Sunday 18 October 2020

ৱৰ্কিং অৰ হাউছমেকাৰ ডাজ নট মেটাৰ!

মালাই সকলোবোৰ সামৰি-সুতৰি শেষবাৰৰ বাবে এনেই এবাৰ উভতি চাই পাকঘৰৰ লাইটৰ চুইছটো খিতিককৈ অফ কৰি দি দুৱাৰখন জপাই দিলে। এতিয়া এইখিনি সময় মানে এঘণ্টা তাইৰ একান্তই ব্যক্তিগত সময়। এই সময়কণত মালাই যিমান যি ৱাটছআপ মেছেজ, ফেচবুক কমেণ্ট কৰিবলগীয়া আছে কৰি লৈ, কেতিয়াবা কিতাপ এখন পঢ়িবলৈ বুলি মেলি লয়। দিনৰ দিনটো ব্যস্ত থকাৰ পিছত এইখিনি সময়তহে মোবাইলটো ভালকৈ তাই চুবলৈ সুবিধা পায়। এইখিনি সময়তে তাইৰ কিবাকিবি আনিবলগীয়া থাকিলেও অৰ্ডাৰবোৰ দি লয়। ঘৰখনৰ বাকী তিনিটা প্ৰাণীয়েও যেন তাইৰ এই সময়কণ বুজি পায়। মোবাইলটো উলিয়াই মালাই ডাইনিঙৰ চকী এখন উলিয়াই একোণীয়াকৈ বহি লয়।

'আজৰি হ'লা।' ডাইনিঙখনত বহি মোবাইলত কিবা চাই থকা দেখি পানী বটলটো নিবলৈ ডাইনিং হলটোলৈ অহা মানসে সুধিলে।

'উম হ'লো' বুলি মিচিকিয়া হাঁহি এটা মাৰি তাই আকৌ মোবাইলটো চোৱাত লাগিল।

এইখিনি সময়ত যে তাই নিজৰ মাজত ব্যস্ত থাকে সেইটো মানসেও জানে। সেয়ে সি তাইক এই এঘণ্টা অকণো আমনি নকৰে। কিন্তু সি লক্ষ্য কৰিলে আজি তাইৰ হাঁহিটো আগৰ দৰে ওলোৱা নাই। বহুত চেষ্টা কৰি মৰাৰ দৰে লাগিল। অথনি দিনত অফিচত থাকোতে তাক মালাই মেছেজ এটাও দিছিল 'কাম নোহোৱা মানুহ মই' বুলি। কিন্তু সি মেছেজটো খুলি চোৱাৰ আগতেই ডিলিট কৰি দিছিল তাই। ওপৰে ওপৰেহে পঢ়িলে সি। তেতিয়া বৰ বিশেষ গুৰুত্ব নিদি, ঘৰ আহি সুধিম বুলি ভাবি আছিল যদিও অফিচৰ পৰা আহিয়েই কল এটা ল'বলগীয়া হোৱাত মানসে কথাটো একেবাৰে পাহৰি থাকিল। সদায় অহাৰ দৰে সি পানী বটলটো নিবলৈ আহি তাইক দেখি কথাটো মনত পৰাত,  তাই বহি থকাৰ কাষৰে চকী এখন টানি আনি বহি ল'লে। সি এইখিনি সময়ত সাধাৰণতে কেতিয়াও তাইৰ ওচৰত বহি আমনি নকৰে। কিন্তু আজি কথাটো অলপ বেলেগ যেন তাৰ সঁচাকৈয়ে অনুভৱ হ'ল।

ৰান্ধি-মেলি ভালপোৱা ছোৱালী মালা। সাধাৰণতে তাই ৰাতিৰ আহাৰত কিবাকিবি অলপ স্পেচিয়েল ৰান্ধেই। ল'ৰাটো স্কুল যায়, মানসো অফিচলৈ যায় সেয়ে দিনৰ ভাগত ডেৰবছৰীয়া ছোৱালীজনীৰ বৰ বিশেষ ৰন্ধা-বঢ়া নকৰিলেও ৰাতিলৈ তাই কিবাকিবি ৰান্ধে। সেইকাৰণে মানসৰ লগতে ল'ৰা-ছোৱালীকেইটাৰো জিভাৰ জুটি জুটি দিনে দিনে বাঢ়ি গৈছে। কিন্তু আজি ৰাতিৰ সাঁজত অকল এখন ভাজি, মচুৰদালিৰ টেঙাকণ খাওঁতেই মানসৰ দুপৰীয়াৰ মেছেজটোলৈ মনত পৰিছিল। সেয়ে চাঞ্চ এটা বিচাৰি আছিল কথাটো উলিওৱাৰ। কাষতে বহি কি সুধিম কি নুসুধিম ভাবি সি 'আজি ঘৰত একো নাছিল নেকি, একেবাৰে সাধাৰণকৈ ৰান্ধি থ'লা যে।' বুলি কথাটো উলিয়াবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল।

'নাই এনেই। সদায়নো কি বিধে বিধে ৰান্ধিম। এনেও যিমান কৰিলেও মানুহবোৰেটো মোৰ একো কাম নাই বুলিয়েই ভাবে।' মোবাইলৰ পৰা চকু আঁতৰ নকৰোৱাকৈয়ে মালাই উত্তৰ দিলে।

উত্তৰটো পাইয়ে মানসৰ অনুমান ঠিকেই যেন অনুভৱ হ'ল। আজি মানে আকৌ বহুত দিনৰ মূৰত চাগে তাইক কোনোবাই কিবা ক'লে। মানসৰ এইটোও জনা আছে যে এনেকৈ কুটুৰি থাকিলে মালাই চালে-বেৰে কোবোৱা উত্তৰেই দি থাকিব। সেয়ে সি পোনে পোনে পইণ্টলৈ আহিবলৈকে ক'লে 'অঅঁ কাম নাই কাৰণেইটো নাই বুলি কৈছে, তাতে বেয়া পাবলগীয়া কি আছে।' কথাষাৰ কৈ সি অলপ সময় মালালৈ কেৰাকৈ চাই থাকি পকেটৰ পৰা মোবাইলটো উলিয়াই সময়টো চাই ডাইনিঙত থকা পানী বটলটো লৈ লিভিং ৰূম পালেগৈ।

এই ছয়বছৰে মানসে মালাক জানিবলৈ বাকী নাই। যদিও সিহঁতৰ এৰেঞ্জড্ মেৰিজ, সিহঁতে ইটোৱে সিটোক কম সময়তে বহুত ভালকৈ জানি ল'লে যেন লাগে। দুয়োটাৰে পৰস্পৰ বুজাবুজিত সংসাৰখন দুটা ল'ৰা-ছোৱালীৰ সৈতে চলি আছে। বিয়াৰ আগতে জুনিয়ৰ কলেজ এখনত কৰি থকা মালাই বিয়াৰ পিছত হায়াৰ ছেকেণ্ডেৰীৰ টেট পাছ কৰি স্কুল এখনত বুৰঞ্জীৰ বিষয় শিক্ষক হিচাপে কাম কৰি আছিল। এবছৰমান কাম কৰাৰ পিছতেই মানসৰ দিল্লীলৈ ট্ৰেন্সফাৰ হোৱাত তাইৰ নিজৰ ইচ্ছাত চাকৰি বাদ দি তাৰ লগতেই দিল্লীলৈ আহে। তাৰপিছতে দুটাকৈ ল'ৰা-ছোৱালী জন্ম দি বৰ্তমান মালাই একো নিয়মিত চাকৰিৰ কথা নাভাবি সময় পোৱাই পোৱাই ফ্ৰীলান্স, কনছালটেন্সী এইবোৰ কিবাকিবি কৰি থাকে। এই সকলোবোৰ সিদ্ধান্ত মালাৰে। মানসে কেতিয়াও তাইক চাকৰি কৰা নকৰাকলৈ হকা-বাধা কৰা নাই আৰু নকৰেও। তথাপিও মালা কেতিয়াবা বহুত ফাষ্ট্ৰেটেড হৈ পৰে নিজৰ কেৰিয়াৰটো লৈ। লগৰবোৰক দেখিলে বুৰঞ্জীত স্নাতকোত্তৰ মালাৰ অনুভৱ হয়, তাই কেৱল ঘৰ-সংসাৰ চলাবলৈকে এইবোৰ চাৰ্টিফিকেট, মাৰ্ক শ্বীট আৰ্জিলে। কিন্তু তেনেকুৱা হতাশাজনক পৰিস্থিতিত তাইক তুলি ধৰি আগবাঢ়িবলৈ প্ৰেৰণা দিয়ে। সি তাইক আকৌ এবাৰ নতুনকৈ মনত পেলাই দিয়ে তাই কি কি কৰিব পাৰে আৰু সেইমতে মালাইও জীৱনটোক আগবঢ়াই লৈ যায়।

বিয়াৰ কেইদিনমান পিছতে মানসে গম পাই গৈছিল মালাৰ হাতখন ভাল। যিটোকে ৰান্ধে সেইটোতে এক অনন্য সোৱাদ পায়। সেয়ে যেতিয়া তাই চাকৰি এৰাৰ সিদ্ধান্ত লয় তেতিয়া সি নিজেই তাইক এটা ৱেবচাইট বনাই দি ফুদ ব্লগ লিখাৰ প্ৰেৰণ দিছিল। মালাইও তাৰ কথামতে ধুনীয়াকৈ ৰান্ধি-বাঢ়ি ফটো তুলি ব্লগ লিখাৰ আৰম্ভ কৰিছিল। কৰিলেওনো কিটো হ', এদিন লগৰ কোনোবা এজনীয়ে বোলে কথাৰ পাকতে তাইক ক'লে 'তোৰটো সময় বহুত ঘৰতে থাক, গতিকে এইবোৰ ব্লগ চ্লগত সময় দিব পাৰ। আমাৰ ঘৰ আহি পাওঁতেই ৰাতি দহটা বাজে।' বাপৰে, সেইদিনা মানসে তাইক কম বুজাইছিলনে। শেষত যেতিয়া কৈছিল 'তুমি ইমান দুৰ্বল হ'লে প্ৰত্যেকটো কথাতে মানু খুঁচ মাৰিবলৈ সুবিধা পাব। লোকৰ কথাত নিজৰ সুখবোৰ কিয় খেদি পঠিওৱা।' সেইদিনাৰ পৰা বহুদিনলৈকে এনেকুৱা পৰিস্থিতিৰ ঊদ্ভৱ হোৱা নাছিল।

কেতিয়াবা মালাই ভাবে তাইৰ জীৱনত মানসৰ নিচিনা ল'ৰা এটা নথকা হ'লে কি হ'লহেঁতেন! যিমানেই তাই ব্যস্ত নাথাকক কিয় মানুহৰ সৰু সৰু কথাবোৰত নিজকে আঘাতপ্ৰাপ্ত কৰিবলৈ যেন তাই সুৰুঙাহে দিয়ে। চাকৰি এৰি নিজৰ সংসাৰ চলোৱাৰ দিন ধৰি তাই এইক্ষেত্ৰত কিবা এটা হ'লেও শুনি আহিছে। কেতিয়াবা এইবোৰ কথা তাই গুৰুত্ব নিদিয়ে যদিও কেতিয়াবা তাইক বৰকৈ বিন্ধে। সেইদিনাই তাইক দেখি মানসে অনুমান কৰি লয় আজি যে কিবা এটা ঘটিল। সেয়ে সি কথাটো উলিয়াবলৈ তেনেকৈ কৈ গুচি গ'ল। মানসৰ কথাটোৱে মালাই ইমান সময় কণ্ট্ৰোল কৰি থকা চকুপানী খিনিক বাধা দিব নোৱাৰিলে। বহি থকাতেই এসোঁতা কান্দি লৈ তাই বেডৰূমত শুই থকা ল'ৰা-ছোৱালীকেইটা চাই আহি চোফাত বহি আৰামত টিভি চাই থকা মানসৰ কাষতে বহিলগৈ।

'মই চাকৰি কৰিম।'

'কৰা' মালাৰ কথাত মানসে টিভি চাই চাইয়ে সন্মতি দিলে।

'কিন্তু মামনক কোনে চাব?' মালাই এইবাৰ মানসলৈ চাই প্ৰশ্ন কৰিলে।

'বেবী চিটাৰ ৰাখিম।'

'ই বেবী চিটাৰৰ হাতত অকলে নাৰাখো দেই মামনক।'

'লৈ যাবা বেবী চিটাৰৰ সৈতে অফিচলৈ।' মানসৰ কথাটো শুনি বহুত সময়লৈকে মালাই একো নামাতি মনে মনে টিভি স্ক্ৰীণখনলৈ চাই থাকিল। অলপ সময়ৰ নীৰৱতা ভাঙি মানসেই মালাক সুধিলে 'কোৱাচোন আজি কোনে কি ক'লে তোমাক?' মালা যেন মানসৰ প্ৰশ্নটোলৈহে ৰৈ আছিল। 'কোন হ'ব আৰু, তোমাৰ মৰমৰ বন্ধুৰ পত্নী। ৱৰ্কিং ৱোমেন।'

'কোন, মিতা?'

'হয়।' মানসৰ প্ৰশ্নত মালাই তাচ্ছিল্যভৰা উত্তৰৰে 'হয়'টো কৈ মূৰ দুপিয়ালে।

'কি ক'লে ক'বানে নে শুই থাকোঁগৈ।' মানসে সোনকালে কথাটো শুনিবলৈকে মালাক তেনেকৈ কৈ হাতত থকা ৰিমটটোৱে টিভিটো অফ কৰি দিলে। মানসে জানে মিতাৰ কথাত আগতেও মালা লাগিছে। তাইক একো ক'ব নোৱাৰি মানসৰ আগত বকি বকি কান্দে। আচলতে মিতা এটা প্ৰতিষ্ঠিত প্ৰাইভেট কোম্পানীৰ ফিনেন্স মেনেজাৰ। ভাল অংকৰ দৰমহা পাই বহুত সম্পতিও কৰিছে। সেই লৈ তাইৰ গৌৰৱ নথকাও নহয়। অৱশ্যে তাই তাইৰ ক্ষেত্ৰত শুদ্ধ। কষ্ট কৰিছে, পাৰিছে। আৰু তাইৰ যে মটিভ সেইটোৱে। ছোৱালী এজনী বেলেগৰ লগতে ডাঙৰ হৈছে। ছোৱালীক সময় দিব পৰা নাই বুলি তাই কেতিয়াও আক্ষেপো নকৰে। ছোৱালী জন্মৰ ছয়মাহৰ পিছতে অফিচ জইন কৰি, অফিচৰ কামত তাই ইণ্টাৰনেচনেল ট্যুৰতো গৈছে বা যায়। তাই সেইটো লৈ সুখী। গতিকে তাইক কোনোৱে একো ক'বলৈও নাই। কিন্তু মালাই চব নিজৰ ইচ্ছামতে কৰিলেও কোনোবাখিনিত তাই উজুতি খাবলৈ ধৰে আৰু মানসে তুলি ধৰে।

'মোৰ বোলে ইমান সময় হাউছ ৱাইফ হৈ, তথাপিও ফোন এটা কৰি খবৰ ল'ব নোৱাৰোঁ। দিনৰ দিনটোতো ছোৱালীৰ লগত লাগি থাকিব নালাগে। তেন্তে ইমান সময় মই কি কৰোঁ। গোটেই চাগে ৱেব চিৰিজ চাই শেষ কৰিলোঁ।', একে উশাহতে কথাখিনি কৈ শেষ কৰা মালালৈ চাই মানসে পানী বটলটো আগবঢ়াই দি ক'লে 'ৰিলেক্স, ৰিলেক্স। তাৰপিছত তুমি চাগে তাইক একো নকৈ দিনৰ দিনটো কান্দি থাকিলা। মামনক গালি পাৰিলা, মোক মেছেজ কৰি ডিলিট কৰিলা আৰু কি কি কৰিলা।?'

মানসৰ কথাত মালাই একে নামাতি মোবাইলটোত কিবাকিবি চাই থাকিল। তাইৰ পৰা এই সময়ত একো উত্তৰ আশা নকৰি মানসে নিজেই মাতিলে 'চোৱা মালা, তুমি নিজকে কিয় বেলেগৰ লগত তুলনা কৰি নিজক হেয় দেখুওৱা। তোমাৰ কি নাই। দুটা ল'ৰা-ছোৱালী অকলে ডাঙৰ কৰি আছা। সেইটো মেইন। তাৰ মাজতে ঘৰ চলাইছা, মোক চাইছা। নিজৰ ব্লগৰ কাম কৰিছা। অনলাইন টিউচনবোৰটো কৰি আছাই। ধুনীয়াকৈ ঘৰখন ঘৰ কৰি ৰাখিছা। বেলেগে ক'লে বুলিয়েই নিজক সেইবোৰৰ মাজত সোমোৱাই মন বেয়া কিয় কৰা? সকলোবোৰ নিজৰ নিজৰ জেগাত বেষ্ট। ৱৰ্কিং অৰ হাউছমেকাৰ ডাজ নট মেটাৰ। নিজৰটো ভালকৈ চলাই নিয়াটো ডাঙৰ কথা। নিজকে সুধি চোৱা তুমি কি কৰিলে সুখী হ'বা। আগতেওটো তোমাক কৈছোঁ মই তোমাৰ ভাল লগাবোৰ কৰি যোৱা। সেইমতে তুমি কৰি আছা। তাৰ মাজতো বেলেগৰ কথাত ভাঙি কিয় যোৱা? কোনে কেনেকৈ ঘৰ চলাইছে, বাহিৰৰ মানুহে ডিচাইদ কৰিব নেকি? কৰিব বিচাৰিলেও তুমি কিয় কৰিবলৈ দিবা। মোৰ কাৰণেতো তুমি চুপাৰ ৱোমেন। মইতো তোমাৰ জেগাত হোৱা হ'লে কিজানি এইবোৰৰ আধাও কৰিব নোৱাৰিলোহেঁতেন। এইবোৰৰ পিছতো যদি তুমি বেলেগৰ কথাত...'

মানসৰ কথাখিনি মালাই আৰু সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ নিদিলে।  '', 'ব মই চব বুজিছোঁ, সদায় একেখন কেছেটেই বজাবানে' বুলি তাইৰ সেই মৰমলগা হাঁহিটো মাৰি মানসৰ কান্ধতে মূৰটো পেলাই দিলে। মানসেও হাতত থকা ৰিমটটো চেণ্টাৰ টেবুলখনত থৈ তাৰ হাতখন তাইৰ মূৰৰ ওপৰেদি আনি মালাক আৰু অলপ কাষলৈ চপাই আনি গালতে গালখন লগাই ক'লে ''ৰা-ছোৱালীকেইটা ডাঙৰ হৈ বুজন হৈ যাব, কিন্তু মোৰ এইজনী কেতিয়াও ডাঙৰেই নহ'ব অ।'

Monday 21 September 2020

ছাগলী মাংস!


"মাংস কেই কেজি হ'লে ভাল হ'ব?"

"৪০কেজিয়ে হৈ যাব লাগে।"

"নাই নাই ৪০কেজি হ'লে ইমানবোৰ মানুহক জুৰোৱা টান আছে।"

"হেহ কি কথা কয়হে ৪০কেজিয়ে নাতিবনে?"

"এপিছ বা দুপিছকৈ দিলে আতিব আৰু... মানুহ কিমান হয় তাৰ ওপৰতহে সকলোবোৰ।"

পাঁচ ছয়জনীয়া মানুহখিনিৰ দলটো আহল বহল চোতালখনৰ মাজমজিয়াত বহি আলোচনাত ব্যস্ত হৈছে। ভাজি-পাছলি, চাউল-দালিৰ হিচাপটো হৈ যাব বাৰু,  কিন্তু সমস্যাটো হ'ল  মাছ-মাংসৰ হিচাপটোক লৈহে। বিয়া-সবাহেই হওক বা শ্ৰাদ্ধ, মৎস্য স্পৰ্শ ইত্যাদিৰ ভোজেই হওক মাছ-মাংসৰ হিচাপটো সঠিক নহ'লে মানুহবোৰক সন্তুষ্ট কৰাটো টান। প্ৰায়বোৰৰে চকুত মাছ-মাংসৰ এলা-পেচা হিচাপটোৱে নাতেই।

মহিধৰ কলিতাৰ ঘৰতো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নহ'ল। কলিতাৰ ঘৰত কালি তিলানিটো হৈ যোৱাৰ পিছত আজি সকলোবোৰ ভাগে ভাগে হিচাপ-নিকাচত লাগিছে। অঞ্চলটোৰ অলপ সৰবৰহী খোৱাই-বোৱাই আগ্ৰহীসকল আদ্য শ্ৰাদ্ধ আৰু মৎস্যস্পৰ্শ ভোজৰ দিনা কি খুওৱা হ'ব সেই লৈয়ে ব্যস্ত। মহিধৰৰ ডাঙৰ পুত্ৰ কুলদীপক মাজতে বহুৱাই আলোচনাভাগি আগবঢ়োৱা হৈছে। 

"এই দুদিন গৰমটোও খুউব পৰিছে। এনেকুৱা গৰমত ভোজৰ দিনা বেছি মানুহৰ আশা নকৰাই ভাল। এনেও মানুহবোৰ আজিকালি স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি সচেতন হৈছে। গতিকে এই গৰমত মাছ-মাংসবোৰ খাই পেট বেয়া কৰিবলৈ নাহে।" গৰমত ঘামি-জামি পিন্ধি থকা বগা কপাহী কুৰ্তা সদৃশ চাৰ্টটোৰ ওপৰৰ বুটাম দুটা খুলি চাৰ্টৰ ভিতৰৰ ফালে মুখখন নি এবাৰ দুবাৰ ফুফু কৰি মহেশ্বৰ কেৰাণীয়ে কৈ উঠিল।

মহেশ্বৰ কেৰাণীৰ কথাত দুজনমানে হয়ভৰ দিলে যদিও কেইজনমানে বৰ এটা সন্তোষ পোৱা যেন নালাগিল। সকলোৰে কথাবোৰ শুনি থাকি কুলদীপে মাত্ৰ মূৰটো দুপিয়াই দুপিয়াই শলাগিহে গ'ল। মাজে মাজে গাড়ী থোৱা গেৰেজটো খালী কৰি খবৰ কৰিবলৈ অহা মানুহ বহিবলৈ সুবিধা কৰি দিয়াৰ কোঠাটোৰ এচুকত বহি থকা মাক আৰু ঘৈণীয়েকলৈও চকু যায়। ঘটনাটো ঘটাৰ পিছতে মাকৰ চকুৰ চকুলো শুকুৱাই নাই। মাজে মাজে তাৰ ঘৈণীয়েক নৱনীতাই মাকক কিবা এটা বুজাই আকৌ চাদৰৰ আচলৰে নিজৰ চলচলীয়া হোৱা চকু দুটাও মুচি লয়। 

দেউতাক মহীধৰে ৰভা দিবলৈ অহা মানুহখিনিক কিবা দুটামান কৈ বাৰাণ্ডাখনতে বহেহি। হয় দেই আজি এই চাৰিদিনতে ঘৰৰ মানুহখিনিৰ বয়স যেন চাৰিবছৰ বাঢ়ি গ'ল। একেবাৰে নভবা নিচিন্তা ঘটনা!

"অহ, কুলদীপ এইফালে আহচোন।" ওচৰৰে ভবানী বৰমাই মানুহখিনিৰ মাজৰ পৰা কুলদীপক মাতি লৈ গ'ল। গাৰ পৰা খহি যোৱা চেলেংখন গাটোত মেৰিয়াই থিয় হৈ ধুতিখন ঠিক কৰি মানুহখিনিৰ মাজৰ পৰা "অলপ আহিছোঁ" বুলি চাপৰি ওলাই আহিল। মূৰত মৰা বগা ফিটাডাল অলপ ধিলাই সি ভবানী বৰমাৰ ফালে আগবাঢ়িল। মানুহখিনিৰ মাজত ভদ্ৰতাৰ খাতিৰত বহি আছিল যদিও সি একেবাৰে তাত মন বহুৱাব পৰা নাছিল। ভবানী বৰমাই তাক মাতি আনি যেন ৰক্ষাহে কৰিলে।

"অই শুনচোন কুলদীপ। ভোজটো মংগলবাৰৰ সলনি বুধবাৰ কৰিব নোৱাৰিনে।"

"কিয় বৰমা?" 

"নহয় মানে বুধবাৰে ঈদৰ বন্ধ। চব অফিচ কাছাৰীও বন্ধ থাকিব। সেয়ে ভাবিলোঁ..."

"বৰমা এইটো মৎস্যস্পৰ্শৰ ভোজ। কেইজনমান মানুহ হ'লেও কথা নাই। মাত্ৰ আমাক জ্ঞাতি লগ লগাই ৰক্ষা কৰিলেই হ'ল।"

"নহয় মানে মংগলবাৰে অফিচ পাতিও খোলা। বহুতে আমিষো নাখায়। হ'ব বাৰু বৰতাৱৰক মই মহীধৰৰ লগত কথা পাতিবলৈ ক'ম।" বুলি কৈ বৰমাই লৰালৰিকৈ পিঠিৰ পৰা খহি যোৱা চাদৰখন উঠাই পাকঘৰৰ ফালে খোজ দিলে।

ভবানী বৰমা কুলদীপহঁতৰ একেবাৰে গাতে লাগি থকা ঘৰখনৰ। নিজৰ নহ'লেও একেবাৰে সিহঁতৰ নিজৰ বৰমাক বৰতাৱকতৈ কম নহয়। কুলদীপ অফিচলৈ যোৱাৰ সময়ত ঘৰত দালি ভাজিকণ হৈ ভাতকণ নহ'লে মাকে কেতিয়াবা ভাতবাটি বৰমাকৰ পৰাই আনি দিয়ে। এতিয়া কুলদীপৰ খুড়াকৰ মৃত্যুতো বৰমাকেই গোটেই চম্ভালি আছে। বৰতীয়াক খাবলৈ দিয়াৰ পৰা টোপোলা বুটলালৈকে কৰিছে। মহীধৰ কলিতাৰ ভায়েক গুণধৰ কলিতাৰ অকাল মৃত্যুটোক কোনোৱে সহজভাৱে ল'ব পৰা নাই। কলিতাৰ একমাত্ৰ মৰমৰ ভায়েক। কলিতানীয়েও বিয়া হৈ আহিয়েই দেৱৰেকক পাইছে। গিৰিয়েকতকৈ পোন্ধৰ বছৰৰ সৰু দেৱৰেকক খুউব মৰমত ডাঙৰ কৰিছে বৌৱেকে। তাত মাক নোহোৱা ল'ৰা আৰু কলিতানীৰ নিজৰ ভায়েক নথকা হেতুকে গুণধৰ দেৱৰেকৰ লগতে ভায়েকতকৈ কম নাছিল। 

ককায়েক বৌয়েকৰ মৰমত থাকি গুণধৰে বৰ বিশেষ একো কৰিব নোৱাৰিলে। উপাৰ্জনৰ পথ বুলিবলৈও নাই। সেয়ে বিয়াখনো নহ'লগৈ তেওঁৰ। বিয়া পাতিলে খোৱাব কি, ইনকাম নাথাকিলে ছোৱালী দিব কোনে সেইবোৰ ভাবি-চিন্তি থাকোঁতে ভতিজাক কুলদীপেই বিয়া-বাৰু পাতি সাংসাৰিক হ'ল। তাৰপিছত আৰু সেইবোৰ চিন্তা বাদেই দিলে। সেইদিনা দুপৰীয়া হঠাতে গাটো বেয়া লাগিছে বুলি শুই দিয়া গুণধৰ দুনাই নুঠিল আৰু। 

আজি চাৰিদিনৰ দিনা ওচৰৰ আৰু বংশৰে মানুহবোৰ আহি সকলো নিজৰ ভাগে ভাগে আলোচনা কৰিছেহি। এনেকৈ ৰাইজে হাত উজান দিলহে মৃতকৰ ঘৰখন উদ্ধাৰ হ'ব। ভবানী বৰমাই কোৱা কথাষাৰ মনতে দোহাৰি কুলদীপ দেউতাকৰ ওচৰ পালেগৈ। সেইসময়তে দেউতাকক বুট-মাহকেইটামান দিবলৈ বুলি বৰমাও সেইখিনিতে উপস্থিত হ'ল। কুলদীপ বৰমা আঁতৰি যোৱালৈ অপেক্ষা কৰি ভৰিৰ আঙুলিটোৰে মাটিত ৰভা খুটা বান্ধিবলৈ অনা ৰছী এডালকে ইফাল সিফাল কৰি থাকিল। বৰমাক যোৱাৰ পিছত আটাইখিনি কথা দেউতাকক কোৱাত দেউতাকে বৰ এটা গুৰুত্ব নিদি কথাটো পাতলাই থ'লে "দহোজনে দহটা ক'ব। সেইবোৰত গুৰুত্ব দি লাভ নাই।"

দেউতাকৰ কথা শুনি কুলদীপ আকৌ আগৰ জেগা পালেহি। আগৰ পাঁচ ছয়জন মানুহৰ ঠাইত এইবাৰ আৰু দুজনমান তাত যোগ হ'ল। কথাখিনি বৰ বিশেষ আগবঢ়া নাই। ঘনকান্ত খুড়াই লৈ থকা কাগজ টুকুৰাত এতিয়া মাছ-মাংস শব্দ দুটাৰ বাদে একো এটা আঁক পৰা নাই। সেইসময়তে ভবানী বৰমাহঁতৰ হৰি বৰতা আহি কোনোবা এজনৰ কাণত ফুচফুচাই কোৱা কথাষাৰ কুলদীপৰ কাণ দুখনে স্পষ্টকৈ শুনিলে। মানুহবোৰৰ আলোচনা শুনি কুলদীপৰ সেইসময়ত খুউব চিঞৰি হাঁহিবলৈ মন গ'ল। পুৱা নটামান বজাৰ পৰা এতিয়া বাৰটা বাজিল। মানুহো সেই গোটটোত দুগুণ বাঢ়িল। তথাপিও মাছ-মাংসৰ হিচাপৰ পৰা কোনো আগবাঢ়িবই পৰা নাই। কোনোবা এজনে কৈয়ে আছে বোলে " আদ্য শ্ৰাদ্ধটো দেওবাৰে নপৰি বেলেগ বাৰত পৰি ভোজটো দেওবাৰে পৰিব লাগিছিল। মানুহবোৰে আজিকালি লুচি ভাজিবোৰ খোৱাতকৈ ভাতকণ খাবলৈ বেছি ভালপায়। এতিয়া ভোজটো খোলা বাৰত পৰিল যেতিয়া মানুহ কিমান হয় কোৱাটো টান। গতিকে মাংসৰ হিচাপটোতো গণ্ডগোল হোৱাৰ আশংকা আছে।"

তেওঁৰ কথাত হয়ভৰ দি আন এজনে মাত দিলে "ময়ো সেইটো কথাই ক'ম বুলি ভাবিছিলোঁ। কিন্তু গৃহস্থই বা কি কয় সেই ভাবি মনে মনে ৰ'লো।"

 কুলদীপে কিবা এটা ক'বলৈও খঙতে কিবাকিবি ওলাই যায় বুলি খুউব ধৈৰ্যসহকাৰে সেইখিনিতে ৰৈ থাকিল। মানুহজনক ফুচফুচাই কিবা এটা কৈ হৰি বৰতা আৰু মানুহজন উঠি আহিল কুলদীপৰ ওচৰলৈ। সেইসময়তে মহীধৰ কলিতাও পুতেকৰ ওচৰ পালেগৈ। বাপেক পুতেক দুয়োকে একেলগে দেখি বৰতা আৰু মানুহজনে ভাল পোৱাৰ দৰে লাগিল। এইবাৰ কুলদীপক একো নকৈ বৰতাই কলিতালৈ চাই আৰম্ভ কৰিলে "বুইছ মহি, গুণ মোৰ নিজৰ ল'ৰাৰ দৰে আছিল। মানুহ বুলিলে পাগল। মানুহকো খুৱাই ভালপোৱা বিধৰ আছিল। আৰু বৌৱেৰে ৰন্ধা ছাগলী মাংসকণ যে ইমান ধুনীয়াকৈ খাইছিল। বৰ ভাল পাইছিল সি ছাগলী মাংস। গতিকে তাৰ মৰা সকামত ৰাইজক ভালকৈ মাংসৰে এসাজ নুখুৱালে তাৰ আত্মাই শান্তি নাপাব। সেয়ে এটা কাম কৰ নহ'লে, মংগলবাৰৰ ঠাইত বুধবাৰে মৎস্পৰ্শটো কৰি দে। অফিচবোৰো বন্ধ থাকিব, মানুহ আহিবলৈও ভাল পাব। আমাৰ লগতে বহুতে মংগলবাৰে নিৰামিষ খায়। আৰু তই ছাগলীৰ কথা একদম চিন্তা নকৰিবি। মই চিনাকি বেপাৰী এটা আজি মাতি পঠিয়াইছো। সি তাৰ লগত থকা খাহী, পাঠা দুটামানৰ চেম্পোল লৈ তোৰ ইয়ালৈ আহিব। তই মাত্ৰ চিলেক্ট কৰি দিলেই হ'ল।..."

বৰতাকে দেউতাকক বুজাই থকা কথাবোৰ শুনিবলৈ কুলদীপৰ আৰু শুনিবলৈ সৎ নগ'ল। "বিয়াৰ ৰিছেপচন নে বাৰ্থডেই পাৰ্টি পাতিছোঁ! হেৰৌ মৰা মানুহৰ সকামত জ্ঞাতি লগলগাই আমাক উদ্ধাৰহে কৰিব লাগে। তাৰকাৰণেও মানুহৰ ইমান হিচাপ নিকাচ।" কথাকেইটা কুলদীপে ক'ম বুলিও দেউতাকৰ মুখখনলৈ চাই মনে মনে থাকিল। তাৰ জনা আছে সি সেইষাৰ কোৱা মানে মানুহবোৰে তাক কি অৱস্থা কৰিব। নিজকে চম্ভালি লৈ সি গেটৰ ওচৰলৈ ওলাই আহি দেখিলে এটা পোন্ধৰ ষোল্ল বছৰীয়া ল'ৰাই সাত আঠটামান ছাগলী লৈ সিহঁতৰ গেটখন খুলি সোমাই আহিছে।

Tuesday 8 September 2020

মা তই অনন্যা!

 



"মা এইযোৰকে পিন্ধ নেকি?"
"নালাগে দে এইযোৰ মই একেবাৰে গাতেই দিয়া নাই। অহা ব'হাগৰ পহিলা বিহুটোতে পিন্ধিম বুলি সাঁচিছোঁ। আৰু এমাহমানহে আছে।'
"মা তোৰো যে কাম আৰু। কাপোৰহে, লাগিলে আকৌ এযোৰ আনি দিম। তয়ো যে ভাল সাঁচিব পাৰ দেই।" মীনায়ে বকি বকি ট্ৰাংকটোৰ পৰা কাপোৰযোৰ যেনেকৈ উলিয়াইছিল তেনেকৈয়ে ভৰাই; ট্ৰাংকটো কাটৌপকৈ মাৰি ওপৰত পৰা কাপোৰখনেৰে আগৰ নিচিনাকৈ ঢাকি থৈ মাকৰ পিছে পিছে ওলাই আহিল।
"হ'ব দে মই নহ'লে তইয়ে পিন্ধিবি এইসোপা কাপোৰ" বুলি কৈ মাকে খোজ ল'লে। আগে আগে এখুজি দুখুজিকৈ গৈ থকা মাকজনীক দেখি মীনাৰ কিবা এটা শোকে খুন্দা মাৰি ধৰিলে। ইমান আজলী মাকজনী তাইৰ। মুখ খুলি একো এটা খুজিব নাজানে। দেউতাকে যেনেকৈ কয় তেনেকৈয়ে বিয়াৰ দিন ধৰি চলি আহিছে। আজিলৈকে একো এটা দেউতাকৰ ওপৰত কৈ পোৱা নাই। কেতিয়াবা মীনাৰ এইবোৰ দেখি-শুনি অশান্তি লাগি যায়। মাকৰ পঢ়া-শুনাই নাই নে, বিচাৰ-বিবেচনা কৰিবলৈ শকতিকণেই নাই। দেউতাকে যদি কয় আজি বেলিটো পশ্চিমফালে উদয় হ'ল মাকেও মানি ল'ব যে হয় বেলি পশ্চিমফালে উদয় হ'ল। আগৰ দিনত যে ছোৱালীবোৰক বুজা হওঁতেই মূৰত সোমোৱাই দিয়ে শহুৰেৰ ঘৰখন আচল ঘৰ, পতি পৰমেশ্বৰ। সেইদৰে ভাটৌৰ দৰে ছোৱালীহঁতেও শিকি আহি সেইবোৰ আখৰে আখৰে পালন কৰি আহে। ইমানসোপা কাপোৰ বুলি যে মাকে কয়। তাইৰ জনা আছে কিমানসোপা কাপোৰ। বিয়াত দিয়া দুযোৰ তাকো ভতিজীয়েকহঁতে পিন্ধি পিন্ধি মেখেলাৰ পাতলি চিঙি থৈছে। আৰু দুযোৰমান কেতিয়াবাই আইতাক নে বৰমাকে দিয়া আছিল। তাৰপিছত নতুন কাপোৰ বুলি এইযোৰহে মীনাই দেখিছে। মাকৰ চকুত এই কেইযোৰেই এসোপা।
"অ তই দেখোন থৰ লাগিলি? নাহ কিয় দেউতাৰৰ খং উঠিব।" আগে আগে গৈ থকা মাকে পিছফালে উভতি চাই স্থবিৰ হৈ থিয়হি থকা জীয়েকক দেখি মাতটো লগাই খোপাটোৰ পৰা খহি অহা চাদৰখন আকৌ খোপাত লগাই ল'লে। ইমান জোৰ কৰা স্বত্বেও মাকে তাই বাচি দিয়া কাপোৰযোৰ নিপিন্ধিলে, এতিয়া আকৌ দেউতাকৰ খং উঠিব কথাটো শুনি মীনাৰ টিঙিচকৈ মাৰিলে। "হেৰৌ সদায়েনো কি দেউতাৰ ভয়ডাল খুৱাই থাক।" বুলি মনতে ভোৰভোৰাই মীনা আকৌ আগবাঢ়িল।
মীনায়ো জানে কাপোৰযোৰ মাকে ইমান মৰমত কিয় সাঁচিছে। এনেও মাকে ভাল পায় ৰঙা, হালধীয়া দুইটা ৰং। ইফালে ৰঙা, হালধীয়া কনট্ৰাষ্টৰ বোৱা কটন কাপোৰযোৰ কেইদিনমান আগতে দেউতাকে মাকক নুসোধাকৈয়ে সাপ্তাহিক বজাৰখনৰ পৰা আনি দিছিল। সেইদিনা যে মাকৰ মুখখন চাবলগীয়া হৈছিল। এনেই বগা চগা মানুহজনী। যতনত থাকিলে অসমীয়া চিৰিয়েল কৰা মহিলা যেনেই লাগিব দেখাত। মীনাৰ দেউতাকে কাপোৰযোৰ আনি "হু ইয়াতে কিবা এটা আছে" বুলি আগবঢ়াই দিয়াত খুলি চাই প্ৰিয় ৰঙৰ কাপোৰযোৰ দেখি লাজতেই নে কি মানুহজনী ৰঙা পৰি তুলতুলীয়া হৈ গৈছিল। তাতে আকৌ মীনাজনী জানো কম! মাকক জোকাই জোকাই আৰু ৰঙা কৰি পেলাইছিল। বিয়াৰ বয়স হোৱা মীনাই চব বুজি পায় মাকৰ মনৰ ভাৱ। দেউতাকে কিবা এটা দিলে বা কৰবালৈ উলিয়াই নিলে কিমান ফূৰ্তি পায়। কিন্তু এই অঘটন বিয়াৰ ২৬ বছৰত কেইবাৰ ঘটিছে আঙুলিৰ মূৰত লেখিব পাৰি। তথাপিও মাকৰ মনত দূখৰ বা অসন্তুষ্টিৰ বিন্দু লেখ মাত্ৰাও দেখিবলৈ পোৱা নাযায়। এটা কথা কিন্তু সঁচা, কিবা এটা পালে আকৌ সেই সন্তুষ্টিৰ ৰং মাকৰ মুখত ফুটি উঠা মীনাই বুজা হোৱাৰ পৰা দেখি আহিছে। কেৱল দেউতাকৰ চকুতহে ধৰা নপৰে সেইবোৰ। কোনোদিনাই মাকৰ প্ৰশংসা নকৰা দেউতাকলৈ চাই কেতিয়াবা মীনাৰ সন্দেহ হয় দেউতাকে বাৰু মাকৰ সেই ধুনীয়া মুখখন কেতিয়াবা চাই পাইছেনে! মাকক যদি কেতিয়াবা মীনাই এইবোৰ কথা কয় মাকে আকৌ ওলোটাই কয় মুখলৈ চাই প্ৰশংসা কৰিলেই অকল মৰম কৰা হয় নেকি। তেনেকৈ ক'লে মীনায়ো মাকক কৈ থৈ দিয়ে "জানো পাই তইনো এই খঙাল, হাঁহিব নজনা মানুহটোৰ মাজত কেনেকৈ মৰম বিচাৰি পাৱ।"। এইবাৰো কত বছৰৰ মূৰত কাপোৰযোৰ পাই যে মাক কিমান সুখী সেইয়া নক'লেও বুজে মীনাই।
মীনাৰ কেতিয়াবা ভাৱ হয় তাই বাৰু কেতিয়াবা মাকৰ দৰে হ'ব পাৰিবনে! যদি অণিৰ্বান বিয়াৰ পিছত দেউতাকৰ দৰে হৈ যায়। নাই তাই কেতিয়াও এনেকুৱা কাঠৰ দৰে মানুহ এজনৰ লগত সংসাৰ কৰিব নোৱাৰে দেই। ক'তো কেতিয়াও মাকক উলিয়াই নিনিয়া, মাকৰো যে কেতিয়াবা বেমাৰ হ'ব পাৰে খিয়াল নৰখা দেউতাকৰ নিচিনা এজনলৈ বিয়া হোৱাতকৈ কুমাৰী হৈ থকাই ভাল। কিন্তু মাক যে সুখী। সঁচাইনে! মিছা যেনোটো নালাগে। এনেকৈয়েটো ইমান বছৰে হাই-কাজিয়া নলগাকৈ সংসাৰখন চলি আছে। মাক-দেউতাকৰ মাজত নেদেখা-নুশুনাকৈ থকা মৰমবোৰ মীনাৰ দৰে আজিৰ ছোৱালীয়ে বুজি নাপায়।
"উলিয়ালিনে লৈ আহ সোনকালে।" কোনোবা এজনে মীনা থকা ৰূমটোলৈ ভুমুকি মাৰি চিঞৰ এটা মাৰি থৈ গ'ল। সেই চিঞৰে মীনাৰ ভাবনাত যটি পেলালে। লৰালৰিকৈ তাই ৰঙা, হালধীয়া কনট্ৰাষ্টৰ কাপোৰযোৰ আৰু সেন্দূৰৰ টেমিটো নি গাঁৱৰে মহিলা এগৰাকীক দিলে। হস্পিটেলৰ পৰা ঘৰলৈ ঘূৰিবৰ সময়তে ঘৰৰ কাষৰ মাকণ খুড়ীক ফোন কৰি মীনাই কাপোৰযোৰৰ কথা কৈ থৈছিল। সেইমতে তেখেতেও ট্ৰাংকৰপৰা কাপোৰযোৰ উলিয়াই মীনাই কোৱাৰ জেগাতে থৈ দিছিল।
সেইদিনা যদি মীনাই কোৱামতে মাকে কাপোৰযোৰ পিন্ধিলেহেঁতেন! কন্দনামুৱাজনী হৈ মীনা ওলাই আহি চোতাল পালেহি। কান্দি কান্দি চকু উখহাই থোৱা মীনাই মাকৰ কপালৰ দগমগীয়া ৰঙা ফোট, দীঘলকৈ লগাই দিয়া শিৰৰ সেন্দূৰকণলৈ চাই দেউতাকলৈ চালে। গোটেই জীৱন দেউতাকৰ শুশ্ৰূষাত কটোৱা মানুহজনীৰ অভাৱ অনুভৱ কৰিবনে দেউতাকে! দেউতাকৰ হাতত সেই কাপোৰযোৰ। চিতা উঠাবলৈ যো-জা চলাওঁতেই দেউতাকে এপাকত কাপোৰযোৰ মাকৰ গাত দি দিলে। এনেই বগা মানুহজনী তাতে ৰঙা ডাঙৰ উজ্জ্বল ফোঁট আৰু কাপোৰযোৰেৰে মাকক সাইলাখ গোঁসানী যেন লাগিছে। পহিলা ব'হাগত গাত দিবলৈ থোৱা কাপোৰযোৰ আজি পহিলা ব'হাগতে মাকৰ গাত পৰিল। তাকো দেউতাকৰ হাতেৰে। খালী বেচেৰী মাকেহে সেইকণ সুখ জীয়াই থাকি ল'বলৈ নাপালে। এতিয়াই যেন মাক উঠি আহি খহি যোৱা ওৰণিখন টানি আনি ক'ব "যাচোন দেউতাৰকক হাত-ভৰি ধুবলৈ কগৈ। ভাতৰ পাটত বহিবৰ হ'ল।"।
নিৰৱে থকা মাকজনী নিৰৱেই গুচি গ'ল। সেইদিনা মীনাইহে জোৰ কৰি লৈ গৈছিল হস্পিটেললৈ। এবছৰমানৰ পৰা পেটৰ বিষ, খালেই বমি বমি লগা ভাৱটো লৈ মাকে কেনেকৈ চলি আছিল জানো! দেউতাককো ক'বলৈ নিদিয়ে জানোছা দেউতাকৰ কষ্ট হ'ব। দেউতাকেওটো মাকৰ কি হৈছে কি নহৈছে খবৰ লোৱাটো জৰুৰী। কেতিয়াবা মীনাৰ দেউতাকৰ ওপৰত ক্ষোভবোৰ উজাৰিবলৈ মন গৈছিল, কিন্তু মাকৰ কাৰণে মনে মনে আছিল। সেই পেটৰ বিষটো লৈয়েই মাক গ'লগৈ। মাত্ৰ চেক-আপত যোৱা মাকে কেঞ্চাৰ ৰোগৰ অন্তিম পৰ্যায়ত এমাহ হস্পিটেলত থাকি উভতি আহিল উশাহবিহীন শৰীৰটো লৈ। বেমাৰ দেখুওৱাৰ নামত মাকে কাহানীও নেদেখা মহানগৰীখন যেনিবা মৃত্যুৰ আগত চাই ল'লে। আচলতে গুৱাহাটীলৈ ইমান দূৰ কাৰনো যোৱা হয়। মীনাৰে হয়নে মণ্ডল দেউতাকৰে হয়! কলেজ পাছ কৰি ওচৰৰে ল'ৰা-ছোৱালী দুটামানক ঘৰতে পঢ়াই থকা মীনায়ো এইবাৰহে বহুতদিন থকাকৈ গুৱাহাটীলৈ গৈছে। আগতে এবাৰ নে দুবাৰ গুৱাহাটীত থকা পেহীয়েকৰ লগত তেওঁৰ ঘৰলৈ এৰাতি দুৰাতি থকাকৈ আহিছিল।
চাওঁতে চাওঁতে এই এঘাৰটা দিন কেনেকৈ পাৰ হ'ল মীনা আৰু দেউতাকে গমেই নাপালে। লোকবিশ্বাসমতে শ্ৰাদ্ধ হৈ নোযোৱালৈকে আত্মাটো বোলে ওচৰে-পাজৰে ঘূৰি ফুৰে। মীনাই কেতিয়াবা ৰাতি বাহিৰলৈ যোৱাৰ চলেৰে উঠি গৈ চাই দেখেই কিজানি মাকক ৰঙা হালধীয়া কাপোৰযোৰৰ সৈতে। নাই কেতিয়াও নেদেখে। মাক যি গ'ল গ'লেই। ব্যস্ততাৰ মাজতো মীনাই দেউতাকক চকু দিবলৈ পাহৰা নাছিল। কলপ লগাই কেতিয়াও বগা পৰিবলৈ নিদিয়া চুলিখিনি বগা পৰি এইকেইদিনতে দেউতাকজন পাঁচবছৰমান বেছি বুঢ়া হৈ গ'ল। ঘনে ঘনে মাক-দেউতাকৰ শুৱনি কোঠাটোলৈ আহি আকৌ কিবা এটা মনত পৰাৰ দৰে উভতি যায়। নাই সেই মাকে যৌতুকত অনা ডাঙৰ পালেংখন কোঠাটোত নাই। এঘাৰদিনৰ দিনা ৰাতি কিবা নাম পাঠ কৰিবলৈ সেইখন ভাঙি কোঠাটো খালী কৰি দিয়া হ'ল। কিবা এটা দিবলৈও যেন কাৰোবাক মাতিবলৈ গৈ অলপ সময়ৰ কাৰণে ৰৈ যায়। এইকেইদিনত আলেঙে আলেঙে দেউতাকক লক্ষ্য কৰি থকা মীনাই ভালকৈ বুজি পাইছে মুখৰে প্ৰকাশ নকৰিলেও যে দেউতাক মাকৰ ওপৰত কিমান নিৰ্ভৰশীল আছিল। প্ৰত্যকটো সৰু সৰু কথাতেই দেউতাকৰ মাকক প্ৰয়োজন হয়।
এই কেইদিন মানুহে-দুনুহে পৰিপূৰ্ণ ঘৰখন মৎস্যস্পৰ্শৰ দিনাই একেবাৰে খালী হৈ গ'ল।
এতিয়াৰ পৰাহে সিহঁতৰ ঘৰখন উৰুঙা লাগিব। মাত-বোল নোহোৱাকৈ মাকে গোটেই কামবোৰ সামৰি-সুতৰি কৰিছিল যদিও ঘৰখন কিবা এটা ৰঙৰঙীয়া হৈ থাকিছিল। কেনেকৈনো একো ওজৰ-আপত্তি নোহোৱাকৈ সিহঁতৰ ফৰমাইচবোৰ পূৰা কৰিছিল মাকেহে জানে। সঁচাকৈয়ে মা সদায় মায়েই, একেবাৰে অনন্যা। মীনাইয়ো কৰবাৰ পৰা আহি মাকক নেদেখিলে মনটো বেয়া কৰিছিল। দেউতাকেও বজাৰৰপৰা আহি মাকৰ হাতত বজাৰৰ মোনাখন তুলি দিবলৈ নাপালে কিবা এটা ভাল নাপাইছিল। ফুটাই নক'লেও মীনাই বুজি পাইছিল সেইটো কথা। এদিন মাক কিবা কামত ব্যস্ত থকাত তাই ওলাই যাওঁতে দেউতাকে মাৰক মাত বুলি কোৱাৰ পৰা মীনা বজাৰৰ মোনাখন ধৰিবলৈ ওলাই নোযোৱা হ'ল।
"দেউতা আহ, ভাত খাহি।" সাধাৰণতে সদায় দুপৰীয়া এটা বজাত ভাত খোৱা দেউতাকে আজি ৰৈ ৰৈ আঢ়ৈটা বজাত কেনেবাকৈ ভাতৰ পাটত বহিবলৈ পালে। মীনাৰ মাতত গা পা ধুই আগফালৰ বাৰান্দাতে পায়চাৰি কৰি থকা দেউতাকে অলপ খোল খাই থকা গেটখন মাৰি থৈ আহি খোৱা ঘৰলৈ গ'ল। মীনাৰ শুই উঠোঁতেই দেৰি হ'ল। গা-পা ধুই ভাতত লাগিবলৈ যাওঁতে দেউতাকৰ খোৱাৰ সময়েই হৈছিল প্ৰায়। মাকৰ বয়সত বিয়া হোৱা হ'লে এতিয়া তাই চাৰি/পাঁচবছৰীয়া সন্তানৰ মাক হ'লহেঁতেন। কিন্তু মাকে একমাত্ৰ জীয়েকক পাকঘৰলৈকে যাবলৈ নিদিয়ে। কথাতে কয় তেওঁৰ নিচিনাকৈ তাই যাতে পাকঘৰটোকে উকটি থাকিবলগীয়া নহয়। আজি ভাত ৰান্ধিবলৈ সোমাই কি কৰিম কি নকৰিমকৈ ওচৰৰে মাকণ খুড়ীয়েকক মীনাই মাতি আনিলে। খুড়ীয়েকেও নিজৰ ঘৰখনত কৰি মেলি যি পাৰে ৰন্ধা-বঢ়াবোৰ দেখুৱাই মীনাক অলপ সহায় কৰি থৈ গ'ল।
ডাইনিঙৰ চকীখন চোঁচৰাই উলিয়াই আনি ভাতৰ পাটত বহা গহীন দেউতাকৰ মুখখন যেন আৰু অলপ গহীন হৈ গ'ল। হাতখন ধুবলৈ জাৰটো বিচৰাত মীনাই উত্তৰ দিলে "বেচিনটো আছেই দেখোন।"। তেতিয়াহে দেউতাকৰ মনত খেলালে হয়তো বেচিনতে দেখোন হাতখন ধুব পাৰি। ইমান বছৰে ঘৈণীয়েকে ওচৰতে জাৰে, চৰিয়াই যতনাই দিয়াত পাহৰিয়েই গৈছিল বেচিনতো যে হাত ধুব পাৰি। আকৌ উঠি গৈ বেচিনত হাতখন ধুই চকীত বহি দেউতাকে মীনাক প্লেট এখন বিচাৰিলে। ভাত বেছি হ'ল নেকি বুলি মনতে ভাবি মীনাইও প্লেট এখন আনি দেউতাকৰ কাঁহীখনৰ কাষতে থ'লে। দেউতাকে নিজৰ কাঁহীখনত থকা ভাতকেইটাৰ কাষৰ পৰা ভাজি দুখন আৰু আচাৰকণ উঠাই আনি প্লেটত থৈ কাষৰ বাটিটোৰ পৰা দালি অকণ লৈ লৈ খোৱা আৰম্ভ কৰিলে। তেতিয়াহে মীনাৰ মূৰত খেলালে সদায় যে দেউতাকে ভাজি, চাটনি, নেমু, পাপৰ যিয়েই নহওক ভাতৰ লগত একেখন কাঁহীতে নাখায়। আৰু যে মীনাই কি কি জানিবলৈ বাকী আছে। মাক নোহোৱা ঘৰখন তাই কেনেকৈ চম্ভালি ল'ব ভাবিয়েই কিবা লাগি গ'ল। দেউতাকে শেষৰ ভাতকেইটা সানিবলৈ ধৰোঁতেই মীনাই কিবা এটা আন্দাজ কৰি কুকাৰৰ পৰা আৰু কেইটামান ভাত দেউতাকক আনি দিবলৈ পাকঘৰলৈ যাবলৈ ধৰোঁতেই, দেউতাকে মাত দিলে "সেইদিনা মাৰৰ মুখখন মন কৰিছিলিনে, সেই কাপোৰযোৰৰ সৈতে সাইলাখ গোঁসানীজনী যেন লাগিছিল।"।