যে তাৰ প্ৰমাণ হাতে হাতে পালোঁ। কিমান যে ধুনীয়াকৈ লিখিছিলোঁ চিঠিখন,


"মৰমৰ অনন্যা,


জানো তুমি ভালে আছা। তুমি ভালে আছা মানে মোৰো ভাল। জানা অনন্যা তোমাক দেখিলে মোৰ হৃদয়ত জিলিকি উঠে সাতোৰঙী ৰামধেনু। মোৰ প্ৰিয় ৰং কি জানিব বিচাৰানে? ভালপোৱা মোৰ প্ৰিয় ৰং মানে তুমি। তোমাৰো যদি প্ৰিয় ৰং ভালপোৱাই, তেন্তে চিঠিৰ উত্তৰ দিবা।


ইতি

সীমান্ত"


 


সমীৰে নিৰ্বাকভাৱে দিয়া উত্তৰটোত মাকেও হাঁহি সামৰিব পৰা নাছিল। কবিতা আবৃত্তি কৰাৰ দৰে মাকৰ আগত পঢ়ি শুনোৱা চিঠিখনৰ কথাবোৰ শুনি সীমান্তৰ কিবা নিজৰে লাজ লাগি গ'ল। ক্লাছ টেনৰ বছৰটো কেনেকৈ যায় যেন লাগিল। বিশেষকৈ যেতিয়া অনন্যাক দেখা পায় সীমান্ত লাজতে ৰঙা চিঙা পৰে। ইমান সুন্দৰকৈ হাঁহি-ধেমালিৰে চলি থকা ঘৰখনৰ হাঁহিবোৰ ভৰিৰে মোহাৰি থৈ গৈছিল সমীৰৰ মাত্ৰ এটা সিদ্ধান্তই। সীমান্তই চিঠিত লিখি দিয়া বহুত বুজনিয়ে হয়তো সমীৰক শুদ্ধ পথলৈ আহিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। অৱশেষত এদিন এখন ভাল চিঠি আহিল, বহুত কিবাকিবি লিখাৰ অন্তত এশাৰী বাক্যই সকলোৰে মনবোৰ মুকলাই তুলিছিল "মই ঘূৰি আহিম।"। সঁচাকৈয়ে সমীৰ এদিন ঘূৰিও আহিল বগা কাপোৰেৰে ঢাক খাই এটা কফীনৰ ভিতৰত।


 


চিঠি লিখিবলৈ বহি সীমান্তৰ সমীৰৰ কথাবোৰহে মনলৈ আহিবলৈ ধৰিলে। আজি সি অকলশৰীয়া। মাক-দেউতাক, সমীৰ কোনো নাই তাৰ লগত। সমীৰৰ পিছতেই মাকো গুচি যায়, সামান্য এটা জ্বৰতে। আচলতে মাকৰ বেমাৰবোৰে লগ লাগিছিলহি তেতিয়াই। মাত্ৰ বাট চাই আছিল সমীৰ ঘূৰি অহালৈ।


এতিয়া মাত্ৰ সীমান্তক এগৰাকী নাৰীয়ে আৱৰি ৰাখিছে। সুখে দুখে একেলগে এতিয়া মাথোণ শাৰদীয়ে তাৰ কাৰণে সকলো। সকলোৰে মৰমবোৰ দি তেওঁ সীমান্তক এইবোৰ দুখৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছে।


 


শাৰদী, কি ধুনীয়া কবিতা কবিতা লগা এটা নাম। শাৰদী নামটোতে প্ৰেমত পৰিছিল সি। দেউতাকে ঠিক কৰা ছোৱালীজনীক নেদেখাকৈয়ে নামটো শুনিয়েই সি 'হা' কৈছিল। পিচে বিয়াখন পাতি দি দেউতাকো বৰ বেছি দিন নাথাকিল। মাক আৰু সমীৰৰ ওচৰলৈ গ'লগৈ। তাক মাত্ৰ লগ এটা দি থৈ গ 'ল। নামটো যেনে দেখাই-শুনায়ো তেনে শাৰদী। শেৱালিৰ দৰে শুভ্ৰ, গাৰ ৰঙটোও, মনটোও। তাৰ বুকুখন পোহৰাই ৰাখে শেৱালিৰ শুভ্ৰতাৰে ভৰাই তোলে শেৱালিৰ সুৱাসে। ইমান বুজি পায় শাৰদীয়ে তাক!কি আছে শাৰদীৰ কণ্ঠত, এটা মৰমৰ মাতে তাক পাহৰাই দিব পাৰে পৃথিৱীৰ সমস্ত দুখ।


 


শাৰদীৰ লগত চিনাকি হোৱাৰ পিছত তাৰ খুউব মন গৈছিল তাইলৈ এখন চিঠি লিখিবলৈ। কাউৰীঠেঙীয়া আখৰ হ'লেও মন গৈছিল তাৰ অনুভৱবোৰ চিঠিৰে প্ৰকাশ কৰিবলৈ। সমীৰ থকা হ'লেতো সি নৰ'লেইহেঁতেন!পিচে সিহঁতে বিয়াৰ আগত ইজনে সিজনক জানিবলৈ বৰ বেছি সময়ো নাপালে। খুউব খৰখেদাকৈ বিয়াখন হোৱাৰ দৰে হৈ গৈছিল।


 


: অথনিৰ পৰা কি ভাবি আছানো? আহা কিবা এটা খাই লোৱাহি।


 


শাৰদী আহি দুৱাৰমুখৰ পৰাই সীমান্তক মাত দিলে। শাৰদীৰ মাতত সীমান্তই ঘূৰি চাই তাইক হাত বাউলৰে ইংগিত দিলে তাৰ ওচৰলৈ আহিবলৈ।


 


: প্লীজ মোক চিঠিৰ কথা নুসুধিবা।


 


অলপ বিৰক্তি পোৱা নিচিনা দেখুৱাই শাৰদীয়ে পৰ্দাখন ডাঙি সোমাই আহিল।


 


: আৰে চিঠি লিখাটো বেয়া কথা নেকি? আমি আগতে কিমান...


 


: কিমান প্ৰেমপত্ৰ লিখিলা নহয় জানো!


 


সীমান্তক আধাতে ৰখাই শাৰদীয়ে ক'লে।


 


: ইয়ে তুমি কেনেকৈ জানিলা? চাবা নেকি সেইবোৰৰ উত্তৰ?


 


শাৰদীক অলপ জোঁকাও বুলিয়েই সীমান্তই ক'লে।


 


: হ'ব দৰকাৰ নাই, কোনো সতিনীৰ চিঠি চাবলৈ মোৰ মন নাই।


 


শাৰদীয়ে অভিমানৰ সুৰৰে মুখখন ফুলাই উত্তৰ দিলে।


 


: ব'লা এতিয়া খাই ল'বা। চিঠি পিছত। অহ আজি তোমাৰ ক্লাছ নাই নেকি?


 


সীমান্তৰ চকীখনৰ পিছফালে থিয় হৈ তাৰ চুলিখিনিৰ মাজত আঙুলিকেইটা বোলাই দিলে শাৰদীয়ে আকৌ এবাৰ তাক খোৱাৰ কথা মনত পেলাই দিলে।


 


:ক্লাছ! আজি দেওবাৰ বুলি পাহৰিলা?


 


সীমান্তৰ উত্তৰত শাৰদীয়ে অলপ লাজ পোৱাৰ দৰে হৈছিল যদিও নেদেখুৱালে। আচলতে চিঠি লিখাৰ কথাটো সোধাৰ পৰাই তাই অলপ ডিষ্টাৰ্বড  হৈ আছিল। চিঠিৰ কাহিনী যে তাইৰো আছে। চিঠিয়ে যে বহন কৰে তাইৰো অতীতৰ এক আধৰুৱা প্ৰেম  কাহিনী। ভাস্কৰৰ লগতটো বিস্ময়ৰ পত্ৰবন্ধুৰ যোগেৰেই চিনাকি হৈছিল শাৰদীৰ। ভাস্কৰো বোলে প্ৰেমত পৰিছিল তাইৰ কবিতা কবিতা লগা নামটোৰ কাৰণেই। সিগঁতৰ পত্ৰৰ যোগেৰেই আৰম্ভ গৈছিল প্ৰেম, কিন্তু সেই প্ৰেমে বিবাহৰ ৰূপ নাপালে একমাত্ৰ ককায়েক আৰু দেউতাকৰ কাৰণে। তেওঁলোকৰো ভুল নাই একমাত্ৰ জীয়ৰী আৰু ভনীয়েকক কেনেকৈ অকল কবিতা লিখা ল'ৰা এটালৈ বিয়া দিব। বহু কান্দিলে, বহুত অভিমান কৰিলে কিন্তু সেইবোৰ তেওঁলোকৰ ওচৰত অথলে গ'ল। শাৰদীয়ে ধৰা জেদৰ কাৰণেই দেউতাকে যিমান পুৰণা বিস্ময় আছিল সকলোবোৰ দম কৰি এদিন জ্বলায়ো পেলাইছিল। কেতিয়াও নেদেখা দেউতাকৰ খং দেখি মাকে তাইক বুজাইছিল। বুজিছিল তায়ো। প্ৰতিজ্ঞা কৰিছিল কাৰোবালৈ বিয়া হ'লেও কেৱল মাক-দেউতাকক সন্তুষ্ট কৰিবলৈহে হ'ব। এবাৰ কাৰোবাক হিয়াখন সঁপি দিয়াৰ পিছত কেনেকৈ বিয়াৰ নামত অপ্ৰেমী এজনক দেহাটো উদঙাই দিব তাই। জিকাৰ খাই উঠিছিল শাৰদী ভয়ত। ঘৰৰ পৰা পলাই যোৱাৰ কথাও মনলৈ আহিছিল কিন্তু নোৱাৰিলে শাৰদীয়ে।


 


সেই ঘটনাৰ দুদিনমান পিছতেই সীমান্তৰ খবৰ পাই অতি সোনকালে বিয়াৰ যো-জা চলাই শাৰদীক বিয়া দিলে‌। ইমান সোনকালে সকলোবোৰ হৈ গৈছে। শাৰদীয়ে পৰিস্থিতিৰ লগত খাপ খোৱাবলৈ সময়ে নাপালে। ঘটনাটো ঘটি যোৱাৰ লগে লগে অইন এজনক আকৌ অন্তৰখন দিবলৈ শাৰদী মুঠেই সাঁজু নাছিল। কিন্তু সীমান্তৰ নম্ৰ, শান্ত, মৰমীয়াল স্বভাৱে তাইক সলনি কৰিবলৈ বেছিদিন নালাগিল। এদিনতে 'আপুনি 'ৰ পৰা তুমি ক 'বলৈ বাধ্য কৰোৱা সীমান্তৰ মৰমৰে তাইক বুকু ভৰাই ৰাখিছে। তথাপিও দেখোন তাইৰ অতীতটোক সম্পূৰ্ণকৈ খুলি দিব নোৱাৰে সীমান্তৰ ওচৰত। অৱশ্যে সি কেতিয়াও এই বিষয়ে তাইক সোধাও নাই একো। আজি চিঠিৰ কথাটোৱে তাইক আকৌ অতীতলৈ উৰুৱাই নিলে। কেনেবাকৈ সীমান্তই গম পোৱা নাইতো! তাই দেখোন জুৰোণৰ আগদিনা প্ৰাঞ্জলে দিয়া সকলোবোৰ চিঠি পুৰি পেলাইছিল। আজি আকৌ চিঠি...


 


: কি ভাবি আছা? খাবলৈ মাতিবলৈ আহি নিজেই সপোন দেখি আছা যে। ব'লা ব'লা...


 


সীমান্ত উঠি তাই গাত হেচুকি দিয়াতহে শাৰদীৰ সম্বিত ঘূৰি আহিল।


 


: ব'লা


 


লাহেকৈ মাতটো উলিয়াই সীমান্তৰ পিছে পিছে শাৰদী বাধ্য ছাত্ৰীৰ দৰে আহি থাকিল।


 


: জানানে চিঠিত লিখা আৰু মেছেজত লিখা অনুভৱ একে নহয়। চিঠিত কাৰ কিমান কথা, কাৰ কিমান গোপনীয়তা লুকাই থাকে  নহয়নে।


 


ডাইনিঙৰ চকী এখন টানি সীমান্তই কোৱা কথাকেইটাত শাৰদীৰ আকৌ বুকুখন ঢিপিঙকৈ মাৰিলে।


 


শাৰদীয়ে কিবা এটা ধৰা পৰাৰ ভয়ত গহীনত "হমমম" বুলি কৈ ডাইনিঙত থৈ দিয়া লুচীৰ পাচিটোৰ পৰা দুখন লুচী সীমান্তৰ প্লেটত দি নিজেও এখন ল'লে। কামবোৰ কৰি আছে যদিও শাৰদী সহজ হ'ব পৰা নাই। কি ঠিক কেনেবাকৈ সীমান্তই গম পাবও পাৰে! হয়তো কথাবোৰ উলিয়াবলৈকে এইবোৰ কৈ থাকিব পাৰে! এনেকৈ থকাতকৈ শাৰদীয়ে সকলোবোৰ কথা সীমান্তক কৈ দিব আজিয়েই।


 


: সীমান্ত


 


: কোৱা।


 


লুচী একামোৰ মাৰি চ'লেখিনি মুখত ভৰাবলৈ চামুচখন লওঁতেই সীমান্তই মাত দিলে।


 


: তোমাক অলপ কথা ক'বলৈ আছে।


 


তললৈ মুখ কৰি শাৰদীয়ে উত্তৰ দিলে।


 


শাৰদীৰ উত্তৰত সীমান্তৰ পুনৰ চিঠি লিখা ভূতটোৱে উকাই উঠিল। সি মিচিককৈ হাঁহি এটা মাৰি ক'লে,


 


: যি কোৱা চিঠি এখনত লিখি ক'বানা। ময়ো তোমালৈ এখন চিঠি লিখিম‌। আচলতে বিয়াৰ আগতেই ভাবিছিলোঁ কিন্তু নহ'লগৈ। এতিয়া এইটো সুযোগ দিয়ানা প্লীজ। এনেকৈ আৰম্ভ কৰিম চিঠিখন


 


' মৰমৰ শাৰদী, আশাকৰোঁ চিঠিখন পঢ়িবা... '


 


 


সীমান্তই হাঁহি হাঁহি কৈ থকা কথাবোৰ শুনি শাৰদীয়ে ভাবিলে "তাই কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব? কি লিখিব চিঠিৰ উত্তৰত সীমান্তলৈ। তাইৰ অতীতৰ আধৰুৱা প্ৰেম কাহিনীৰ কথা!"


"কি ভাবি আছা?"


সীমান্তৰ মাতত দুদোল্যমান অৱস্থাৰ শাৰদীয়ে মাত্ৰ সীমান্তলৈ চাই এনেই আঁকৰীৰ নিচিনাকৈ হাঁহি এটা মাৰিলে।

Friday 21 May 2021

বেমাৰ

 : হয়নে প্ৰভা কথাটো সঁচানে?


: --- (প্ৰভাই মইনালৈ কেঁৰাহিকৈ চাই একো নকৈ পানীৰ খালি বাল্টিটো কুঁৱাটোত ধমকৈ ওপৰৰ পৰা পেলাই দিলে)


: কি হ'লনো একো নকৱ যে, বোলো হয়নে কথাটো? 


: কিডাল ক'বনো তাই। এতিয়া বোৱাৰী আদৰিবলৈ গহণা পাতি গোটোৱাহে কথা।


সিহঁতৰ লগত থকা পদুমণিয়েও মইনাৰ লগ হৈ প্ৰভালৈ টিপ্পনী এটা এৰিলে।


:যদি তহঁতে চববোৰ গমেই পাৱ মোক পেঘেনিয়াই আছ কিয়?


প্ৰভাই গেঙেৰি মাৰি কোৱাদি পানী তোলা টিংটোত এক টিং পানী খৰধৰকৈ তুলি আনি নিজৰ ষ্টীলৰ টিংটোত ঢালি লৰালৰিকৈ তাৰ পৰা গুচি আহে।


: এইজনী এইজনী কথা এটা সুধিলেও ভালকৈ ক'ব নোৱাৰে। ইফালে গোটেই গাঁৱ ৰৌজাল বৌজাল আমি সুধিলেহে লাগে লেঠা।


মইনাই প্ৰভাই শুনাকৈয়ে কথাকেইটা লগত থকা পদুমণিক ক'লে। কথাষাৰে প্ৰভাৰ কাণদুখনত শেলে বিন্ধাদি বিন্ধিছিল যদিও একো প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ নকৰি চিধাই ঘৰলৈ বাট পোনায়। আজিকালি এইবোৰ কথা প্ৰতিদিনে শুনিবলৈ পোৱাটো প্ৰভাৰ কাৰণে একেবাৰেই সাধাৰণ হৈ পৰিছে। কেতিয়াবা গুৰুত্ব নিদিয়ে, কেতিয়াবা খঙে দুখে বকি দিয়ে। নিজকে দুৰ্কপলীয়া বুলি কেতিয়াবা কঁপালখনতে খঙত চপৰিয়াই তাই। কোনোবা সময়ত চিঞৰি চিঞৰি মৃত গিৰিয়েক গকুলকো বকে "বিয়া পাতি আনি ল'ৰা জন্ম দিয়াই তই মৰি গ'লি। মোকো লগতে নিনিলি কিয় অ' গকুল?"


: মা যাৱ নেকি, আকৌ এবাৰ ভাবি চাচোন। ইয়াত গাঁৱৰ মানুহসোপাৰ কাট মৰা কথা শুনি কিমান থাকিবি।


এইবাৰ প্ৰশান্ত ঘৰলৈ আহোঁতে মাকক বহুত জোৰ কৰিয়েই তাৰ লগত নিবলৈ ওলাইছিল। যাবলৈ ওলাইয়ো চোতাল সাৰি থকা মাকক আকৌ এবাৰ কৈ চালে। মাকেহে "বাপেৰে এইখন ঘৰলৈ বিয়া পাতি আনিছিল যেতিয়া এইখন ঘৰতে থাকিম, মৰিমো ইয়াতে। তই য'তে মৰ, মৰগৈ। ইয়ালৈ তই মই মৰিলেও নাহিবি" বুলি খুলি যোৱা খোপাটো আকৌ এবাৰ পাক মাৰি বান্ধি লৈ বাঢ়নীডালেৰে চুৰুক চুৰুককৈ চোতালখন সাৰি জাবৰবোৰ এচুকত জমা কৰাত লাগিল।


প্ৰশান্তইও জানে মাকৰ তাৰ ওপৰত ইমান কিয় খং! পিচে সি কৰিব কি, সি যে তেনেকুৱাই। এইবাৰ ঘৰত আহি দুৰাতি থাকি উভতি যাওঁতেই প্ৰশান্তই ভাবি গৈছে মাকে নমতালৈকে সি এইখন ঘৰলৈ উভতি নাহে। মাকৰ এইবোৰ গালি-গালাজ প্ৰশান্তই সদায় সদায় আৰ্শীবাদ বুলি ভাবি লয়। তথাপিও মনটোৱে নামানে, যেতিয়াই সুবিধা পাই মাকৰ ওচৰলৈ এৰাতি দুৰাতিৰ কাৰণে আহে। কাৰণ মাকৰ হাতত ফোনো নাই, ফোনতে খবৰ এটা কৰিবলৈও। সি দিওঁ বুলি ক'লেও নলয়। সেয়ে মাকে নিবিচৰা স্বত্বেও সিয়েই আহিবলগীয়া হয় ঘৰলৈ।


: এতিয়া চোৱা। ফাইনেল টাচ্ছটো পৰিলেই আটাইতকৈ ধুনীয়া কইনাজনী হৈ পৰিবা।


মিহিকৈ ফণীখনৰ পিছফালৰ দাঁত নথকা অংশটোৰে চুলিখিনি আগফালে অলপ ওখ কৰি বান্ধি দিয়া পিছফালৰ প্ৰকাণ্ড ধুনীয়া খোপাটোৰ কাষখিনিত এনেই বুলাই থাকি মেকআপ আৰ্টিষ্টজনে এটা বিশেষ ভংগীমাত কথাকেইটা ক'লে।


: হমম, একদম পাৰ্ফেক্ট।


কইনায়েও আইনাত নিজকে দেখি উৎফুল্লিত হৈ আইনাতে মেকআপ আৰ্টিষ্টজনলৈ চাই উত্তৰ দিলে।


যিকণ কাম বাকী আছিল সেইকণো ধুনীয়াকৈ কৰি মেকআপৰ বক্সটো সামৰি প্ৰশান্ত লয়লাস ভংগীত এখন হাতেৰে ট্ৰলীটো চোঁচৰাই আনখন হাত এনেই আগলৈ পিছলৈ লৰাই ৰূমৰ পৰা ওলাই আহিল।


প্ৰশান্ত কুমাৰ, মেকআপ আৰ্টিষ্ট। বৰ্তমান সকলোৰে মাজত এটা পৰিচিত নাম। তেওঁৰ হাতৰ যাদুক সকলোৱে বাহ বাহ দিয়ে। সেই অনুযায়ী তেওঁৰ দৈনিক ৰেটো তেনেকুৱাই। প্ৰত্যেকজনী কইনাই বিচাৰে তেওঁক সেই বিশেষ দিনটোত তেওঁৰ মুখত প্ৰশান্তৰ মেকআপ ব্ৰাছৰ পৰশ পৰক। পিচে প্ৰশান্তৰ যিটো দাম সেইটো সকলোৱে দিব নোৱাৰে। যি নিখুঁতকৈ চালে চকু ৰোৱাকৈ প্ৰশান্তই কইনাজনী উলিয়াই দিয়ে, নকৈ নোৱাৰি। দুখীয়া ঘৰৰ ল'ৰা প্ৰশান্তৰ বৰ্তমান নামী দামী মানুহৰ লগত উঠা বহা। বিশেষকৈ চেলিব্ৰিটীবোৰে প্ৰশান্তৰ মেকআপহে বিচাৰে। এতিয়া তাৰ টকাৰ অভাৱ একেবাৰে নাই। দামী ঘৰ, দামী গাড়ী, বছৰি এটা দুটা ইণ্টাৰনেচনেল টুৰ। ইমান টকা ঘটাৰ পিছতো তাৰ টকাৰে সি মাককহে একো এটা কৰি দিব পৰা নাই। ঘৰখন অলপ ঠিকঠাক কৰি, পানী বেলেগৰ কুঁৱাৰ পৰা তুলিব লগা নোহোৱাকৈ সি সকলোবোৰ ঠিক কৰি দিব বিচাৰে, কিন্তু মাকে নলয়। আনকি ফোন এটাও এতিয়ালৈকে মাকক দিব পৰা নাই। জোৰ কৰিলে কয় "মোক ফোন কোনে কৰিব বা মইনো কালৈ কৰিম?"। সি যদি কয় "মোলৈ কৰিবি আকৌ।", মাকে একো নামাতি আঁতৰি যায়।


প্ৰভাৰ গিৰিয়েক গকুল প্ৰশান্তৰ ডেৰবছৰ বয়সতে ঢুকাল। কামৰ পৰা আহি থাকোঁতে পিছফালৰ পৰা চাইকেলৰ সৈতে গাড়ী এখনে মহতিয়াই থৈ গ'ল। ঘৰখনক পোহ-পাল দি থকা মানুহটো নোহোৱা হৈ যোৱাত সিহঁতৰ একেবাৰে অৱস্থা নোহোৱা হৈছিল। সিহঁতৰ অৱস্থা দেখিয়েই গকুলে যিখন দোকানত কাম কৰিছিল, সেইখন দোকানতে মালিকজনে প্ৰভাকো এটা কাম দিলে অন্ততঃ প্ৰাণী দুটা লঘোণে থাকিবলগীয়া নোহোৱাকৈ।


প্ৰশান্ত লাহে লাহে ডাঙৰ হৈ আহিল। যিমানেই ডাঙৰ হৈ আহিছে, তাৰ কথা কাণ্ডবোৰ মাকৰ কিবা আচহুৱা যেন লগা হৈছে। ল'ৰা হৈও যেন প্ৰশান্ত ল'ৰাৰ দৰে নহয়। একেবাৰে সৰুতে ঠিকেই আছিল, কৈশোৰত ভৰি দিয়াৰ পৰা তাৰ মতিগতিবোৰ মাকৰ চকুত লাহে লাহে ধৰা দিবলৈ ধৰিলে। ছোৱালীৰ লগত থাকি ভালপোৱা প্ৰশান্তই ঘৰত মাকৰ মেখেলা চাদৰ পিন্ধি আইনা চাই থাকিও ভালপোৱা হ'ল। 


: প্ৰশান্ত, প্ৰশান্ত


চোতালৰ পৰাই পুতেকক চিঞৰি চিঞৰি ভিতৰলৈ সোমাই অহা প্ৰভাই প্ৰশান্তক দেখি মূৰে কঁপালে হাত দিলে। ক'ৰবালৈ ওলাই গ'লে ব্লাউজৰ তলত পিন্ধি যোৱা তাইৰ এটাই মাত্ৰ ব্ৰাটো প্ৰশান্তৰ বুকুত, তলত সি পিন্ধি থকা হাফপেণ্টটো। তাৰ কাম দেখি মাকে খঙত একো নাই হৈ বাহিৰৰ পৰা বাঢ়নীডাল আনি প্ৰশান্তক উধাই মুধাই কোবোৱাত লাগিল। প্ৰশান্তৰ দেদাউৰি পৰা চিঞৰত ঘৰৰ ওচৰৰে নীলকান্ত দৌৰি আহি নবচোৱাহেঁতেন চাগে সেইদিনা প্ৰশান্ত মৰিয়েই থাকিলহেঁতেন।


"নবৌ নবৌ মাৰি পেলাবি নেকি ল'ৰাটোক?" বুলি নীলকান্তই প্ৰভাৰ হাতৰ পৰা বাঢ়নীডাল থাপ মাৰি আনি দলিয়াই পেলাই প্ৰশান্তক বুকুৰ মাজত সোমোৱাই লয়। সেয়া চাগে প্ৰশান্ত ক্লাছ নাইনমানত থকাৰে ঘটনা।


সেইদিন ধৰি প্ৰভাৰ চোকা দৃষ্টি প্ৰশান্তৰ ওপৰত। ক'ত কি কৰি ফুৰিছে সকলোবোৰ খিয়াল ৰাখিবলৈ প্ৰভাই যিমান পাৰে চেষ্টা কৰে। নীলকান্তকো ইয়াৰ দায়িত্ব দি থৈছিল। নীলকান্তইও যিমান পাৰে নবৌয়েকৰ কথামতে প্ৰশান্তক শাসন কৰে, কেতিয়াবা নবৌয়েক প্ৰভাৰ অনুমতি লৈ তাক কেতিয়াবা "অকলে বেয়া লাগিছে ব'লচোন", "আজি কুকুৰাৰ মাংস ৰান্ধিছোঁ, একেলগে খাম আহ" বুলি ৰাতি থাকিবলৈ লৈ যায়। লাহে লাহে নীলকান্ত খুড়াৱক প্ৰশান্তৰ লগৰীয়াৰ দৰে হৈ পৰে। নীলকান্তই বুজে প্ৰশান্তক। প্ৰশান্তইও একো এটা ক'বলৈ দ্বিধাবোধ নকৰে খুড়াৱকক।


প্ৰশান্ত পঢ়াত সৰুৰে পৰা ভাল নাছিল। নাইনলৈ উঠাৰ পিছত দুবাৰমান পৰীক্ষা দিয়াৰ পিছতো যেতিয়া টেনলৈ সৰকিব নোৱাৰিলে স্কুল বাদ দি সৰুসুৰা কামতে ধৰিলে। বিয়াই-সবাহে ৰান্ধিবলৈ যোৱা খুড়াৱকৰ যোগালী হিচাপে প্ৰশান্ত যাবলৈ ল'লে। মাকৰ ওচৰত একেবাৰে গহীন হৈ থকা প্ৰশান্ত বিয়াই সবাহে মহিলাবোৰৰ মাজত বেচ জনপ্ৰিয় হৈ উঠিল। নীলকান্তক ভাজি-পাচলি কাটি, পানী-দুনি আনি যতনাই দিয়াৰ পিছত তাক জোৰ কৰাদিয়েই কৰি তিৰোতাসকলে তাক লৈ যায় তামোল চালি কাটি সহায় কৰি দিবলৈ। আচলতে প্ৰশান্তৰ কথা কোৱা ধৰণ কৰণবোৰ, চাল-চলনবোৰে তেওঁলোকক আনন্দ দিছিল। কেতিয়াবা সি কোনোবাজনীক খোপা বান্ধি দিয়া, কোনোবাজনীক মেখেলাৰ কোচ দি দিয়াত সহায়ো কৰি দিয়ে। সুবিধা পালে কইনাঘৰীয়া বিয়াত কইনাজনীকো সজাই-পৰাই দিয়ে। সি বৰ ভালপাই এইবোৰ কৰি। হাতখনো ভাল তাৰ এইবোৰত। মহিলাসকলে দিয়া চাৰ্টিফিকেট মতে। এনেকৈ তাৰ নাম লাহে লাহে গাঁৱখনত সকলোৱে জনা হৈছিল। এদিন মাকৰ কাণতো এই কথা পৰাত সেইদিনাৰ পৰা বিয়া-সবাহলৈ তাৰ যোৱা বন্ধ হ'ল।


: নীল তোৰ লগত তাক পঠিয়াওঁ, ক'ত কি কৰে চকু দিবিচোন অলপ।


এদিন নীলই চাইকেলখন লৈ ওলাই যাবলৈ ধৰোঁতেই প্ৰভাই দেখি মাত দিলে।


: হে নবৌ তাৰ নিচিনা দঙদঙীয়া মতা ল'ৰা এটাক মইনো কি চকু দি থাকিম অতবোৰ মানুহৰ মাজত।


নবৌৱেকৰ কথাত চাইকেলখনত বহি থাকিয়ে, হাত দুখনেৰে হেন্দেলত ধৰি, ভৰি এখন পেডেলত ৰাখি, আনখন মাটি স্পৰ্শ কৰি উত্তৰ দিলে। আৰু সি কিবা  ক'বলৈ ধৰিছিল যদিও প্ৰভা ঘৰৰ ভিতৰলৈ সোমাই যোৱা দেখি নীলকান্তইও যাবলগীয়া ঠাইলৈ পোনালে।


: ইমান যদি তোৰ পিৰপিৰণি এজনী চপাই নলৱ কিয়? মতা মাইকী চবকে লাগে যে তোক।


এদিন পুৱাই প্ৰভাই বাঢ়নীডাল হাতত লৈ নীলকান্তৰ ঘৰৰ চোতালত ৰৈ ৰৈ তাক কুকুৰে কাঁইট নোখোৱাকৈ গালি দিছে। প্ৰশান্তই মাকক টানি আনিবলৈ ধৰিছে যদিও ওলটি তাকো দিছে ভালকৈ


: বাপেৰে পোক লগাটো মোৰ টেটুত আঁৰি থৈ মৰি থাকিল। মতা ল'ৰা হৈ জন্ম হৈ মাইকীৰ স্বভাৱবোৰ পালি। এনেই সৈ মৰিবলৈ নজনাটোৰ লগত এনেই তোৰ ইমান মিতিৰালি নাছিল।


বকি বকি প্ৰভাই প্ৰশান্তক চোঁচৰাই অনাদি আনি নিজৰ ঘৰৰ ভিতৰ সোমোৱাই হাত মুখ জপটিয়াই ঠিকচে কোবালে, নিজৰ গালতো দুটামান চৰ দিলে।


গাঁৱৰ মানুহবোৰে দুদিনমানৰ পৰা তাইক দেখিলে ফিচিঙাফিচিং কৰা প্ৰভাৰ চকুত পৰিছিল। মইনাই আহি প্ৰভাক কোৱাতহে তাইৰ মন কৰিলে কথাটো। নীলকান্তৰ হাতত প্ৰশান্তক গটাই মানে ঊদক ভেটা ৰখীয়া পতা হ'ল। ল'ৰা ল'ৰাৰ মাজত ভালপোৱা থকা, কাহানীও নুশুনা নোপোজা কথাকেইটা মইনাই কৈ থাকোঁতে তাইৰ কিবা কাণখন তাল মাৰি গৈছিল। সেইদিনাই ৰাতি নীলৰ ঘৰত প্ৰভাই সন্ধিয়াৰ পৰা চোপ লৈ থকাতহে কথাবোৰ স্পষ্ট হ'ল। ভিতৰত ধিমিক ধামাকৈ জলি থকা চাকিটোৰ পোহৰত মাটিৰ লেপ নিদিয়া বাঁহৰ বেৰখনেৰে বাহিৰৰ পৰা প্ৰভাই খুউব স্পষ্টকৈ দুডাল সাপ মেৰ খাই থকাৰ দৰে নীলকান্ত আৰু প্ৰশান্তক দেখিলে। ইমানদিনে নিজৰ দেৱৰৰ দৰে মৰম কৰা নীলকান্ত আৰু নিজৰ পেটৰ পোৱালি প্ৰশান্তক ইটোক সিটোৰ বাহুৰ মাজত দেখি প্ৰভাৰ বহি অহাৰ উপক্ৰম হ'ল। ঘীণতে থুৱাই থুৱাই তাই তৎ নাপালে। লগে লগে প্ৰশান্তক চোঁচৰাই আনিবলৈ যাবলৈও তাইৰ গাত শকতি নোহোৱা হ'ল। গোটেই হাত ভৰিবোৰ চেঁচা পৰি দেহাটো ঠাইতে থৰ লগাৰ দৰে হ'ল। কোনোমতে নিজকে চম্ভালি নিজৰ কঁপালখন আৰু মৰি যোৱা গিৰিয়েকক হোৱাই নোহোৱাই গালি এসোপা দি ৰাতিটো পুৱাবলৈ তাতে বাট চালে।


সেই ঘটনাটোৰ পিছতেই প্ৰশান্তই ঘৰ এৰি গুচি যায়। প্ৰভাইও নিজৰ গাঁৱখনতে অকণমান বিচাৰ-খোচাৰ কৰি বাদ দিলে বিচাৰিবলৈ। তেতিয়াৰ পৰা নীলইও প্ৰভাৰ মুখামুখি হ'বলৈ লাজ পোৱা হ'ল। প্ৰভাই দেখা কথাবোৰ মিছা প্ৰমাণ কৰিবলৈকে নীলকান্তই কেইদিনমান পিছতে ছোৱালী এজনী আনি ঘৰ সুমুৱালেহি। নীলইনো তাইৰ বিষয়ে ঘৈণীয়েকক কি লগাই থৈছে প্ৰভাই নাজানে, কিন্তু নীলৰ ঘৈণীয়েকে তাইক ঘূৰিও নাচায় কেতিয়াও। কোনোবা সময়ত প্ৰভাৰ অন্তৰখনে প্ৰশান্তক বিচাৰি হাঁহাকাৰ কৰি উঠে যিমান হ'লেও নিজৰ পেটৰ পোৱালি। কিন্তু লগেলগে নিজকে সান্ত্বনা দিয়ে প্ৰশান্তৰ বেমাৰটোক আদৰি ল'ব পৰাকৈ প্ৰভা ইমানো আধুনিক নহয়। প্ৰশান্তই ঘৰ এৰি যোৱাৰ পৰা প্ৰভাইও দোকানত থকা চাকৰি বাদ দি গাঁৱতে ইঘৰ সিঘৰকৈ কাম কৰিবলৈ ল'লে। এটা পেটক পুহিবলৈ সেই কাম কৰি পোৱা টকাৰে প্ৰভাৰ আঁতি যায়।


: অ' প্ৰভা অ', এই ফুট গধূলিতে মৰিলিনে?


বাহিৰত জোনটিৰ মাত। প্ৰভাৰ সুখ-দুখৰ লগৰী জোনটি। ধান দাবলৈ গ'লেও একেলগে যায়, কঠিয়া ৰুবলৈ গ'লেও একেলগে। কাৰোবাৰ ঘৰত কিবা এটা কৰি সহায় কৰি দিবলৈ গ'লেও দুইজনী গাতে গাটো লগাইহে বহে। জোনটিয়ে বুজি পায় প্ৰভাক। প্ৰশান্তই ব্ৰা পিন্ধি থকা ঘটানটোও প্ৰভাই জোনটিকহে কৈছিল। জোনটিয়েও কথাটো তাই কাম কৰা মানুহঘৰৰ মালিকৰ ছোৱালী মণিকাৰ আগত এনেই উলিয়াই চাইছিল। তেতিয়া তাইৰ পৰা যিখিনি কথা জোনটিয়ে শুনিলে, মূৰটো নুঘূৰোৱাকৈ তাই কথমপিহে আছিল। কাহানিও নুশুনা নেমেলা বেমাৰ দেখোন এইসৱ। আজি জোনটি এইসময়ত আহিছে মানে কিবা এটা খবৰ লৈয়ে আহিছে। জোনটিৰ মাতটো চিনি পায় বাঢ়ি লোৱা ভাতকণ চৰিয়াটো দি ঢাকোণ মাৰি থৈ দুৱাৰৰ দাংডাল খুলিবলৈ প্ৰভা উঠি যায়।


: কি হ'লনো, এই ৰাতিখন চিঞৰি মৰিছ যে।


প্ৰভাই বাঁহৰ কামীৰ দুৱাৰখন খুলি দি জোনটিক উদ্দেশ্যি ক'লে।


: ৰচোন, এইবোৰ বাদ দে। আজি প্ৰশান্তক টিভিত দেখিছিলোঁ।


জোনটিয়ে উশাহটো নসলোৱাকৈ প্ৰভাক কথাকেইটা কয়।


: টিভিত দেখিছিলি? সি ইমান ডাঙৰ মানুহ হ'লনে?


আচৰিত সুৰেৰে জোনটিলৈ চাই প্ৰভাই মাত দিলে।


: নহয় অ' এইজনী। তাক এগালমান ল'ৰা-ছোৱালীৰ মাজত দেখিছিলোঁ। ক'ৰবাত কিবা হৈছিল হ'বলা। বাতৰি দিয়া মানুহো আছিল তাত। কোনোবা বাতৰি দিয়া এটাই মাইকটো তালৈ আগবঢ়াই দিওঁতে বেলেগ এটা ল'ৰা হাতখনত ধৰি সি কৈছিল ইয়ে মোৰ প্ৰেম। ই নোহোৱা হ'লে আজিৰ মই প্ৰশান্ত কুমাৰ, কেতিয়াও হ'ব নোৱাৰোঁ। ইয়াৰ অবিহনে....


জোনটিয়ে আৰু কি কৈছিল প্ৰভাৰ কাণত নুসোমাল। জোনটিয়ে কাম কৰা মালিকৰ ঘৰৰ টিভিত দেখি অহা কথাবোৰ একেৰাহে কৈ শেষত কৈ যোৱা কথাষাৰহে প্ৰভাৰ মনত ৰ'ল "সি বোলে আজিকালি কইনা সজায়।"


সেইদিনা ৰাতি প্ৰভাৰ আৰু টোপনি নাহিল। গিৰিয়েকক শাওপাত দি বকি বকি চোতালতে বহি ৰাতিটো কটাই দিলে প্ৰভাই। ঢাকোণ লগোৱা ভাতিখিনি তেনেকৈয়ে থাকিল। চোৱা ভাত বুলি পিছদিনা চুৱনিলৈ দলিয়াই দিলে। সেই ঘটনাৰ পিছদিনাৰ পৰা প্ৰভা ৰাস্তালৈ ওলাব নোৱাৰা হ'ল। কোনোবা এজনে হ'লেও কিবা এটা শুনাই থৈ যাবই।


এদিন হঠাৎ গাড়ী এখন আহি প্ৰভাৰ ঘৰৰ মুখত ৰ'লহি। জোৰকৈ ব্ৰেক মাৰি ৰৈ যোৱা গাড়ীখনৰ পৰা কোননো নামে চোতালৰ পৰাই প্ৰভাই চাই থাকোঁতে হঠাৎ দেখিলে টাইট পেণ্ট আৰু ব্লাউজৰ নিচিনা চোলা এটা পিন্ধি প্ৰশান্ত নামি আহিছে। চুলিখিনি দীঘল কৰি একোচাকৈ বান্ধি আহিছে। দুইখন কাণতে কাণফুলি দুপাটকৈ। আগতকৈ তাৰ খোজটো আৰু অলপ লাৱনি হ'ল। পিছফালৰ পৰা দেখিলে ল'ৰাই নে ছোৱালীয়েই ধৰিব নোৱাৰি। তাক দেখিয়ে প্ৰভাই খৰধৰকৈ ভিতৰলৈ সোমাই দুৱাৰখন জপাই ডাংডাল লগাই দিলে। সি ইমানকৈ চিঞৰাৰ পিছতো তাই দুৱাৰখন খুলিবলৈ সাহস নকৰিলে।  প্ৰশান্তইও তাই দুৱাৰখন খোলা আশা নেদেখি পিৰালিতে বহি তাৰ জীৱন কাহিনী কৈ গ'ল। কেনেকৈ সি সেই ঘটনাৰ পিছত গুৱাহাটীলৈ পলাই গৈ মল এটাত কাম কৰিছিল। লাহে লাহে কাৰোবাৰ ওচৰত মেকআপ শিকি, এতিয়া সি এজন প্ৰতিষ্ঠিত মেকআপ আৰ্টিষ্ট হ'ল। তথাপিও মাকে ভবাৰ দৰে তাৰ বেমাৰটো ভাল নহ'ল। মাকেও ভিতৰৰ পৰা উচুপি উচুপি কথাবোৰ শুনি গ'ল, কিন্তু এটা মাতো নামাতিলে। যাবৰ সময়ত প্ৰশান্তই দুৱাৰমুখতে পাঁচ হাজাৰ টকা পেলাই থৈ গ'ল। সি যোৱাৰ পিছত মাকে ওলাই মাকে টকাকেইটা দেখি লওঁ নলওঁকৈ লৈ নামাৰিলে নোহোৱা দোকানৰ বাকী, ধাৰ-ধুৰবিলাক মাৰিলে। তাৰ পিছৰ পৰা প্ৰশান্ত কেতিয়াবা ঘৰলৈ আহে, দুদিন থাকি গুচি যায়। ঘৰত থকা দুদিন সি ক'তো ওলাই নাযায়। ঘৰতে থাকে। মাকৰ লগত কথা পতাৰ সুযোগ বিচাৰি ফুৰে। প্ৰভাই একেবাৰে প্ৰয়োজন নহ'লে তাৰ লগত কথা নাপাতেই। ঘৰটো বনাই দিয়াৰ কথা কওঁতেও তাই মানা কৰিলে। আনকি ঘৰৰ নাদটো ৰিং বহুৱাই পকা কৰি কুঁৱা বনাই দিয়াৰ কথাতোও প্ৰভাই মানি নলয়। মুঠতে তাৰ সহায় নালাগে প্ৰভাক  তাৰ লগত লৈ যোৱাৰ কথা উলিয়ালেও বকিহে আহে প্ৰভাই। এইবাৰো প্ৰশান্ত আহি মাকক লৈ যাবলৈ ওলাইছিল, কিন্তু মাক কোনোমতেই ৰাজী নহ'ল। সি সেইদিনা ৰাতি মাকক বহুত বুজাইছিল সি তেনেকুৱাই, সি কেতিয়াও সলনি হ'ব নোৱাৰে। ভগৱানে তাক তেনেকৈয়ে জন্ম দিছে সাধাৰণ মানুহতকৈ বেলেগকৈ। কিন্তু প্ৰভাই নুবুজে। তাৰ কথাবোৰ শুনিলে খংটোহে উজাই আহে তাইৰ।


বিশেষকৈ যেতিয়া গাঁৱৰ মানুহবোৰৰ মুখত যেতিয়া তাই শুনে "প্ৰভাৰে ভাল দে মতা বোৱাৰী পাব। দুইটাকে নিজৰ ল'ৰা বুলি ভাবিলেই হ'ল।"। ইফালে কুঁৱাপাৰত মইনাহঁতে মৰা টিপ্পনী। ঘৰৰ সন্মুখত কিৰিলিয়াই থৈ যোৱাবোৰটো আছেই। কিমান আৰু সহ্য কৰিব। কেতিয়াবা চিঞৰি চিঞৰি ভগৱানক গালি পাৰি কান্দে, নিজেই মৰিবলৈ নিজকে শাঁও দিয়ে। তাৰ বাহিৰে তাইনো কৰিব কি! কোনোবা সময়ত নিজকে সান্তনা দিয়ে "প্ৰশান্ত তেনেকুৱাই, সৰুৰেপৰা ইমান শাসন কৰিলে তথাপিও সি সলনি নহ'ল। ভাল নোহোৱা বেমাৰ এইবোৰ" তেনেকৈ ভাবিলে আকৌ প্ৰশান্তক বুকুৰ মাজত লৈ মৰম এধানি কৰিবলৈও মন যায়। কিন্তু প্ৰভাই নোৱাৰে। যিমান নিজেই জন্ম দিয়া নহওক তাই প্ৰশান্তৰ কথাবোৰ এতিয়াও সহজকৈ ল'ব পৰা নাই। সেইদিনা ৰাতি প্ৰশান্তই তাইক তাৰ যে এইটো বেমাৰ নহয়, জন্মিছেই এনেকৈয়ে বুলি বুজাই বুজাই সৈমান কৰিব নোৱাৰাত কাঠৰ চালপীৰাখনতে তাইৰ কাষতে শুই যায়। প্ৰভাৰ টোপনি নাই চকুত। এইটো বাৰু প্ৰভাৰ কাৰণে নতুন কথা নহয়। বিছনাত পৰি বিনিদ্ৰাত হাজাৰ ৰজনী পাৰ কৰি থৈছে। প্ৰভালৈ পিঠি দি শুই থকা প্ৰশান্তৰ হাতখন এপাকত নিজৰ হাতৰ মুঠিৰ মাজলৈ টানি আনি প্ৰভাই নিজকে কোৱাদি কৈ উঠিল "কাৰ মন নাযায় নিজৰ সন্তানক মৰমৰে আৱৰি ৰাখিবলৈ। তয়ো মোৰ নিজৰ পেটৰে পোৱালি অ ল'ৰা। কিন্তু তোৰ গাত থকা এই বেমাৰটো সহজকৈ মানি ল'ব পৰাকৈ মই এতিয়াও নিজকে বুজাব পৰা নাই। কাইলৈ গুচি যাবিগৈ, আৰু ঘূৰি নাহিবি ইয়ালৈ। তই আহিলে মানুহবোৰে তোক লৈ মৰা ঠাট্টা মস্কৰাবোৰ শুনিলে মই কষ্ট পাওঁ। য'তে আছ তালৈকে গৈ ভালকৈ থাক। নাহিবি ইয়ালৈ ঘূৰি অ' প্ৰশান্ত।" মাকে নিজকে কৈ থকা কথাকেইটা টোপনিৰ ভাঁজ ধৰি শুনি থকা প্ৰশান্তই ইখন হাতো আনি মাক আৰু তাৰ হাতৰ মুঠিটো জোৰত ধৰি টোপনি যাবলৈ চেষ্টা কৰিলে।

Sunday 16 May 2021

আলুপিটিকা

: আলু পিটিকা অকণ নিদিলি?


ভাতৰ পাটত বহি কাঁহীৰ কাষতে থৈ দিয়া পানীৰ মগটোৱে হাতত পানী এচলু লৈ কাঁহীৰ চাৰিওফালে পানীকণ চটিয়াই ভাতখিনি সানিবলৈ লৈ ধনটি বৰতাই পাকঘৰত ইটো সিটো কৰি ঘুটুং ঘাটাং শব্দ কৰি থকা ঘৈণীয়েক মামণিয়ে শুনাকৈ ক'লে। ভাতসাঁজত নাই কমেও তিনিখন ভাজি, এখন দাইল আৰু এটা পদিনাৰ চাটনি। পিচে আলু পিটিকাকণ নাথাকিলেহে বৰতাই মনটোতে বৰ অসন্তোষ কৰে। লাগিলে যিমানেই মাছ-মাংস নাথাকক কিয়!


বৰতাৰ মাতটো শুনিও বৰমাই নুশুনা ভাও ধৰি অলপ সময় আছিল যদিও মনটোৱে নসহিলে। চাউল বহাওঁতেই দুফাল কৰি দি থোৱা নতুন কাণপুৰীয়া আলুৰ এফাল উলিয়াই আনি নিমখ, তেল আৰু ধনীয়া অকণৰে সানি বৰতাৰ কাঁহীখনৰ কাষতে দি মুখখন ওফোন্দাই ক'লে,


: আজিয়েই কিন্তু শেষ আলু পিটিকা। কাইলৈৰ পৰা নাপায়। আপোনাক আলু খুওৱা গম পালে মণ্টুৱে মোৰ কলিজা খাব।


বৰমাৰ কথা শুনি বৰতাই ভাতৰ গৰাহ এটা মুখত লৈয়ে হাঁহি হাঁহি ক'লে,


: থহে, ডায়েবেটিছত কোনোবা মৰা শুনিছ নেকি? আজিকালি হে এইবোৰ বেমাৰ ওলাল। আগতে দেখোন এইবোৰৰ নামেই নাছিল।


: হ'ব হ'ব ভাত মুখত লৈ বেছি কথা ক'ব নালাগে, চৰ্চৰণি খাব।


বৰমাই কৃত্ৰিম খং দেখুৱাই পাকঘৰলৈ গুচি গ'ল। যাওঁতে ভোৰভোৰাই গ'ল "এহ বৰ একেবাৰে ডাক্তৰটো ওলাইছে। ডায়েবেটিছত মানুহ নমৰে। খাবলৈ নোপোৱাৰ ভয়ত সৈবোৰ বকিছে..."


আচলতে আজি কেইদিনমানৰ আগতে বৰতাৰ গাটো অলপ বেয়া লাগি থকাত, ঘনাই ঘনাই পেছাৱ হৈ থকাত বৰমাই ডাঙৰ পুতেক মণ্টুক কথাষাৰ এনেই ফোনতে কৈছিল। মাকৰ কথা শুনিয়েই পুতেকে দেউতাকক লগে লগে চুগাৰ টেষ্টটো কৰিবলৈ কৈছিল। ইফালে বাপেক নাযায়, সিফালে পুতেকে নেৰে। দেউতাকক বলে নোৱাৰি মণ্টুৱে ঘৰৰ ওচৰৰে চিনাকি ল'ৰা বাপধনৰ লগতে পঠিয়াই দেউতাকৰ এনেই ৰেণ্ডম টেষ্টকেইটামান কৰোৱাই আনে। আবেলিলৈ ব্লাড টেষ্টৰ ৰিপ'ৰ্ট  অহাত মণ্টুৰ সন্দেহেই সঁচা হ'ল। মাকে ৰিপ'ৰ্টটো পাই লগে লগে পুতেকলৈ ফোন লগোৱাত বৰতাই গৰজি উঠে,


:, কিহলে আঁতৰত থকা ল'ৰাটোক চব কথা জনাব লাগে। ডায়েবেটিচ মৰকুচিয়াটো হৈছে হৈ থাকক, সেইবুলি ল'ৰাটোক জনোৱাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাছিল।  মোক এতিয়াই উঠাবলৈ ডায়েবেটিচৰ বাপেকৰো দম নাই বুজিছ।


: হমম হ'ব। এতিয়া পুতেকৰ গালি খোৱাৰ ভয়ত মোক গৰজি থাকিব নালাগে।


মণ্টুৰ ফোন নম্বৰটো ডায়েল কৰি কৰি বৰমাই বৰতালৈ চাই মুখখন বেঁকা কৰি উত্তৰ দিলে।


: অঅঁ হেল্ল, বাবা। শুনিছ। অঅঁ শুনচোন তই কোৱাটোৱেই দেউতাৰৰ।


সিফালে ফোনটো ৰিচিভ কৰিলেহে এইফালে বৰমাই বকলা মেলিলেই। পুতেকে কি কৈ আছে সেইবোৰলৈ বৰমাৰ খবৰ নাই মুঠতে তেওঁহে কৈ গৈছে "ৰ ৰ এয়া দেউতাৱৰ ওচৰতে আছে। কথা পাত।" বুলি ফোনটো বৰতালৈ আগবঢ়াই দিয়ে।


বৰতাই লওঁ নলওঁকৈ ফোনটো লৈ বৰমাক এটা বিশেষ চাৱনি দি "অঅঁ মণ্টু ক"। তাৰপিছত বৰতাই মাত্ৰ "নাই নাই", "নহয় নহয়" এইবোৰহে কৈ গৈছে। যি বুজাব লগা আছিল পুতেকে বুজাই ফোনটো থোৱাত বৰতাই লাহেকৈ বৰমাক সুধিলে "এচিকুট আলু পিটিকা খালে একো নহয় চাগে ন।"। অলপ সময়ৰ আগলৈকে বৰমাৰ ওচৰত দম্ভালি মাৰি থকা বৰতাই পুতেকৰ লগত কথা পতাৰ পিছত একেবাৰে লেউসেই দিলে। বৰমাইও চেগ বুজি "এচিকুট খোৱা, সৰহকৈ খোৱা একে কথা। মোক এতিয়া লেনচেনাব নালাগে" বুলি উচাৎ মাৰি গুচি গ'ল।


আলু পিটিকাকণ বৰতাৰ সৰুৰে পৰাই প্ৰিয়। বৰতা সৰুতে বোলে এবাৰ ঘৰত নাই আলু নাই। ইফালে বৰতাক লাগে আলু পিটিকা। বুজালেও নুবুজে, ভাত নাখাই কাঁহীখনকে বোলে দলিয়াই দিছিল। সেইটো খঙতে বৰতাৰ মাকেও এইটোক ঘৰত কোনে ৰাখে বুলি ৰাস্তাত গৈ এৰি থৈ আহিছিল। অলপ পিছত বোলে নিজৰে দুখ লগাত আকৌ লৈ আনিছিল। আলুৰ লগত সংঘটিত হোৱা বহুত ঘটনাই বৰতাৰ মুখত শুনি শুনি ওচৰ চুবুৰীয়া সকলোৰে মনত ৰৈ গৈছে। কেতিয়াবা কাৰোবাৰ ঘৰত ভোজে-সবাহে কোনোবা এজনে বৰতাৰ পাতৰ কাষতে আলু পিটিকা অকণ টিপতে দি থৈ যায়। 


এতিয়াতো বৰতাৰ ঘৰত আলুৰ অভাৱ নাই। ঘৰৰ পিছফালৰ গোটেই মাটিখিনিত আলু লগাই একেবাৰে কেইবামাহলৈও খাব পৰাকৈ হৈ থাকে। কেইমাহমান হে বজাৰৰ পৰা কিনি খাবলগীয়া হয়। এবাৰ কোনোবা এটা বছৰত আলুৰ দাম বাঢ়োঁতে বৰতাৰ যি খং, চৰকাৰক গালি পাৰিহে তৎ পাইছে।


: ছেহ, মৰিবলৈনো আৰু কেইটা দিন, এই হাইজাত যোৱা ডায়েবেটিছডাল এতিয়াহে গাত বাহ ল'বলৈ আহিল।


ভাতকেইটা খাই অটাই হাত ধুবলৈ উঠি আহোঁতে বৰতাই ভোৰভোৰাই আহে। বৰতাৰ ভোৰভোৰণিত পাকঘৰৰ পৰাই বৰমাই মিচিকিয়াই হাঁহে। দুপৰীয়া বৰতাই ভাত খাই আগফালে চোতালৰ চকী বহেগৈ, এইফালে বৰমাই তামোলখন চকলিয়াই চূণে, চাধাই যতন কৰি বটাখনত লৈ যায়। ঘৰত থাকে মাত্ৰ দুটি প্ৰাণী। এই লাগে এই ভাগে। এইহাল যুটিৰ মৰম-চেনেহ, কাজিয়া-পেচাল দেখিলে সকলোৰে মৰম লাগি যায়। এইকণ সময়তে আকো জীয়েক মাণ্টিয়েও মাক-দেউতাকলৈ ফোন কৰি খবৰ লয়। এইখিনি সময়ত তাইৰ কলেজৰ ক্লাছ দুটামান অফ থাকে। ঘৰত ল'ৰা-ছোৱালী দুটাৰ পৰা কথা পাতিবলৈ শান্তি নাপায় কাৰণে এইকণ সময়তে মাক-দেউতাকৰ খবৰ লয় সদায়। দেউতাকৰ ডায়েবেটিছৰ খবৰটো পাই মাণ্টিয়ে সদায় উপদেশ দিয়াৰ লগতে দেউতাকক কি খুৱাব কি নুখুৱাব সদায় মাকক বুজায়। বৰমাই জীয়েকৰ লগত কথা পাতি থাকিলে বৰতাই চিঞৰে "সিহঁতক কৈ দে ইমান চিন্তা কৰিব নালাগে। ইমান সোনকালে বাপেক নমৰে। শত আয়ুস আছে এই আমুকাৰ।" শত আয়ুসটোত বৰতাই আৰু অলপ জোৰ দি বুকুখন উফন্দাই দিয়ে। বৰমাইও বৰতাই শুনাকৈ ফোনত কয় "আমাৰ সৈজন আজিকালি ডাক্তৰো, গণকো অ'ই মাণ্টি।" কৈ আকৌ বৰমাই নিজেই খিটখিটাই হাঁহে। 


আজিও তামোলকণ বৰতাক দি বৰমাই আগৰ দৰে জীয়েকৰ লগত কথা পাতি থাকোঁতে এপাকত দেখে ঘামি-জামি মানুহটো চকীখনতে ঢলি পৰাদি পৰি আছে। বৰমাই দেখিয়েই "দেউতাৰৰ তামোলে মূৰত ধৰিছে হবলা, পিছত ফোন কৰিম" বুলি ফোনটো কাটি লৰালৰিকৈ নিমখ পানী অকণ আনি বৰতাৰ মূৰটো ধৰি মুখত ঢালি দিয়ে যদিও পানীখিনি বাৰে বাৰে মুখৰ বাহিৰলৈ বাগৰি আহি যায়। বৰমাই কথাটো যে সাধাৰণ নহয় ধৰিব পাৰি লৰালৰিকৈ ফোনটো বাপধনলৈ লগায়। সেইখিনি সময়ত বাপধনে আকৌ ভাত খাই ঘৰৰ ওচৰৰে ঘুমটিখনত চিগাৰেট এটা খাবলৈ আহিছিল। এইটো তাৰ নিত্য নৈমিত্তিকৰ ভিতৰত পৰে। বৰমাৰ ফোনটো পাইয়ে উধাতু খাই আহিয়েই বৰতাক দেখি আকৌ ঘৰলৈ উভতি গৈ গাড়ীখন লৈ আহি "ব'লক ব'লক, হস্পিটেল লৈ যাওঁ" বুলি বৰতাক কোঁচত উঠাই বৰমাক পিছৰ চিটত বহিবলৈ দি বৰতাৰ মূৰটো বৰমাৰ কোলাত দি দীঘলীয়াকৈ শুৱাই দি যিমান স্পীডত মাৰে সিমান স্পীডত গাড়ী চলাই গ'ল স্থানীয় মডেলখনলৈ। দহমিনিটৰ ৰাস্তাটো আজি বাপধনৰ বহুত সময় যেন লাগিছে। বৰতাৰ অৱস্থাটো দেখিয়েই তাৰ মনটোৱে বৰ বেয়াকৈ চেবাইছে "বৰতা যেন আৰু ঘূৰি নাহে।"। 


শেষত বাপধনে ভবাটোৱেই হ'ল। ব্ৰেইন ষ্ট্ৰ'ক হৈ বৰতা লগে লগে ঢুকাল। ডাক্তৰে শুশ্ৰষা কৰিবলৈ নাপালেই। পৰিস্থিতি কোনোমতে চম্ভালি মণ্টু, মাণ্টি যাক যাক খবৰ দিবলগীয়া আছিল সকলোকে দি বৰমাক চম্ভালিবলৈ মাকক মাতি পঠিয়ায়। 


: এনেকৈ যে মানুহজন কথা কৈ কৈয়ে গুচি যাবগৈ ভবাই নাছিলোঁ।


বৰমাই বগা চাদৰৰ আগটোৰে ওলাই অহা চকুপানীখিনি টুকি তেওঁৰ ওচৰত বহি থকা মানুহ কেইগৰাকীক কয়। 


: তামোলখন।খাইয়ে যে এনেকৈ বাগৰি পৰি...। এইবাৰ বৰমাই আৰু নিজকে ৰখাব নোৱাৰিলে হুকহুকাই কান্দিয়েই দিলে। ওচৰতে কাৰোবাৰ লগত কথা পাতি থকা বগা ধূতি আৰু চেলেং এখন লৈ থকা মণ্টুৱে চেলেংখন ভালকৈ গাত মেৰিয়াই মাকৰ ওচৰ পালেহি। মণ্টু অহাৰ দিনাৰ পৰা মাকক সি বুজাইয়ে আছে, অলপ দেৰি ঠিকেই থাকে। আকৌ সেই একেবোৰ কথাকে উলিয়াই কান্দি থাকে বৰমাই। আচলতে মানুহবোৰক দেখিলেই শোকটোৱে খুন্দা মাৰি ধৰে। 


: বাবা অ', দেউতাৰে শত আয়ুস আছে বুলি কৈ পয়সত্তৰ বছৰ নহওঁতেই আমাক ঠগাই থৈ গ'ল অ'। 


মাকে মাজে মাজে মণ্টুক অকলশৰীয়াকৈ পালেই দেউতাকৰ শতআয়ুসৰ কথাটো কৈ কৈ কান্দে। মণ্টু, মাণ্টিয়ে মাকক বুজাইহে বুজাই মাকে সকলোবোৰ বুজিও বাৰে বাৰে একেখিনি কথাকেই কৈ থাকে। সিহঁতহালেও বুজিছে মাকৰৰ লগত কথা কৈ কৈয়ে হঠাৎ দেউতাক নোহোৱা হৈ যোৱা ঘটনাটোত মাকে সহজভাৱে ল'ব পৰা নাই। গাত একো এটা বেমাৰ নথকা দেউতাকৰ দুদিন আগতে মাত্ৰ ডায়েবেটিচটো ধৰা পৰিছিল। তাৰ বাহিৰেতো একোৱেই নাছিল। দেউতাকৰ ভাষাত "মৰকুচিয়া ডায়েবেটিছে একো কৰিব নোৱাৰে।" হয়ো ডায়েবেটিচে একো কৰিবলৈ নাপালে, ঢুকালে ব্ৰাইন ষ্ট্ৰ'কতহে। 


মণ্টুৰো দুখ লাগে দেউতাকৰ কথাবোৰ মনত পৰিলে। হাঁহিও উঠে, কোনোবা সময়ত সৰু ল'ৰাৰ দৰে কৰা আচৰণত। "এইটো নাখাবা, সেইটো নাখাবা" কত যে গাইডলাইন সি দেউতাকক দিছিল! ফোনত কথা পাতি থাকিলেও মাক-দেউতাকৰ লাগি থকা তৰ্কখনত মনে মনে ভাগ লৈ সি বৰ ৰস পাইছিল। মাণ্টিৰ ভাষাত টম এণ্ড জেৰী হালেই।


"দেউতাৰৰ পিণ্ডত আলু পিটিকা অকণ দিছনে?"


 মণ্টুৰ হাতত থকা দেউতাকৰ নলীয়া কটাৰীখন ঘূৰাই পকাই চাই কথাবোৰ ভাবি থাকোঁতে মাকে আহি মাত দিয়াতহে তাৰ।সম্বিত ঘূৰি আহিল। চলচলীয়া চকুৰে সি মাকলৈ চাওঁতে মাকে লাহেকৈ মাত দিলে "মানুহটোৱে সেইদিনাও পিটিকা অকণ খুজি খাইছিল। মই দিয়া নাছিলোঁ তই গালি পাৰিবি বুলি। জেদ ধৰাতহে অকণমান দিলোঁ, একেবাৰে এচিকুটা। সেইকণে তেওঁৰ অপকাৰ কৰিলে নেকি অ' বাবা?"


সকলোবোৰ কথাই ইমান সহজ সৰলকৈ লোৱা মাকজনীকনো  মণ্টুৱে কি বুলি ক'ব একো ভাবি নাপালে। দেউতাক নথকাৰ চিন মাকৰ উকা কঁপালখনলৈ সি বেছি সময় চাই থাকিব নোৱাৰিলে। দেউতাকৰ নলীয়া কটাৰীখন ধুতিৰ খোচনিত ভৰাই সেই ঠাইৰ পৰা উঠি যাবলৈ লৈ মাকক মাত্ৰ কৈ গ'ল "দেউতাৰ আয়ুসেই ইমানলৈকে আছিল অ' মা।"

Friday 14 May 2021

স্নেহাশ্ৰয়!


'এইমুহুৰ্তত আপোনাৰ নিজৰ বিষয়ে কি ক'ব?'


'মোৰ বিষয়েনো কি ক'ম, সকলোবোৰ জানাই। তথাপিও কৈছোঁ, স্নেহাশ্ৰয় মই খুলিছিলোঁ মই যেতিয়া পি এইচ ডি সম্পূৰ্ণ কৰি একেবাৰে দিল্লীৰ পৰা অসমলৈ ঘূৰি আহিছিলোঁ। গমেই নাপালোঁ মানুহে কেতিয়া স্নেহাশ্ৰয়ক ইমান সুদৰকৈ আদৰি ল'লে....'


এনেদৰে প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াই তেওঁৰ জীৱনৰ সকলোবোৰ কথাই হাঁহি হাঁহি সাক্ষাৎকাৰটোত সাংবাদিকজনক কৈ গ'ল। মাজে মাজে খুহুতীয়া দুটা এটা কথা কৈ বাৰ্তালাপটো অধিক ৰসাল কৰি তুলিলে। কোনোবা সময়ত আকৌ সাংবাদিকজনক কয়ো মই আনন্দতে কিছুমান অদৰকাৰী কথাও কৈছোঁ, সেইবোৰ কাটি দিবা।


প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়া,দ্যা ফাউণ্ডাৰ অৱ স্নেহাশ্ৰয়। তেওঁক স্নেহাশ্ৰয়ৰ জৰিয়তে সকলোৱে চিনি পায়। তেওঁ গঢ়ি তোলা স্নেহাশ্ৰয়ে যে কিমানক আশ্ৰয় দিছে হিচাব নাই! প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াৰ সোণসেৰীয়া কথাই সকলোকে গলাই দিব পৰা শক্তিখিনি তেওঁৰ কথাৰ প্ৰত্যেকটো শব্দতে আছে। তেওঁ সমাজৰ কাৰণে যিখিনি কৰিছে, সেইবোৰেই মানুহবোৰৰ মৰম চেনেহৰে মাজেৰে উপহাৰ হিচাপে ঘূৰাই পাইছে। কোনে কয় প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়া অকলশৰীয়া বুলি! তেওঁ হাজাৰ হাজাৰ প্ৰেমৰ মাজত আৱদ্ধ আজি। তথাপিও আজিৰ ইণ্টাৰভিউটোৱে তেওঁক অলপ ভবাই তুলিলে। যিবোৰ কেতিয়াবা এনেই মনলৈ আহিছিল যদিও কামৰ তাগিদাত পলকতে উৰা মাৰি আঁতৰি গৈছিল। পিচে আজি দেখোন...


জেঠমহীয়া তীব্ৰ ৰ'দ। বাহিৰত ছাগলী এটাও দেখিবলৈ নাই। ভিতৰৰ পৰা বাহিৰলৈ এবাৰ চাই চকুকেইটা ঘূৰাই এবাৰ জপাই মেলি দিলে ৰঙা নীলা দেখা ৰ'দ। সেই ৰ'দতে ছাতিটো লৈ ডাঙৰ গে'টখন খুলি দুফালে দুডাল বেণী কৰি, স্কুলীয়া ইউনিফৰ্মত ঘামি জামি সোমাই আহিছে নতুনকৈ কৈশোৰত ভৰি দিয়া ছোৱালী এজনী। গে'টখন খুলি বন্ধ নকৰাকৈয়ে "মা মা" বুলি দৌৰি অহাদি আহি তাই কলিং বেলটো খুউব জোৰত টিপি ধৰি থাকিল।


"কি হ'ল মুনু। অকলে অকলে গুচি আহিলি যে?" ভিতৰৰ পৰা মানুহ এগৰাকী ওলাই আহি দুৱাৰখন খুলি দি তাইক ভিতৰলৈ সোমাবলৈ দি পুনৰ দুৱাৰখন বন্ধ কৰি দিলে।


"মা জানানে, আজি মৃণালৰ ঘৰত কি হ'ল?" একেবাৰে উশাহটো নসলোৱাকৈ পিঠিৰ বেগটো ঢামকৈ ডাইনিংখনত থৈ ওচৰতে থকা পানী জাৰটোৰ পৰা গিলাচ এটাত পানী এগিলাচ উলিয়াই তাই মাকক ক'বলৈ ধৰিলে।


"কি হ'লনো?" মাকেও সেই একেই সুৰতে তাইৰ পিছে পিছে আহি সুধিলে।


"মৃণালৰ মাকে মৃণালৰ ককাক আইতাকক ঘৰৰ পৰা খেদি দিলে জানা।" পানী গিলাচটো মুখৰ ওচৰলৈ আনি মাকলৈ নোচোৱাকৈ মুনু ওৰফে প্ৰিয়ব্ৰতাই মাকক ক'লে।


অবাঞ্চিত পৰিস্থিতি সন্মুখীন হ'ব যেন লাগি মাকে কথাটো পাতলাবলৈকে ক'লে "নহয় চাগে। ককাক আইতাক চাগে ক'ৰবাত ফুৰিবলৈ গৈছে।"


"হমমম, তুমি বেছি জানা। মৃণালে কৈছে নহয় তাৰ মাকে ককাক আইতাক থকাত সদায় বেয়া পায় আৰু দেউতাকৰ লগত কাজিয়া কৰে। সেইকাৰণে কালি গাঁৱৰ ঘৰলৈ খেদাই দিলে, ইফালে তাত তেওঁলোকক চাবলৈও বোলে কোনো নাই।" ক্লাছ নাইনত পঢ়া ছোৱালীজনীৰ মুখত কথাকেইটা শুনি মাক আচৰিত নহ'ল, কিন্তু দুখ পালে। ইমান সৰুতেই এইবোৰ সিহঁতে দেখিবলৈ পাইছে। মাকে কি ভাবিছে সেইবোৰলৈ মন নকৰি ঘপককৈ ক্লাছ নাইনত পঢ়া প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াই কৈ উঠিল "মা মই ডাঙৰ হৈ এখন বৃদ্ধাশ্ৰম খুলিম যাতে কোনো বয়সস্থ লোকে নিজৰ ল'ৰা-ছোৱালীৰ অভাৱ অনুভৱ নকৰে। সৱকে মই সেইখনত ধুনীয়াকৈ ৰাখিম। এতিয়া মোৰ বিৰাট ভোক লাগিছে ভাত বাঢ়া"। কথাকেইটা কৈয়ে তাই ইউনিফৰ্ম খুলি ফ্ৰেছ হ'বলৈ নিজৰ ৰূমলৈ গ'ল। প্ৰিয়ব্ৰতাই কথাকেইটা কি ভাবি ক'লে হয়তো মাকে নাজানে কিন্তু এনেকুৱা যে বহুতো ঘটনা প্ৰতিদিনেই ঘটি থাকে সমাজ সেৱিকা মাকে ভালদৰেই জানে। 


কোনোবাই যদি বৰ্তমান প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াক এখন বৃদ্ধাশ্ৰম খোলাৰ কথা সোধে তেতিয়া তেওঁৰ সেই ক্লাছ নাইনৰ কাহিনীটোলৈ মনত পৰে। মনত তেতিয়াই যে তেওঁৰ সেই কথাটো সোমাল, সোমালেই।  অৱশেষত আজিৰ পৰা কেইবাবছৰৰ আগতে তেওঁৰ হাতত স্নেহাশ্ৰয়ৰ জন্ম পালে। প্ৰথম অৱস্থাত একেবাৰে সৰুকৈ কেইজনমান আশ্ৰয়হীন বৃদ্ধ মানুহৰ কাৰণে খুলিছিল। প্ৰথম যেতিয়া মানুহ এজন দুজনকৈ থাকিবলৈ আহিছিল তেওঁলোকৰ কাহিনীবোৰ শুনিলেই প্ৰিয়তমাৰ শোকে খুন্দা মাৰি ধৰিছিল। কোনোবাজন যদি একেবাৰে শেষ নিশ্বাসলৈকে তাত থাকি যায়, কোনোবাজনক কোনোবা আপোনে আহি লৈ যায়হি। কিন্তু কেতিয়াও এখন বিছনাও তাত খালী নাথাকে। সেইবোৰ দেখিলে প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াৰ মনলৈ আহে, মাক-দেউতাক এসময়ত ইমান বোজা হৈ পৰেনে যে লগত ৰাখি  খুৱাব-পিন্ধাব নোৱাৰে! নিজৰ সন্তানেও এনেকুৱা কৰিব পাৰেনে! কিছুমান আকৌ এনেকুৱা নিঃসন্তান দম্পত্তিও থাকে যিয়ে শেষ সময়কণত নিজৰ যত্ন ল'ব নোৱাৰি আশ্ৰয় লয় স্নেহাশ্ৰয়ৰ।


বৰ্তমান স্নেহাশ্ৰয় বৃদ্ধাশ্ৰমতে সীমাবদ্ধ নহয়। বৃদ্ধাশ্ৰমখন ডাঙৰ কৰি তাৰেই সহযোগিতাত এটা এন জি অ', দুখন অনাথ আশ্ৰমৰে স্নেহাশ্ৰয় এতিয়া এটা বৃহৎ অৰ্গানাইজেচন। তদুপৰি ম'টিভেশ্বনেল স্পীকাৰ প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াৰ অ'ত ত'ত ঘূৰি থাকোঁতে একেবাৰে সময় নোহোৱাৰ নিচিনাই।  কেতিয়াবা প্ৰিয়ব্ৰতাই নিজলৈ ঘূৰি চাই ভাবে তেওঁৰো শেষ আশ্ৰয় স্নেহাশ্ৰয়েই নহয়তো!


"মুনু দেউতাক কি বুলি ক'ম?" মাকে ভাজিখিনি কেৰাহীত বহাই থাকিয়ে কাষৰে ডাইনিঙত বহি নিউজপেপাৰখন অমনোযোগিতাৰে চাই থকা প্ৰিয়ব্ৰতাক সুধিলে।


"কি ক'ম মানে? মই যি কৈছোঁ তাকে ক'বা।" প্ৰিয়ব্ৰতাই এবাৰো চকু নুতোলাকৈয়ে মাকক উত্তৰ দিলে।


 


ডাঃ অমল শইকীয়া আৰু নাম থকা সমাজ সেৱিকা নিজৰা শইকীয়াৰ একমাত্ৰ ছোৱালী প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়া। বহুতদিনলৈকে নিঃসন্তান হৈ থকা শইকীয়া দম্পত্তিৰ কোলা আৰু বুকু জুৰ পেলাই উমলিবলৈ এটা পুত্ৰ সন্তান জন্ম হৈছিল, কিন্তু ভগৱানৰো লীলা আঢ়ৈবছৰত এক তীব্ৰ জ্বৰত ল'ৰাটো ঢুকাই থাকে। ঘৰতে ডাক্তৰ থাকিও এক অসহায় পৰিস্থিতিৰ দৰে। ৰাইজেও ক'বলৈ ধৰিছিল, ডাক্তৰৰ ঘৰতো ইমান বিলাই। সেই ঘটনাৰ ডেৰবছৰৰ পিছত পুনৰ নিজৰা শইকীয়া গৰ্ভৱতী হয় আৰু প্ৰিয়ব্ৰতাক জন্ম দিয়ে। এই অতবোৰ দূৰ্ঘটনাৰ মাজেৰে জন্ম হোৱাৰ কাৰণেই নেকি প্ৰিয়ব্ৰতা একেবাৰে মূৰত থ'লে ওকণিয়ে খাব, মাটিত থ'লে পৰুৱাই খাব বিধৰ। কোনো কাৰণতে মাক-দেউতাকে চকুৰ আঁতৰ হ'বলৈ দিবলৈ মন নকৰে। স্কুলো পঢ়াইছিল ঘৰৰে ওচৰৰ ছেণ্ট মেৰিজখনত। স্কুল পাছ কৰি হায়াৰ ছেকেণ্ডেৰীৰ পৰা ডিগ্ৰীলৈকে পঢ়িলে কটনত। তাৰপিছত তাই কিমান কাকূতি-মিনতি কৰাৰ পিছত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়লৈ যায় মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী কৰিবলৈ। তাকো হোষ্টেলত থাকিলে কষ্ট পাব বুলিয়েই ডাঃ শইকীয়াই তাতে এটা ফ্লেটো কিনি দিয়ে। পিচে যিমান হ'লেও উঠি অহা ছোৱালী, অলপটো ঘৰৰ পৰা আঁতৰি বন্ধুৰ লগতো সময় কটাবলৈ মন যাবই। সেয়ে অলপ জেদ কৰিয়েই তাই হোষ্টেলত থাকিবলৈ ল'লে। মাজে মাজে মাক-দেউতাক গৈয়ে তাত থাকি আহে তেতিয়া তাই যেনিবা আহে তেওঁলোকৰ লগত থাকিবলৈ। কোনোদিন অভাৱ নোপোৱা ছোৱালীজনীৰ মনটো আকৌ বিৰাটেই কোমল। কোনোবা দুখীয়া, অসহায়, নিচলা মানুহক দেখিলে ৰ'ব নোৱাৰে। নিজেই আগবাঢ়ি যায় সহায় কৰিবলৈ। অৱশ্যে এইক্ষেত্ৰত মাকৰো অলপ অৱদান আছে। ডাঙৰ হোৱাৰ পৰাই দেখিছে মাক সমাজ সেৱাক লৈ কিমান ব্যস্ত। "প্ৰিয়তম" বুলি এন জি অ' এটাৰ ক'ফাউণ্ডাৰ মাক। জীয়েকেও মাকৰ সেই গুণটোৱে পালে।


"তোৰ দেখোন বেলেগৰ পিতৃ-মাতৃয়ে কন্দা দেখিলে, হিয়াই কান্দি উঠে। এতিয়া নিজৰ মাৰ-দেউতাৰক..." মাকে দুপৰীয়া খাবলৈ সকলোবোৰ ডাইনিঙত উলিয়াই ঠিক ঠাক কৰি থাকোঁতে আকৌ এবাৰ একেটা কথাকে উলিয়ালে।


উঠি যাবলৈ ধৰা প্ৰিয়ব্ৰতা আকৌ ভালকৈ বহি লৈ "চোৱা মা, মই জানো তোমালোকে দুখ পাবা বা পাইছা, কিন্তু আই ৱাজ ৰিয়েলী হেল্পলেছ এট ডেট মমেণ্ট। প্লীজ ট্ৰাই টু আণ্ডাৰষ্টেণ্ড মাই চিটুৱেশ্বন মা। আই ৱাজ এবাউট টু টক টু...."


প্ৰিয়ব্ৰতাক আধাতে ৰখাই মাকে কৈ উঠিল "হ'ব হ'ব, এতিয়া দেউতাৰক আহিবলৈ দে, ভালকৈ কথা পাতিব লাগিব এই বিষয়ে।"


দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ত ৰাজনীতি বিজ্ঞানত স্নাত্তোকোত্তৰ সম্পূৰ্ণ কৰি একেবাৰে পি এইচ ডিটোও কৰি ঘৰলৈ উভতি আহিছে প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়া। এইবাৰ উভতি আহিছে যদিও ঘৰখনৰ লগত একেবাৰে সহজ হ'ব পৰা নাই। মাক-দেউতাকক কোনোদিন দুখ দি নোপোৱা, ফাঁকি কথা এটা কৈ নোপোৱা প্ৰিয়ব্ৰতাই এইবাৰ বাৰুকৈয়ে ডাঙৰ কাণ্ড এটা কৰি ঘৰলৈ আহিছে।  মাক-দেউতাকক ক'ম বুলি তাইৰ বহুত কথাই থাকি গ'ল। তাৰ আগতেই তাই জীৱনৰ চৰম সিদ্ধান্তটো লৈ পেলাইছিল। 


এম এৰ তৃতীয়টো ছেমিষ্টাৰত প্ৰিয়ব্ৰতাৰ জীৱনলৈ আহিছিল সুশান্ত ৰয় নামৰ কলিকতাৰ ল'ৰাটো। সৰুতেই মাক-দেউতাকক হেৰুওৱা ল'ৰাটো দিল্লীৰে নিৱাসী সম্বন্ধীয় খুড়াৱক এজনৰ ঘৰত থাকি ডাঙৰ হোৱা সুশান্ত উপায় নোহোৱাতহে তাত থাকিছিল। খুড়ীয়েক আৰু ল'ৰা-ছোৱালীকেইটাৰ পৰা বৰ ভাল ব্যৱহাৰ পোৱা নাছিল। পিচে পঢ়াই-শুনাই মেধাৱী সুশান্তই স্কুল কলেজৰ পৰা পোৱা স্কলাৰশ্বিপকেইটাৰ কাৰণে পঢ়িবলৈ বৰ বেছি অসুবিধা পোৱা নাছিল। একে বেটছৰে সুশান্তৰ মুখত যেতিয়া তাৰ জীৱনৰ দুখবোৰৰ কথা শুনিলে, অলপ মৰম বিচাৰি হাবাথুৰি খোৱা সুশান্তৰ প্ৰেমত কেতিয়া পৰি গ'ল প্ৰিয়ব্ৰতাই নিজেই গম নাপালে। কথাবোৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই মাক-দেউতাকক কথাবোৰ ক'ম বুলি ভাবি থকা প্ৰিয়ব্ৰতাৰ কথাবোৰ কোৱা নহ'ল। দুই তিনিমাহমানৰ আগৰ পৰা সুশান্তই ধৰা জেদত না ক'ব নোৱাৰি একেবাৰে ক'ৰ্ট মেৰিজ কৰাই পেলাইছিল প্ৰিয়ব্ৰতাই। সেই কামটো কৰি উঠিহে তাইৰ মনত খেলালে কিয় ইমান এটা ডাঙৰ সিদ্ধান্ত অকলে লৈ পেলালে। এতিয়া মাক-দেউতাকক কি ক'ব তাই! আচলতে সুশান্তৰ মুখত তাৰ মাক-দেউতাকৰ মৃত্যু, খুড়াৱক খুড়ীয়েকৰ দয়া-মমতা নোহোৱা কাহিনীবোৰ শুনি তাই মম গলাদি গলিছিল। তাৰ লগ হৈয়েই বাকী অন্যান্য এনেকুৱা ল'ৰা-ছোৱালীবোৰক নিজৰ পকেটৰ পৰাই যি পাৰে সহায় কৰিছিল। কেতিয়াও ভবা নাছিল প্ৰেমত পৰি এনেকৈ মাক-দেউতাকক নোকোৱাকৈ এটা চৰম সিদ্ধান্ত লৈ পেলাব।


"মা, সুশান্ত বহুত ভাল ল'ৰা। অলপতে চাগে সি তাৰে কোনোবা এখন কলেজত লেকচাৰাৰ হিচাপে জইনো কৰিব।" তাই যিমান পাৰে মাকক বুজোৱাত লাগিল। তথাপিও মনত এটা ভয়, মাকে বুজি পালেও জানো দেউতাকে পাব। তাইক অন্ধৰ দৰে মৰম কৰা, কেতিয়াও কথাৰ অমান্য নকৰা ছোৱালীজনীয়ে আজি হঠাৎ লৈ লোৱা এইটো সিদ্ধান্তত দেউতাকে ক্ষমা কৰি দিবনে। কথাখিনি ভাবি ভাবি ডাইনিঙৰ পৰা উঠি গৈ অলসভাৱে বিছনাত পৰোঁতেই চিলমিলকৈ টোপনি গৈছিল প্ৰিয়তমা। হঠাৎ লেণ্ডলাইনটোৰ কৰ্কশ শব্দত জাঁপ মাৰি উঠাদি উঠি গৈ ফোনটো ধৰে,


"হেল্ল'"


"এম আই স্পীকিং টু প্ৰিয়ব্ৰ'তা চেকীয়া?"


"সুশী" সিফালৰ মাতটো শুনিয়েই প্ৰিয়ব্ৰতাই গম পালে সুশান্তে ফোন কৰিছে। মাতটো শুনিয়েই তাইৰ টোপনিয়ে ফাট মেলিলে, ৰাংঢালীজনী হৈ জঁপিয়াই তাই কৈ উঠিল,


"সুশী ইউ ন'..."


তাইৰ কথাকেইটা আধাতে ৰখাই সুশান্তে বহুত সময় ধৰি তাইক একো মাতিবলৈ নিদিয়াকৈ একেৰাহে কথাবোৰ কৈ গ'ল। এইফালৰ পৰা 'হমমম', 'হা'ৰ বাদে একোৱে শুনা নগ'ল। বহুত সময়ৰ নিৰৱতাৰ পিছত খটককৈ ফোনটো থোৱাৰ শব্দই নিৰৱতা ভাঙে। গাত একেবাৰে জোৰ নোহোৱা মানুহৰ দৰে প্ৰিয়ব্ৰতা কোনোমতে বিছনাখনত বহি থিয় হৈ ৱালত লাগি থকা গাৰুটোত মূৰটো পেলাই চকুকেইটা মুদি দিয়ে। কি ঘটি গ'ল হঠাৎ। জীৱনে নিঃশব্দে ইমান খৰকৈ গতি সলাইছে যে তাই একো ধৰিবই পৰা নাই। যিজনী মাকক অলপ সময়ৰ আগতে সুশান্তৰ কথা ভাল ভালকৈ কৈ আহি এতিয়া আকৌ কেনেকৈ কয়গৈ যে সুশান্তে ডিভ'ৰ্ছ বিচাৰিছে। ক'ৰ্ট মেৰিজৰ এমাহ হ'ল কি নহ'ল, তাই ঘৰলৈ অহা পাঁচদিন হ'ল কি নহ'ল সুশান্তৰ দেখোন মনেই সলনি হৈ গ'ল। এতিয়া আকৌ খুড়াৱক খুড়ীয়েকৰ কথা পেলাব নোৱাৰা বাধ্য ছাত্র হৈ পৰিল, যাৰ কথা এদিন গোটেই ৰাতি সাৰে থাকি তাইৰ কোলাত মূৰ থৈ কৈ কৈ খঙতে কান্দি পেলোৱা ল'ৰাটো আজি যেন সেইটো নহয়। তেওঁলোকে বোলে তাৰ কাৰণে বেলেগ ছোৱালী চাইছে, প্ৰিয়ব্ৰতাক কোনোপধ্যেই নিবিচাৰে। ক'ৰ্ট মেৰিজহে কৰাইছে, এমাহ হৈছেহে ডিভ'ৰ্ছ দিলে একো নহয় বোলে। এনেও এইবোৰ কলেজৰ দিনীয়া প্ৰেমে এটা সময়ত আমুৱাইগৈ। আৰে, এইবোৰ কেনেকুৱা কথা! প্ৰিয়ব্ৰতাই সুশান্তে কৈ যোৱা কথাবোৰ সহ্য কৰিব নোৱাৰি সৰু ছোৱালীৰ দৰে উচুপি উঠিল।


"মুনু ভাত বাঢ়িলোঁ। খাই লহি। ময়ো মিটিং এখনলৈ ওলাই যাব লাগে।" চুৰ্ণীখনৰ আগটোত হাতটো মুচি মুচি তাইক মাতি ভিতৰলৈ সোমাই অহা মাকে উচুপি থকা প্ৰিয়ব্ৰতাক দেখি মাক দৌৰি অহাদি আহিল।


মাকে কিবা সোধাৰ আগতেই তাই মাকক সাৱতি ধৰি "মা" বুলি চিঞৰি চিঞৰি কান্দিবলৈ ধৰিলে। মাকে কি হৈছে একো বুজিব নোৱাৰি তাইক যিমান পাৰে জোৰত সাৱতি পিঠিখন মোহাৰি মোহাৰি তাইৰ কান্দোন বন্ধ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলে। "কি হৈছে মা, ইমান কিয় কান্দিছ। মোক কচোন কি হ'ল মা।" মাকে যিমান পাৰে মোলায়েম সুৰত প্ৰিয়ব্ৰতাক সুধিলে।


"মা মই কাইলৈকে দিল্লী যাব লাগিব। সুশীয়ে ডিভ'ৰ্ছ বিচাৰিছে। মই তাক গৈ সুধিব লাগিব এইয়া কি কেঁচুৱা ল'ৰা-ছোৱালীৰ খেল পাইছে। তাৰ মতে বিয়া তাৰ মতে ডিভ'ৰ্ছ। আই হেভ টু আস্ক হিম মা। আই হেভ টু‌। হি কাণ্ট ডু ডেট উইথ মি মা।" কথাকেইটা কান্দি কান্দি কথাকেইটা কৈয়ে মাকক ঠেলি প্ৰিয়ব্ৰতা উঠি গৈ পাগলীজনীৰ নিচিনা হৈ বিছনা চাদৰ, গাৰু সৱ বিছনাৰ পলা টানি আজুৰি পেলাই দিলে। মাকে হঠাৎ হোৱা ঘটনাটোত একো আওভাও নাপায় দেউতাকক ফোন কৰি তৎক্ষণাত মাতি দিলে। সেইকণ সময়ত পৰিস্থিতি কোনোমতে চম্ভালি মাকে দেউতাক অহালৈ বাট চাই ৰ'ল।


প্ৰিয়ব্ৰতা সাৰ পাই মানে কানিমুনি আন্ধাৰ হৈছিল। তাই কান্দি কান্দি কেতিয়া মাকৰ কোলাত শুই গ'ল, মাকে কেতিয়া তাইক বিছনাত শুৱাই দিলে তাই একো গম নাপায়। আচলতে এই কেইদিন তাই ৰাতি ভালকৈ শুব পৰা নাছিল কিবা এক অনুশোচনাবোধত। যিজনী ছোৱালীয়ে মাক-দেউতাকক বেলেগে কষ্ট দিলেও সহিব নোৱাৰে, তাইনো কি পৰিক্ৰমাত পৰি মাক-দেউতাকৰ নিষ্পাপ মুখ দুখন পাহৰি থৈ তেওঁলোকৰ অনুমতি অবিহনে পাঁচবছৰৰ চিনাকি ল'ৰা এটাৰ লগত বিয়াত বহাৰ কথা ভাবিলে। প্ৰিয়ব্ৰতা সাৰ পাওঁতে ৰূমটোত কোনো নাছিল। দুৱাৰখনো জপোৱা আছিল‌। তাই ইফালে সিফালে চাই থাকোঁতে দেখিলে হঠাৎ দুৱাৰখন খুলি দেউতাক ৰূমটৈলৈ সোমাই আহিছে। দেউতাকক দেখি প্ৰিয়ব্ৰতাই নিজকে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পৰা নাছিল। একে জাঁপে বিছনাৰ পৰা উঠি দৌৰ মাৰি গৈ দেউতাকক ডিঙিটোতে ধৰি হুকহুকাই কান্দি দিলে। দেউতাকেও তাইক সমানে ধৰি অলপ সময় ৰৈ লাহে লাহে বিছনাখনৰ ওচৰলৈ আনি বহুৱাই দিলে। তাই কিবা এটা ক'বলৈ লওঁতেই দেউতাকে মাত দিলে,


"মই সৱ কথাই গম পাইছোঁ মা। সকলোবোৰ ঠিক হ'ব। মই মোৰ চিনাকি উকীলৰ লগত ইতিমধ্যে কথা পাতিছোঁ। তাৰ আগতে মই জানিব বিচাৰোঁ তুমি আকৌ এবাৰ তাৰ লগত কথা পাতি চাবা নেকি? নে তাৰ কথামতেই..."


ইমান একো ডাঙৰ ঘটনা নঘটাৰ দৰে আচৰণ কৰি দেউতাকে কৈ যোৱা কথাকেইটালৈ প্ৰিয়ব্ৰতাই ৰ লাগি চাই ৰ'ল। মানুহে কাৰোবাক কিমান ভাল পালে এনেকৈ সুস্থিৰ হোৱাৰ এক্টিং কৰি কথা পাতিব পাৰে! তাই অলপ মুহুৰ্তৰ বাবে দেউতাকলৈ চাই কৈ উঠিল,


"ন' দেউতা, আই ডণ্ট ৱাণ্ট টু টক টু হিম এগেইন। যিমান পাৰি সোনকালে তাক এই ৰিলেচনৰ পৰা ফ্ৰী কৰি দিয়া। মোৰ লাইফত তাৰ নিচিনা চিপ পাৰ্চনৰ দৰকাৰ নাই।" নিজকে দেউতাকৰ দৰে সুস্থিৰ কৰি প্ৰিয়ব্ৰতাই কৈ উঠিল। নিজকে যিমান পাৰি ভাঙি নপৰাৰ এক্টিং খুউব সুন্দৰকৈ মাক-দেউতাকৰ আগত প্ৰিয়ব্ৰতাই কৰি গ'ল। সেই এক্টিং আজি পৰ্যন্ত কৰি আছে তেওঁ।


কথামতেই সকলোবোৰ সোনকালে হৈ গ'ল। পঁচিশ বছৰ বয়সত জীৱনৰ ডাঙৰ ভুল সিদ্ধান্ত অকলে লৈ প্ৰিয়ব্ৰতাই আৰু এবাৰ বিয়া হোৱাৰ দৰে ডিচিছন ল'বলৈ মন নকৰিলে। তাইৰ কাৰণে বহুত ভাল ভাল ল'ৰা আহি ঘূৰি গ'ল। পিচে তাই কাৰো লগতে বিয়াত বহিবলৈ মন নকৰিলে। মাক-দেউতাকৰ অশেষ বুজনিয়েও কামত নিদিলে। শেষত তেওঁলোকেও তাইক কোৱা বাদ দিলে। প্ৰিয়ব্ৰতাৰ মতে বিয়া নামৰ সম্পৰ্কটোৱে এবাৰ তাইৰ লগত বিশ্বাসঘাতকটা কৰিলে, পুনৰ কৰিবলৈ দিব নোৱাৰি। তেতিয়াই ১০জন ব্যক্তিৰ কেপাচিটীৰে গঢ়ি তোলা স্নেহাশ্ৰয় আজিৰ দিনত এটা বৃহৎ অৰ্গানাইজেচন হিচাপে গঢ় লৈ উঠে। প্ৰিয়ব্ৰতাইও জীৱনটো এইবোৰ মানুহৰ নামতে উৎসৰ্গিতৰ দৰে। মাক-দেউতাক ঢুকোৱাৰ পিছত মাকৰ এন জি অ, দেউতাকৰ নাৰ্ছিং হোম চম্ভালাৰ দায়িত্বও তাইৰ ওপৰতে পৰিল। প্ৰিয়ব্ৰতাৰ জীৱনটো ইমানেই ব্যস্ত হৈ পৰিল তাই যে কেতিয়াবা অকলশৰীয়া হ'ব সেই কথা মনলৈকে অহা নাছিল। এইবোৰ লৈ প্ৰিয়ব্ৰতা বৰ্তমান হাজাৰগুণ সুখী। পিচে সদায় কামৰ পৰা ঘূৰি আহি অকলশৰে ঘৰটোত সোমালেহে তেওঁৰ মনটো নজনাকৈয়ে কিবা এটা বিষাদৰে আৱৰি ধৰে। মনত পৰে মাক-দেউতাকলৈ, মনত পৰে সুশান্তলৈ। এতিয়াও পাহৰিব পৰা নাই সুশান্তই তাইৰ পিঠিত বুলোৱা আঙুলিৰ পৰশ। পাহৰিব পৰা নাই কেতিয়াবা বেছি আৱেগিক হৈ পৰি সৰু ল'ৰাৰ দৰে কুঁচিমুচি তাইৰ বুকুৰ মাজত সোমাই থকা মুহূৰ্তবোৰৰ কথা। পলকতে কথাবোৰ মনলৈ আহিলেও, মুহুৰ্ততে তাৰ প্ৰতি থকা ক্ষোভটোও উজাই আহে। সেই ক্ষোভৰ কাৰণেই প্ৰিয়ব্ৰতাই কথাবোৰ মনলৈ আহিলেও ঠেলি পঠিয়াই দূৰলৈ।


আজি প্ৰিয়ব্ৰতাৰ ৬০ বছৰীয়া জন্মদিন। এই বিশেষ দিনটো বৰ উলহ-মালহৰে পাৰ কৰিলে। বৃদ্ধাশ্ৰম, অনাথ আশ্ৰম সকলোতে কেক কাটি উদযাপন কৰি আবেলি নিউজ চেনেলত আহি এক ঘণ্টা ইণ্টাৰভিউ দি ঘৰলৈ আহি প্ৰিয়ব্ৰতাই বৰ ভাগৰুৱা অনুভৱ কৰিলে। বিশেষকৈ সাংবাদিকজনে সোধা এটা প্ৰশ্নই প্ৰিয়ব্ৰতাৰ মনত দোলা দি থাকিল "আপুনি কেতিয়াবা অলশৰীয়া অনুভৱ কৰে নে?" তেতিয়া তাই হাঁহিয়ে উত্তৰ দি থৈ আহিছিল "অলশৰীয়া কেনেকৈ অনুভৱ কৰিম হে ইমানবোৰ ল'ৰা-ছোৱালী, খুড়া, বৰতা, পেহী, মাহীহঁতৰ মাজত থাকোঁতে।"। পিচে ঘৰলৈ আহি যেতিয়া তেওঁ গা পা ধুই বিছনাত পৰি কথাবোৰ প্ৰথমৰ পৰা ভাবি যায় তেতিয়া মনটো গধুৰ হৈ আহে। আজি ইমান এটা ভাল দিন পাৰ কৰি আহিলে, কাক ক'ব তেওঁ। ওচৰত মাক বা দেউতাক থকা হ'লে, বা আন কোনোবা থকা হ'লে! আন কোনোবা মানে(!) কেনেবাকৈ সুশান্তৰ কথা ভবা নাইতো। যদি আজি তাইৰ নিজৰ এখন ঘৰ সংসাৰ থাকিলহেঁতেন, তেতিয়া কেনেকৈ উদযাপন কৰিলেহেঁতেন! যদি হঠাৎ তাইৰ এনেকৈ ঘূৰিব ফুৰিব নোৱাৰা হৈ যায়, তাইৰ লগত কথা পাতিবলৈ, তাইৰ চোৱা-চিতা কৰিবলৈ কোনোবা থাকিবনে! চোৱা-চিতা কৰিবলৈ বাৰু থাকিব কোনোবা, কিন্তু হেঁপাহ পলুৱাই তাইৰ কথা শুনিবলৈ কোনোবা থাকিবনে! বহুত প্ৰশ্নই তাইৰ মনত অগা-দেৱা কৰিবলৈ ধৰিলে। আগতে নভবা বহুত কথাই আজি তাই ভাবি পেলালে। কিবা এটা কৰিবই লাগিব। তাইৰটো এতিয়া বয়স কম হৈ থকা নাই। হঠাৎ যদি তাই ঘৰত আৱদ্ধ হ'বলগীয়া হৈ যায়, তেতিয়া দেখোন তাইৰ আয়ুসো টুটি আহিব। এবাৰ সুশান্তৰ খবৰ কৰি চাব নেকি? ছি, ছি কি যে কথা ভাবিছে এই বয়সত। এতিয়া চাগে তাৰ ল'ৰা-ছোৱালীৰ বিয়াৰ বয়স বা বিয়া হৈ গৈছে চাগে। এপাকত বিছনাৰ পৰা উঠি আহি প্ৰিয়ব্ৰতাই ষ্টাডী টেবুলখন বহি পৰিমল কাকতিলৈ ফোন লগালে। তেওঁৰ সেইজশ ব্যক্তিগত উকীল। তেওঁৰ সকলোবোৰ কাম উকীল পৰিমল কাকতিয়েই কৰি দিয়ে। এবাৰ ৰিং কৰাতেই কাকতিয়ে ফোনটো ধৰাত বৰ বিশেষ একো নকৈ পিছদিনা পুৱা তেওঁৰ লগত ব্ৰেকফাষ্ট কৰাকৈ মাতি পঠিয়ালে।


"বাইদেউ আপুনি লোৱা সিদ্ধান্তটোত আপুনি নিজেই নিশ্চিত নে?"


"ইয়েছ আই এম কুৱাইট চিউৰ। প্লীজ প্ৰচীদ।" প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াই চাহকাপত সোহা মাৰি গহীনত কয়।


অলপ দিনৰ আগতে কোম্পানী এটাই তেওঁৰ দেউতাকে বনাই থৈ প্ৰিয়ব্ৰতাৰ নামত কৰি থৈ যোৱা দুমহলীয়া ঘৰটোৰ দুটামান কোঠা অফিচ ৰূম কৰিবলৈ বিচাৰি আহিছিল। পিচে তেওঁ নিদিলে। এতিয়া সেই গোটেই ঘৰটোকেই তেওঁ শিশুবিলাকৰ কাৰণে প্লে স্কুল কাম ডে' কেয়াৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈ কাকতিৰ লগত কথা পাতে। দেউতাকৰ গাঁৱত আৰু অলপ মাটি আছিল, সেইখিনি গা‍ঁৱৰ ৰাইজলৈ নামঘৰ সাজিবলৈ উৎসৰ্গিত কৰিবলৈও কাকতিক ক'লে।  আৰু ব্যক্তিগত কিবাকিবি কাম অলপ কৰিবলৈও কাকতিক নিৰ্দেশ দিলে। সেইবোৰ বাৰু হ'ব, কিন্তু ঘৰটো এৰি দিলে প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়া ক'ত থাকিব সেই বিষয়টো লৈ পৰিমল কাকতি চিন্তিত হোৱা যেন লগাত প্ৰিয়ব্ৰতাই নিজেই মাত দিলে "মই মোৰ স্নেহাশ্ৰয়ৰ খালী থকা ৰূম এটা ঠিক কৰিছোঁ। কিমান আৰু ক'ৰবাৰ পৰা আহি অকলশৰে ঘৰটোত থাকিম। আগতে নিজকে খুউব শক্তিশালী বুলি ভাবিছিলোঁ। এতিয়া দেখোন নিজৰ মনটোৰ লগত বাৰে বাৰে হাৰি যাওঁ। দুদিনমানৰ পৰা মনলৈ আহি থাকে মোৰ যদি ঘপককৈ কিবা এটা হৈ ঘৰতে সোমাই থাকিবলগীয়া হ'লে মোৰ লগত কথা এষাৰ পাতিবলৈ মানুহ থাকিব জানো। গতিকে জীৱনৰ বাকীচোৱা সময় একেবাৰে খুড়া, বৰতা, মামা, পেহীহঁতৰ লগত দিন ৰাত থাকি ধেমালি-ধুমুলা কৰিয়েই কটাম বুলি ভাবিছোঁ। আগৰ জীৱনটোতো অতি ব্যস্ততাৰেই কটালোঁ। ইমান এটা ডাঙৰ ঘৰনো অকলশৰীয়া মানুহজনীক কিয় লাগে? ঘৰটো অলপ কামত লগাই শেষ আশ্ৰয় স্নেহাশ্ৰয়তে ল'ম বুলি ভাবিছোঁ। সিদ্ধান্তটো বৰ এটা বেয়া লোৱা নাই নে কি কয় কাকতি?" খালী হৈ থকা চাহৰ কাপটো প্লেটখনৰ ওপৰতে এনেই লাহে লাহে ঘূৰাই থাকি কথাখিনি কৈ যোৱা প্ৰিয়ব্ৰতা শইকীয়াৰ মুখখনলৈ পৰিমল কাকতিয়ে উদাস দৃষ্টিৰে কেৱল চাই ৰ'ল।

Wednesday 27 January 2021

এখন গাঁও আছিল

গোটেইজাকৰ হাঁহিৰ খিলখিলনিৰ শব্দত পকা ধাননি দৰাত পৰি পোক-পত‌ংগবোৰ খাবলৈ অহা অকণি অকণি চৰাইজাকো উৰা মাৰি গুচি যায়। সিহঁতৰ সেই প্ৰাণ খুলি হঁহা হাঁহিৰ শব্দত আবেলি সময়কণত গাঁওখনে পুনৰ এবাৰ প্ৰাণ পাই উঠে। প্ৰথমবাৰ প্ৰাণ পাই উঠে ওলাওঁ নোলাওঁকৈ লাজৰে ওৰণি ঠেলি ওলাই অহা বেলিটিৰ পোহৰত, পুৱাই নিজৰ কামে কামে ওলাই যোৱা চৰাই-চিৰিকতিৰ কিচিৰ মিচিৰ শব্দত, তাৰ আগতেও যেতিয়া পোহৰ হওঁ নহওঁ অৱস্থাত কান্ধত নাঙলটো লৈ পথাৰলৈ বুলি হালোৱাজনে হুৰহুৰকৈ গৰুহালক খেদি লৈ যোৱা শব্দত।

গাঁওখনৰ আবেলিটো যেন সেই গাভৰুজাকৰ কাৰণেই। বেলি লহিয়াবলৈ ধৰাৰ লগে লগে এজনী এজনীকৈ নিজৰ নিজৰ ঘৰৰপৰা সকলো ওলাই আহে। কোনোবাজনীয়ে আকৌ লগত ককায়েক, বৌৱেকৰ ল'ৰা-ছোৱালী থাকিলে লগতে লৈ আহে। গোটেই কেইজনী একেলগ হৈ প্ৰথমতে বহে প্ৰকাণ্ড আঁহতজোপাৰ তলত। আঁহতৰ তলতে বহি অলপ সময় হাঁহি-মাতি কথা পতাৰ পিছত সিহঁত আগবাঢ়ি গৈ চৰকাৰী কুঁৱাটোৰ পাৰলৈ। কুঁৱাটোৰ পাৰতে গোটেইকেইজনী বহিব অলপ দূৰৈৰ নামঘৰটোত সন্ধিয়া দবা-কাঁহ নবজালৈকে। সেই সময়ত কুঁৱাটোৰ পাৰত বহিবলৈ ভাল। বৰ বিশেষ মানুহো নাথাকে আৰু বালি চিমেণ্টেৰে পকী কৰি থোৱা কুঁৱাৰ পাৰখনো শুকাই ধুনীয়া হৈ থাকে। সাত আঠজনী ছোৱালী লগ হৈ সেইখিনি সময়ত গোটেই জেগাখিনি ফালি থাকে বুলি ক'লেও ভুল কোৱা নহ'ব। সেইসময়ত কাষেৰে চাইকেল চলাই যোৱা ডেকাবোৰেও আঁতৰৰ পৰা

 "সৌজাক যেন গাভৰু, নাচাইও নোৱাৰোঁ,

চালেও কিজানি জগৰ লাগে বাৰু।" গাই আহিলেও সেইজাকৰ সন্মুখত আপোনা আপোনি মুখৰ গান বন্ধ হৈ যায়। ডেকাহঁতেও জানে সেইটো দলক জোকাই লোৱা মানে পাছদিনাৰ পৰা সেইফালে যোৱা মুধাও মৰিব।

গাঁওখনক প্ৰাণ দিয়া গাভৰুজাকৰ দলটো লাহে লাহে ভাঙি নোহোৱা হ'ল। এজনী এজনীকৈ সকলোবোৰ মাকৰ ঘৰ এৰি নিজৰ সংসাৰ কৰিলেগৈ। সিহঁতৰ মাজৰে একেবাৰে শেষত বিয়া হোৱাজনী নিশা। এইকাৰণে নিশাইও কম কথা শুনি থোৱা নাই মানুহবোৰৰ পৰা। গাঁৱৰ কলেজখন সম্পূৰ্ণকৈ পঢ়া নিশা সেই জেগাৰ সকলোৰে মনত উচ্চ শিক্ষিতা ছোৱালী। ইমান পঢ়া ছোৱালীলৈ দৰা বিচৰাটো সহজ কথা নহয় নহয়। অৱশ্যে নিশাৰ পলমকৈ বিয়া হোৱাৰ আঁৰতো কাহিনী আছে। বাকী লগৰ কেইজনীতকৈ তাইৰ ৰঙটো অলপ কম। সেয়ে নামো থ'লে নিশা। কেতিয়াবা তাই এই কথাটো শুনি শুনি অসহ্য পালে মাকক ভেকাহি নমৰাও নহয় "ইমানেই যদি ক'লা মই, নামটো নিশাৰ ঠাইত আঁউসী নাৰাখিলি কেলে"

কথাটো পিচে মিছাও নহয়। ছোৱালীবিলাকৰ ৰঙটো অলপ কম হ'লেই মানুহৰ চিন্তাবোৰ আহি যায়। প্ৰথমতেই চিন্তা এইক বিয়া কোনে কৰাব। যিমান পঢ়া-শুনা থাকিলেও বহুত মানুহ এই চিন্তা-ধাৰাৰ পৰা মুক্ত নহয়। এনেইনো আমাৰ দেশত ফেয়াৰ এণ্ড লাভলীৰ নিচিনা ক্ৰীমে অত আদৰ-সাদৰ পাইনে। যি নহওক দেৰিকৈ হ'লেও নিশাইও এসময়ত নিজৰ সংসাৰখন গঢ়িবলৈ দৰা বিচাৰি পালে। দৰাও দৰা এলা-পেচা দৰা নহয়। উজনি অসমৰ সম্ভ্ৰান্ত ঘৰৰ একেবাৰে ঘৰ বনোৱা কোম্পানী থকা ঘৰৰ ল'ৰা। তাইৰ ৰঙটোক লৈ ভেঙুচালি কৰা মানুহবোৰো এতিয়া কেৱল নিশাৰ প্ৰশংসাত পঞ্চমুখ। নহ’বনো কিয় কেতিয়াবা ভগৱানে কৰালে কিজানি জোঁৱাই পোৱালিটোৱে তেওঁলোকৰ গাঁৱতো যদি খলপীয়া ঘৰ বনাবলৈ মন কৰে। কম সুখ হ’বনে!

নিশাৰ কিবা এতিয়াও গাঁৱখনলৈ আহিলে ঘূৰি যাবলৈ মনেই নাযায়। যিমান সুন্দৰকৈ গিৰিয়েকৰ ঘৰত নাথাকক সেইখন গাঁৱৰ নিচিনা মাদকতা ক'তোৱেই নাই। ইমান সুন্দৰ সেউজীয়াৰে ভৰা তাইৰ গাঁৱখন। যিফালে চোৱা হয় কিবা এটা শান্তি পোৱা যায়। প্ৰত্যেকৰে ঘৰৰ পিছফালে তামোল-পাণ, আম-কঁঠালেৰে ভৰ্তি একোখনকৈ ডাঙৰ বাৰী। ঠাণ্ডা দিনকেইটাত সিঁহতৰ ঘৰৰ পিছফালে থকা ঘোঁৰা নিমডালৰ গুটি খাবলৈ অহা ভাটৌজাকৰ কেক-কুক চিঞৰ-বাখৰতে তাই সাৰ পাই উঠে। চতমাহৰ শেষৰ পৰা আকৌ আম গছডালত লুকাই লুকাই মাতি থকা কুলিটো। সৰুতে তাই কুলিটোৰ মাতৰ সৈতে তাইৰ নিজৰ মাতটোও যিমান উলিয়াইছিল কুলিৰ মাতটোও সিমানেই ওলাইছিল। এই কথাটোত নিশাই বৰ আমোদ পাইছিল। কেতিয়াবা আকৌ ৰাতি কেতেকীজনীৰ হিয়া ভৰা কান্দোনত সাৰ পাই উঠি তাই মাকৰ বুকুৰ মাজত কুচি-মুচি সোমাইছিল। ডাঙৰ হৈ অহাৰ লগে লগে এই কিছুমান স্বভাৱ আঁতৰিছিল যদিও প্ৰিয় গাঁৱখনৰ মোহটো এৰিব পৰা নাছিল।

 

চবৰে ঘৰে ঘৰে অকনমানিকৈ হ'লেও এটা পুখুৰী। পুখুৰীটোৰ মাজলৈকে একোখন বাঁহৰ দলং। চবেই বাচন-বৰ্তন, কাপোৰ-কানি তাতেই ধোৱে। নিশাহঁতৰ ঘৰৰ পিছফালেও তেনেকুৱা এটা পুখুৰীয়েই আছিল। সৰুতে টুল এখন লৈ দলংখনৰ ওপৰত বহি তাই কম বৰশী বালেনে! আটাগুৰি লাডু এটা বনাই লৈ বৰশী বোৱাৰ নামত আটা কম মাছক খোৱালেনে! তাই আকৌ আনৰ দৰে কেঁচু, বৰলৰ টোপ লৈ বৰশী বাবলৈ ভয় কৰে। কেঁচুবোৰে লিকলিকোৱা দেখিলেই তাইৰ কিবা গাটো সিৰসিৰাই যায়। লগৰবোৰে এইটো কথাত কম ঠাট্টা মস্কৰা কৰিছিলনে তাইক। ৰাতি আকৌ ভাত খাই উঠি হাতলেম্পটো লৈ বাচন ধুই থকা মাকৰ ৰখীয়া হ'ব লাগে। এই কথাটোত তাই বৰ দিগদাৰ পাইছিল। গাঁৱখনত এনেও সন্ধিয়াতে মাজ-ৰাতিৰ দৰে হয়। তাতে আকৌ ৰাতি নটা বজাত গোটেইখন আন্ধাৰে-মুন্ধাৰে মাকক কৰা ৰখিয়ালিত কোনোমতে ভয়টো চেপি ৰাখি সেইখিনি সময় ৰখি দিয়ে। কেতিয়াবা বেছি ভয় লাগিলে মাকক এবাৰ কৈয়ো চাই "আজি নহ'লে বাচন ধুব নালাগে দে। কাইলৈ গা ধোৱাৰ আগতে ধুই পেলাবি।" কথাটো কোৱাৰ পিছত মাকৰ পৰা যিটোহে শুনিব লগা হয়, ইস্, সেইষাৰ যে তাই কিয় কৈছিল বহুত সময়লৈকে ভাবি থাকিব লগা হয়। কিন্তু অলপ ডাঙৰ হোৱাৰ পিছৰ পৰা নিশাৰ সেই ভয়-ভীতবোৰ কমি গ'ল। মাকক বাচন ধুবলৈ দিয়াৰ পৰিৱৰ্তে তাই ককায়েকক ৰখীয়া থৈ নিজেই বাচনকেইটা ধুবলৈ পুখুৰীৰ পাৰলৈ যায়।

প্ৰথম নিশা বিয়া হৈ আহি জেঠমহীয়া গৰমত বিছনিখন মাৰি গা শাত পেলাবলৈ যেতিয়া শাহুৱেকক বিছনাৰ কথা সুধিলে, শাহুৱেকে যেনেকৈহে হাঁহিলে তাইক মূহুৰ্ততে কমেডী শ্ব'ৰ কপিল শৰ্মা যেন লাগিল। কি কথাত শাহুৱেকে ইমান হাঁহিছে কথাটো বুজিবলৈ ধৰোঁতেই গিৰিয়েক অম্লানে হাতত তাইক এচিৰ ৰিমোটটো তুলি দিলেহি। তেতিয়াহে তাইৰ মনত খেলালে এইখন ঘৰত যে কোঠাই কোঠাই এচি। কথাটো ভাবি তাইৰ নিমিষতে কিবা এটা দুখ লাগি গ'ল। তাইৰ মানে এইখন ঘৰত খাপ খাবলৈ অলপ সময় লাগিব! আজি তাইৰ দ্বিতীয় বাৰৰ বাবে অজানিতে মনটোত কিবা এটা দুখ লাগিল। প্ৰথমবাৰ লাগিছিল যেতিয়া নিশাৰ মনতে ভাল লগা (আজিৰ দিনত ক্ৰাশ্ব) বিপুল দায়ে এদিন ফেয়াৰ এণ্ড লাভলী এটা আনি হাতত দি কৈছিল "এইটো লগালে বোলে ক'লা মানুহ বগা হয়।"। সেইদিনাৰ পৰা তাইৰ দেখোন বিপুল দাক দেখিলেও বুকুখন চিৰিঙকৈ নমৰা হ'ল।

তাই বিয়া হৈ বহুতদিনলৈকে প্ৰত্যেকটো কথাতে সিহঁতৰ বৰাচুক গাঁৱখন আৰু গিৰিয়েকৰ ঘৰৰ চহৰখনক ৰিজাই চাইছিল।ক’ত গছ-গছনি, চৰাই-চিৰিকতিৰে ভৰা গাঁও আৰু ক’ত বহুতদিনলৈকে মিউনিচিপালিটীয়ে চাফা নকৰা লেতেৰা দমবোৰৰ সৈতে ভৰা চহৰখন। লাহে লাহে সেই তুলনাবোৰ কমি আহিল। এতিয়া নিশাই অভেনত সুন্দৰকৈ কেক বেক কৰিব পৰা হ', তথাপিও তাইৰ নাকৰ কোনোবাখিনিত মাকে চৌকাত বনোৱা সেই কল পিঠাৰ গোন্ধটোহে লাগি থাকে। নিশা বিয়া হৈ আহিয়েই এচিয়ে নোহোৱা কৰি দিব পৰা যিটো জেঠমহীয়াৰ গৰম পাইছিল, তাই যেন সেই এচিৰ মিহি বতাহটো সহ্য কৰিব পৰা নাছিল। তাই নিজৰ গাটো চুই চুই প্ৰায়ে সেই জুৰুলাহৈ ঘামি থকা গাটোত বিছনি মাৰি শুকাই দিয়া ঘামৰ চেঁচাখিনি বিচাৰি ফুৰিছিল। আবেলি ফুৰিবলৈ ওলাই আহিলে সেইকেইটা দিনত গোটেই কেইজনীৰ হাতত তাল পাতৰ একোখন বিছনি। বতাহ থাকিলেও বিছনিখন এনেই ঘূৰাই থকাটো যেন সিহঁতৰ অভ্যাসেই হৈ গৈছিল। ফুৰি-চাকি আহি আকৌ নিজৰ চোতালে চোতালে ঘৰৰ গোটেই কেইজন সদস্য বহি আড্ডা। জোনাকৰ তলত নতুন আন্ধাৰ নিশাত জোনাকী পৰুৱাই বিলোৱা ধিমিক-ধামাক পোহৰত চোতালত বতাহ খাই বহি থকাৰ মজাই বেলেগ আছিল। বহুত দিন হ'ল তাই এইটো সোৱাদ নোপোৱা। গিৰিয়েকে যাবলৈ নিদিয়ে ইমান গৰমত, কিজানি গা বেয়া হয়। ছোৱালীজনী হোৱাৰ পৰাটো বতৰ পৰীক্ষা কৰি চলাৰ কোব আৰু বেছি হ'ল গিৰিয়েক আৰু শাহুৱেকৰ।

গিৰিয়েক অম্লান শইকীয়াৰ ঘৰখন আগৰেপৰাই ধনী। যোৰহাটৰ নাম থকা কনট্ৰেক্টৰৰ ঘৰ। অসম পৰিচিত বি.এছ বিল্দাৰছ্ এণ্ড ডেভেলপাৰছৰ পৰিয়ালৰ মানে অম্লানৰ ককাৱকৰ যিটো কোম্পানী আছিল এতিয়া পৈতৃক সম্পত্তি হিচাপে তাৰ মালিক অম্লান শইকীয়া। বাহিৰত শিক্ষা লৈ অহা অম্লানৰ হাতত পৰি কোম্পানী আৰু দোপতদোপে আগবাঢ়ে। শাহুৱেক বাসনা শইকীয়া নিশাৰ দৰে পৰিয়াল এটাৰ পৰা অহা যদিও সময়ৰ সোঁতত বদলি হৈ আগৰ কথা চব পাহৰিলে। এতিয়া নিশাকো তেওঁৰ দৰে বনাই ল'বলৈ খুবেই চেষ্টা। কিছু ক্ষেত্ৰত সফল, কিছুমানত নিশা নিশাই হৈ থাকিল।

জীয়েকক লৈ গৈ গাঁৱৰ পৰিৱেশটোৰ লগত অলপ চিনাকি কৰাই দিওঁ বুলিও নিশাই নোৱাৰে। খুউব বেছি দুৰাতি তাই থাকিবলৈ পায়। সেই দুৰাতিতে আইতাক-ককাকৰ লগত ইখন ঘৰ, সিখন ঘৰ ঘূৰি জীয়েকে নিজৰ ঘৰলৈ আহিবলৈ মনেই নকৰে। কেতিয়াবা নিশাই জীয়েকক তাইৰ গাঁৱৰ কথাবোৰ শুনালে তাইয়ো সাধু শুনাৰ দৰে শুনি থাকে। কেনেকৈ মৰণা মাৰে, খেৰৰ মেজীত উঠি জপিয়াই, পিছত খেৰৰে কটা যোৱাখিনিত পানী ঢালিলে যে চেকচেকাই সেইবোৰ কথা শুনি জীয়েকে কেতিয়াবা মাকক অবিশ্বাস্য চাৱনিৰে সোধে "ইজ ইট ট্ৰু"।

এদিন কথাই কথাই নিশাই কৈ দিলে সৰস্বতী পূজাৰ দিনা কাহিলী পুৱাতে লোকৰ ঘৰৰ পৰা ফুল চুৰ কৰা কথাটো। জীয়েকক চুৰ কৰাৰ দৰে এনে কথা কিয় ক'ব লাগে বুলি গিৰিয়েকে যিটোহে চাৱনি দিলে, তাই ভাবিয়েই নাপালে ভুল কোনখিনিত হৈ গ'ল। কিনো মিছা কথা কৈছিল নিশাই! কাহিলী পুৱাতে ৰংমিলী, জিলিহঁতৰ সৈতে ৰত্নেশ্বৰী বাইদেউৰ ঘৰৰ জেওৰা পাৰ হৈ ফুল চোৰ কৰোঁতে যে নিশাৰ ফ্ৰকটো জেওৰাত লাগি তাই ধামকৈ পৰি হাতখন ভাঙি লৈছিল। ক্লাছ এইট নে নাইনৰ কথা। মাকে আকৌ দুঢকামান দিহে দেউতাকৰ লগত ডাক্তৰৰ ওচৰলৈ পঠিয়াইছিল। সেইবোৰ যদি অম্লান আৰু শাহুৱেকৰ আগত ক'বলৈ যায় সেইখন কিবাহে হ'বগৈ।

নিশাৰ ককায়েকৰ বিয়া ঠিক হৈছে। গুৱাহাটীৰে ছোৱালী। দুয়োটাই একেলগে চাকৰি কৰি থকাৰ পৰাই চিনাকি। বিয়াখনো গুৱাহাটীতে হ'বলৈ কইনা পক্ষই জোৰ দিছে। এজনীয়ে ছোৱালী ইমান দূৰলৈ গৈ বিয়া পাতিবলৈও অসুবিধা। সেয়ে গহপুৰৰ ঘৰখনৰ মানুহেই উঠি আহি বিয়া কৰোৱাৰ যোজা চলাইছে। বিয়ালৈ দিন অলপ আছে। তথাপিও ককায়েক ধ্ৰুৱই মাক-দেউতাকক তাৰ গুৱাহাটীৰ ভাড়াঘৰটোলৈ আগতীয়াকৈ লৈ আনিলে। একেবাৰে অহাৰ দৰেই তেওঁলোক। বিয়াৰ পিছতো তাতেই থাকিব লাগিব বুলি পুতেকে ইতিমধ্যে ঘোষণা কৰিয়েই দিছে। কথাবোৰ শুনি নিশাৰ ভালো লাগিছে, মনে মনে অলপ দুখো পালে। বিয়াখনৰ অজুহাততেই তাই অলপদিন তাইৰ মৰমৰ গাঁৱখনত থাকি ফূৰ্তি অলপ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছিল। সেইটোৰো মূধা মৰিল।

আগতে গাঁৱত বিয়া বুলি ক'লে কম উখল-মাখলনে। এমাহ আগৰ পৰাই বিয়াঘৰখন মানুহে গিজগিজাই থাকে। মহিলা সন্থাই চিৰা আদি খুন্দাৰ পৰা নাম দালি গুঠালৈকে বিয়া ঘৰখনত লাগি দিয়েগৈ। পুৰুষ সন্থাৰ ৰভা দিয়া, মানুহ মতা, খাহী-মাছৰ হিচাবৰলৈকে সহায় কৰি দিয়েগৈ। ছোৱালীৰ বিয়া হ'লে কইনাজনীৰ লগতে লগৰীয়াসোপাকো কম জোকাই নাথাকে এই বোৱাৰীমখাই কাম কৰাৰ মাজে মাজে। নিশাই যে এইবোৰ কথাত কিমানবাৰ অস্বস্তি পাইছিল। তথাপিও এনেকৈ জোকালে মনটোত কিবা লাজ লাজকৈ ভাল লগা ভাবটোও আহিছিল। ৰভা খুটা পোতাৰ পৰা আৰু গাঁৱৰ মানুহ কেইঘৰৰ নিজৰ চৌকাত জুই দিবলৈ পাহৰাৰ নিচিনাই। অৱশ্যে সিহঁতৰ গাঁৱখনত জনবসতিও বৰ বেছি নাই। এইফালে সিহঁতৰ চুকটোৰ চাৰিঘৰ, মাজত পথাৰখন, সিফালে আইতু, কনমাই আৰু তুলসীহঁতৰ ঘৰখনৰে তিনিঘৰ। গতিকে সেইকেইদিনত বিয়ালৈকে সেইকেইঘৰকনো খুওৱা কি ডাঙৰ কথা! ইফালে নিমখ, মিঠাতেল, চাহপাতকণ বাদ দি চব ঘৰৰে বস্তু বুলিব পাৰি। দূৰণিবতীয়াবোৰ অকল খাবলৈহে আহে। কিন্তু এইবাৰ বিয়া বুলি নিশাৰ দীঘলীয়াকৈ ঘৰত থাকিবলৈ যোৱা আশা পণ্ড। যতচব তাইৰ ককায়েকৰ ওপৰতে খং উঠিল।

"নিশা"

দপদপকৈ কোঠালৈ সোমাই আহি হঠাত মাত দিয়া গিৰিয়েকক দেখি তাইৰ ভাৱত যতি পৰিল। তাই কিবা কোৱালৈ বাট নাচাই গিৰিয়েকে মাত দিলে "তোমালৈ এটা ভাল খবৰ আছে।" অম্লানে হাঁহি হাঁহি কোৱা কথাকেইটাত নিশাই তালৈ চোৱা প্ৰশ্নবোধক চাৱনিটো বুজিয়েই সি ক’লে "আৰু পোন্ধৰদিনমান ৰোৱা তোমাক তোমাৰ মৰমলৈ গাঁৱখনলৈ লৈ যাম।"

"কিন্তু এতিয়াতো মাহঁত তাত নাই।"

"মাহঁত নাথাকিলে যাব নোৱাৰি নেকি! অলপ দিন ৰোৱা চব গম পাবা। ভাল খবৰ আহি আছে তোমাৰ বৰাচুকলৈ।"

অম্লানৰ কথাকেইটা শুনি কি ভাল খবৰটো জানিবলৈ মনটো নিশাৰ খুদুৱাই উঠিল। তাইৰ মনৰ ভাৱটো যেন অম্লানে বুজি পালে। তাৰ হাতত মুটুকাই থোৱা কাগজখন খুলি নিশাৰ ওচৰলৈ ড্ৰেছিঙৰ টুলখন আনি বহি ল’লে "চোৱা নিশা মই যি কৰিম তোমালোকৰ মানুহখিনিৰ ভালৰ কাৰণেই কৰিম। সেই গাঁওখনৰ সকলৰে মতত আমাৰ বি.এছ বিল্দাৰছ্ এণ্ড ডেভেলপাৰছে তাত কনষ্ট্ৰাকছনৰ কাৰণে এপ্ৰুভেল পালোঁ। বহুত কষ্টৰ মূৰত এইটো প্ৰজেক্ট আমাৰ হাতলৈ আহিছে। পোন্ধৰ দিনৰ ভিতৰত কনষ্ট্ৰাকছনৰ কাম আৰম্ভ হ’ব। তাতোকৈ ডাঙৰ কথা আমি প্ৰজেক্টটো পোৱাৰ লগতে আৰু এটা শ্বপিং মলো তাত হ', সিহঁতৰ কনষ্ট্ৰাকছনখিনিও আমিয়েই পাম। তুমি চিন্তা নকৰিবা ইয়াৰ বাবে তোমালোকৰ ঘৰ বা বেলেগ কাৰোৰে ক্ষতি নহয়। বৰঞ্চ লাভহে হ’ব। সকলোৱে নিজৰ মাটি অনুযায়ী একো একোটাকৈ ফ্লেট পাব। কোনোৱে চাকৰি পাব। তোমালোকৰ মা-দেউতাও বিয়াৰ পিছত ককায়েৰাৰ লগত ভাৰাঘৰত থাকিব নালাগে। নিজৰ ফ্লেটত থাকিব। গাঁৱৰ মানুহ কেইঘৰৰ বাদে নতুন মানুহো লগ পাব। আৰু যিটো শ্বপিং মল হ'ব সেইটোৱে বহুতক চাকৰিও দিয়াব। চোৱা কথাবোৰ কেনেকৈ কি হৈ গ’ল। সেই পিছপৰা গাঁৱৰ মানুহখিনি এতিয়া ফ্লেটত থাকিব যিটো তুমি, মই পোৱা নাই।.... " অম্লানে আৰু কি কৈ আছিল নিশাৰ মনত একো নুশুমালে। সি লৈ থকা কনষ্ট্ৰাকছন প্লেনখন মাত্ৰ চাই গৈছে আৰু চকুৰে বিচাৰি ফুৰিছে তাইৰ দেউতাকে ধুনীয়াকৈ গঢ়ি তোলা ঘৰখন, পুখুৰীটো, গাঁৱখনৰ প্ৰকাণ্ড আঁহতজোপা, কুঁৱাটো....

নাই এতিয়া আৰু এইবোৰ একো নাথাকিব। পোন্ধৰদিনৰ পিছত সকলোবোৰ মাটিত মিলি যাব। এক্সাভেটৰখন আহি সকলোবোৰ এফালৰ পৰা মহটিয়াই যাব। গাঁৱখন লাহে লাহে কংক্ৰীট চহৰলৈ পৰিৱৰ্তন হ'ব। শেৱালি, হাছনাহানাৰ গোন্ধৰ পৰিৱৰ্তে পাব কেইবাদিনো মিউনিচিপালিটিয়ে চাফা নকৰা গেলা জাবৰৰ গোন্ধ। উসঃ তাইৰ বুকুখন হঠাতে বৰ বেয়াকৈ বিষাই গৈছে। নাই নিশাই আৰু ভাবিব নোৱাৰে, নোৱাৰে সেই হাঁহিৰ খিলখিলনি শব্দবোৰক গিৰিয়েকৰ কোম্পানীত জাহ যাবলৈ দিবলৈ। যত " এখন গাঁৱ আছিল" বুলি নিশাৰ গাঁৱখন মাত্ৰ সাধুকথা হৈ ৰব ।