Tuesday 8 June 2021

চিঠি

 

 


' মৰমৰ শাৰদী, আশাকৰোঁ চিঠিখন পঢ়িবা... '


 


এইখিনি লিখিয়ে সীমান্ত ৰৈ যায়। নোৱাৰে আৰু আগবাঢ়িব। কলমটো কামুৰি মাত্ৰ ডুব  যায় ভাৱৰ সাগৰত।


 


আজি প্ৰায় দুদিনমান হৈছে, সীমান্তৰ গাত চিঠি লিখাৰ এটা নতুন ভূতে লম্ভিছে। ক'ত, কেনেকৈ, কেতিয়া ভূতটো আহি সোমালহি সি নিজেই গম নাপায়।মুঠতে এই দুদিনত মাত্ৰ ইচ্ছা হৈছে এখন চিঠি লিখাৰ। ষ্টুডেণ্টলৈ নোট লিখাৰ সলনি এই দুদিন সীমান্ত লাগি আছে এখন চিঠি লিখিবলৈ। আজিও কাগজ-কলম লৈ টেবুলত বহিছে সীমান্ত। নাই এশাৰীৰ পৰা আগবাঢ়িবই নোৱাৰে। কলমটো কাগজখনত ঘঁহালেই মনত পৰে সমীৰে তালৈ লিখা শেষ চিঠিখনৰ কথা।সীমান্তয়ো চিঠিৰ উত্তৰ লিখিহে থ 'লে, সমীৰক দিয়া নহ 'ল।


 


এনেকুৱা এটা চিঠি লিখা ভূতে সীমান্তক বিয়াৰ আগতেও পাইছিল। শাৰদীলৈ বুলি এখন চিঠি...


 


 


হেঁপাহটো থাকি গ ' ল, খালী লিখাহে নহ ' ল চিঠিখন। প্ৰেম কৰি পাৰ্কে পাৰ্কে বহি থকা এতিয়াৰ প্ৰেমিক-প্ৰেমিকাসকলক দেখিলে সীমান্তৰো মন যায় কেতিয়াবা চিঠি এখন লিখি নতুনকৈ মনৰ কথাবোৰ শাৰদীক ক 'বলৈ।


 


: শুনা।


 


: কোৱা?


 


: কেতিয়াবা চিঠি লিখি পাইছা?


 


:চি...ঠি...


 


"চিঠি" শব্দটো ঘৈণীয়েক শাৰদীয়ে এনেকৈ দীঘলকৈ টানিলে যেন কেতিয়াও শেষ নহ'বই। 


 


: অঅঁ চিঠি।


 


একদম সাধাৰণকৈ উত্তৰটো দিলে সীমান্তই।


 


: নাই লিখা দেই মই কাৰোলৈকে।তোমাৰনো কি হয় মাজে মাজে বুজি নাপাওঁ।


 


চিঠি লিখাটো যেন পাপহে, এনেকুৱা এটা সুৰত কথাকেইটা কৈ তুলিৰ তলত খুচিবলৈ বাকী থকা বিছনা চাদৰখনৰ  একেবাৰে শেষৰ অংশটো লৰালৰিকৈ খুচি  শাৰদী সেই পৰিস্থিতিৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ বিচৰাৰ দৰে খৰধৰকৈ কোঠাটোৰ পৰা ওলাই আহিবলৈ ধৰি পৰ্দাখন কোচাই আকৌ এবাৰ সীমান্তলৈ ঘূৰি চালে। পিচে সীমান্তৰ সেইবোৰলৈ ভ্ৰূক্ষেপ নাই। সি কলমটো ওঁঠ দুখনৰে এক বিশেষ কায়দাত চেপা মাৰি ধৰি দিস্তা কাগজৰ এটা পাত ওপৰে, তলে, দুই কাষে ভাঁজ দিয়াত লাগিল। শাৰদীয়ে তাৰ আদৱ-কায়দাবোৰ আঁৰ চকুৰে এবাৰ লক্ষ্য কৰি সেই ঠাই এৰি নিজৰ কাম কৰিবলৈ আগবাঢ়িল।


 


"চিঠি এখন লিখিমেই শাৰদী তোমালৈ!আগতে যে লিখোঁ সমীৰলৈ..."


 


আসসা, সমীৰলৈ! সমীৰ আৰু চিঠি, দুয়োটাতে সোমাই আছে আৱেগ। এতিয়া সমীৰ নাই, আছে কেৱল তাৰ চিঠিবোৰ। আখৰ লিখিবলৈ শিকাৰ পৰাই মাকে সিহঁত দুয়োকে শিকাইছিল চিঠি লিখিবলৈ। সেয়াই মাত্ৰ আৰম্ভণি আছিল চিঠি লিখাৰ। বহুত ডাঙৰলৈকে ইটোৱে সিটোক কিন্তু চিঠি দিয়ে খবৰবোৰৰ আদান প্ৰদান কৰিলে। আনকি সমীৰ...। কলমটো মুখত লৈ কথাবোৰ ভাবি থকা সীমান্তৰ চকু দুটাৰ কোণত নজনাকৈয়ে চকুপানী দুটোপাল গোট খালে। সদায়েই তাৰ তেনেকুৱা হয়, যেতিয়া সমীৰৰ কথা মনত পৰে।


 


 


সমীৰলৈ মনত পৰাত আকৌ এবাৰ তাৰ চিঠিখন সীমান্তৰ পঢ়ি চাবলৈ মন গ'ল। খুউব সযতনে তাৰ ফাইলটোৰ ভিতৰত সীমান্তই সমীৰে পঠিওৱা চিঠিবোৰ এটা চুকো ভাঁজ নলগাকৈ ৰাখিছে যেন এটি নৱজাতকক কেনিও বতাহ সোমাব নোৱাৰাকৈ এখন কাপোৰেৰে কেৱল মুখখন ওলাই থকাকৈ মেৰিয়াইহে থৈছে। যিমানেই সযতনে নাৰাখক কিয় চিঠিৰ কাগজবোৰ এতিয়া অলপ অলপ উঁৱলি গৈছে। বগা কাগজবোৰৰ ৰঙো মদৰুৱা হৈ পৰিছে।  সীমান্তই টেবুলৰ পৰা লাহেকৈ উঠি গৈ তাৰ কিতাপ-পত্ৰ ৰখা আলমাৰিটো লাহেকৈ খুলি ফাইলটো উলিয়াই আনিলে। তাৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ চাৰ্টিফিকেটৰ পৰা এল পি স্কুলৰ মাৰ্ক শ্বীটখনলৈকে ফাইলটোত ঠাঁহ খাই আছে। সেইবোৰৰ মাজত চিঠিবোৰৰো এটা টোপোলা আছে ফাইলটোত। সেই চিঠিৰ জাপটোৰ পৰা সমীৰৰ শেষ চিঠিখন বিচাৰি উলিয়াবলৈ সীমান্তৰ দুই ছেকেণ্ডৰ বেছি নালাগিল। 


 


চিঠিখন উলিয়াই সীমান্তই এবাৰ নাকৰ ওচৰলৈ নিলে। উশাহটো টানি লওঁতেই কিবা কেচেমাকেচেম গোন্ধ এটা পোৱাৰ দৰে তাৰ উকালি আহি গ'ল। ঠিক সমীৰৰ ডেডবডী চিনাক্তকৰণ কৰিবলৈ যাওঁতে হোৱাৰ দৰে। উস্ কেনে এটা উৎকট অকটা গোন্ধ আছিল সেইটো! মুখৰ চিন-চাব নোহোৱা ল'ৰাটো সমীৰ বুলি কেৱল পুলিচে তাক দিয়া বেল্টডাল আৰু আঙুঠিটোৰ পৰাহে সি গম পাইছিল। সমীৰে দিয়া এই শেষ  চিঠিখন মাজে মাজে উলিয়াই চালে সীমান্তৰ প্ৰায়ে এনেকুৱা হয়। চিঠিখন ফাইলটোত পুনৰ ভৰাই হাত দুখনৰে মুখখন সোপা মাৰি ধৰি 'ওৱাক ওৱাক' কৈ ওলাই আহে। আজিও তাৰ ব্যতিক্ৰম নহ'ল। লৰালৰিকৈ চিঠিখন ফাইলত ভৰাই থৈ সি চকীখনত আকৌ বহিলহি।


 


" পূজনীয় দেউতা


 


সেৱা গ্ৰহণ কৰিব। আমাৰ ভাল, আশাকৰোঁ আপুনিও কুশলে আছে।"


 

সীমান্তৰ মনত পৰিল আগতে প্ৰায়ে সিহঁত দুটাই চাকৰিসূত্ৰে ঘৰৰ পৰা দূৰৈত থকা দেউতাকলৈ এনেকৈয়ে চিঠিখন আৰম্ভ কৰিছিল। মাকে লিখা চিঠিখনৰ তলতে বা পিছফালে দুইটাই দুশাৰী হ'লেও লিখিবই। আখৰ লিখিবলৈ প্ৰথম শিকোঁতে যে কেৱল নামটো লিখি পঠিয়াই আৰু তাৰে উত্তৰ পাবলৈ যে কিমান অধীৰ আগ্ৰহৰে ৰৈ থাকিছিল সীমান্ত সমীৰ! সিহঁতে আশা কৰামতে চিঠিৰ উত্তৰ আহিছিল দেউতাকৰ পৰা। সেয়া যেন চিঠিৰ উত্তৰ নহয় দেউতাকে সিহঁতলৈ পঠিওৱা মোহনভোগহে আছিল পঢ়ি উঠি বহুত দেৰিলৈকে দুয়োটাই লুটিয়াই মেলি চিঠিখনেই  চাই ৰৈছিল।


 


দুয়োটাৰে বয়সৰ ক্ষেত্ৰত মাত্ৰ দুবছৰৰ ইফাল সিফাল কাৰণেই নেকি দুয়োৰে মাজত বন্ধুৰ দৰে মিল আছিল। কেতিয়াও পেটত কথা নুলুকোৱাকৈ ইটোৱে সিটোক সৱ কথাই কোৱাৰ পিছত যে সমীৰে সীমান্তই গম নোপোৱাকৈ এনেকৈ ইমান এটা ডাঙৰ সিদ্ধান্ত লৈ ঘৰৰ পৰা গুচি যাব কেতিয়াও সীমান্তই ভাবিবই পৰা নাছিল।


 


"সীমান্ত"


 


দেউতাকৰ চিঞৰত কলেজলৈ যাবলৈ ওলাই ভাতৰ পাতত বহা সীমান্ত দৌৰি আহি ড্ৰয়িং ৰূমত থকা দেউতাকৰ কাষ পালেহি। দেউতাকৰ ইমান ডাঙৰ মাত সীমান্তই সেইদিনা প্ৰথম শুনিছিল।


 


"দেউতা"


 


"এইখন কি?"


 


হাতত কাগজ এখন জোকাৰি জোকাৰি সীমান্তলৈ দেখুৱাই সুধিলে। সীমান্তই ক'ত কি হৈছে একো ধৰিব পৰা নাই।দেউতাকৰ খং দেখি মাত্ৰ আচৰিত হৈছিল। হাতৰ কাগজখন নিজৰ হাতলৈ আনি চাওঁতেহে,


পূজনীয় দেউতা,


আৰম্ভণিতে আপোনালোক সকলোৰে পৰা ক্ষমা ভিক্ষা মাগিছোঁ। কাকো নোকোৱাকৈয়ে মই সিদ্ধান্ত লৈ মুক্তি সংগ্ৰামত খোজ দিলোঁ, একমাত্ৰ দেশৰ কাৰণে। এয়া মাত্ৰ দেশৰ কাৰণে মোৰ নামমাত্ৰ বলিদান বুলি ধৰি লওক। মাক আপোনালোক দুয়োয়ে বুজাব। চীমক ভুল নুবুজিব, সি এই বিষয়ে একো গম নাপায়। চিঠিখন পঢ়িয়েই পুৰি পেলাব, নহ'লে আপোনালোকৰ বিপদ হ'ব পাৰে।


মোৰ কথা চিন্তা নকৰিব, মোক নিবিচাৰিবও। খালী আপোনালোক কুশলে থাকিব। ক্ষমাৰে


....


তলত নাম নথকা চিঠিখন হাতত লৈ সীমান্ত শিল পৰা কপৌৰ দৰে হ'ল। সমীৰে সীমান্তক আগৰ পৰাই চীম বুলি মাতিছিল। ইফালে মাকজনী কান্দি-কাটি ব্যাকুল গোটেইজনী।


প্ৰথমতে ভাবিছিল দুদিন ধৰি সমীৰ ঘৰত নাই, ক'ত গ'ল, কি কথা কোনোৱে নাজানে, সেইকাৰণে চাগে দেউতাকৰ খং উঠিছে। সেই কেইদিন সমীৰ ঘৰত নথকাতো সিহঁতে বৰ বেছি চিন্তা কৰা নাছিল, কেতিয়াবা সি আগতেও দুদিন তিনিদিনৰ কাৰণে ঘৰ এৰি গুচি যায় শিৱসাগৰৰ পেহীয়েক বা নগাঁৱত থকা জেঠায়েকৰ জীয়েকৰ তালৈ। খবৰ-খাতি নিদিয়াকৈ তিনিদিনমান থাকি অহাৰ পিছত যেতিয়া ঘৰত সোধ-পোছ চলে তেতিয়াহে আচল কথা ওলাই তাৰ বোলে ঘৰত থাকি আমনি লগাত গুচি গ'ল। মাকে তেতিয়া কন্দনামুৱা হৈ কয় "খবৰ এটাতো দি যাব পাৰ, যিহে দিনকাল আজিকালি।"। সেইবাৰো ভাবিছিল একে কামকে কৰিছে সি। খবৰ এটা ল'বলৈও সেই সময়ত কাৰো হাতে হাতে ফোন বা যাৰ ঘৰলৈ যোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে সিহঁতৰ ঘৰত লেণ্ডলাইন নাই। গতিকে তিনিদিনৰ পিছত যদি খবৰ নাপায়, সিহঁতে খবৰ কৰিম বুলি ভাবি থাকোঁতেই, দেউতাকে সীমান্তৰ পঢ়া টেবুলত কিবা এটা বিচাৰি থাকোঁতে সমীৰৰ চিঠিখন পালে। সমীৰৰ আখৰকেইটা দেখিয়েই দেউতাকে চিনি পাইছিল। তাৰ আখৰ মানে একেবাৰে বাখৰগুটি। যিয়ে দেখে সিয়ে শলাগি থৈ যায়। সীমান্তৰকেইটা আকৌ সিমানেই বেয়া। আগতে দেউতাকে সদায় সীমান্তলৈ আখৰকেইটাৰ যত্ন ল'বলৈ চিঠিখনত এশাৰী বেলেগকৈ লিখেই। 


 


সমীৰে লিখি থৈ যোৱা চিঠিখনৰ পৰাহে সীমান্তই গম পালে সমীৰে যে দেশৰ মুক্তিৰ কাৰণে বেলেগ পথ ল'লে। এটা কথাও নুলুকোৱাকৈ থকা সমীৰে কেনেকৈ সীমান্তৰ পৰা সি উগ্ৰপন্থীত যোগদান কৰাৰ দৰে কথা এটা নোকোৱাকৈ থাকিল সীমান্ত ভাবি আচৰিত হৈছিল। পিচে দেউতাকে কোনোপধ্যেই সীমান্তক বিশ্বাসত ল'ব পৰা নাছিল।তেওঁ বহুতদিনলৈকে ভাবিয়ে থাকিল সমীৰৰ দৰে সীমান্তই সৱ কথা গম পায়ো তেওঁক ফাঁকি দি আছিল।


 


ৰিটায়াৰড্ হৈ অহা একেবাৰে ঘৰলৈ দেউতাকে শান্তিত ঘৰত কটাবলৈ পোৱা নাছিল। কেতিয়াবা পুলিচ থানা, কেতিয়াবা ঘৰৰ পৰা অলপ দূৰলৈ নি সোধা-পোচা এইবোৰ চলিয়েই থাকিল। লগতে সীমান্ত। না সি মুক্ত মনেৰে ঘূৰিব পাৰিছিল, না কলেজ যাব পাৰিছিল। ক'ত কেতিয়া তাক কেনেকৈ উঠাই নি পুলিচ থানা পোৱাইগৈ ঠিক নাই। মাকজনী! মাকৰটো অৱস্থাই নোহোৱা হ'ল। পুতেকৰ চিন্তাতে যত যিমান বেমাৰ আছিল মাকৰ গাতে বাহ ল'লেহি।হাঁহিচম্পা মাকজনীৰ মুখৰ হাঁহি মুখতে শুকাল। সীমান্তই কেতিয়াবা মাকৰ মন মুকলি কৰিবলৈকে কৈছিল,


 


: মই কি তোমাৰ ল 'ৰা নহয় নেকি! মোৰ কথা ভাবিতো অলপ ফূৰ্তি কৰি থাকা। চাবাচোন সমীৰক আকৌ ঘূৰাই আনিমেই। মাত্ৰ ধৈৰ্য ধৰা।


 


সি জানে মাকক যিমান বুজায়ো লাভ নাই, তথাপিও তাৰ খাতিৰতে মাকে হাঁহি এটা মাৰিবলা যত্ন কৰিছিল। সীমান্তই সমীৰক বুজাইছিলোঁ, সমীৰ সৈমানো হৈছিল। ঘূৰি আহিছিল সমীৰ এটা নশ্বৰ দেহ হৈ।


 


সমীৰে উগ্ৰপন্থীত যোগদান কৰাৰ পিছৰ সময়খিনি কিমান যান্ত্ৰণাত পাৰ কৰিছিল সীমান্তহঁতে বুজাব নোৱাৰে। কেতিয়াবা সমীৰ ওৰফে কন্দৰ্প আহে ঘৰলৈ, তাৰ পিছ মুহূৰ্ততে আৰ্মি বা পুলিচৰ গাড়ী আহি পাই যায়হি সিহঁতৰ ঘৰ। কথা-বতৰা পতাৰ সুযোগ একেবাৰে নাপায়। সেয়ে সীমান্তই সকলোবোৰ লিখি ৰাখে, সি আহিলেই চিঠিখন দিয়ে আৰু সমীৰে লিখি অনা চিঠিখন ৰাখি পঠিয়াই দিয়ে তাক। চিঠিত সি সমীৰক কিমান বুজাই যে আকৌ ঘূৰি আহক সহজ পথলৈ। মুক্তমনৰে ঘূৰক মুকলি আকাশৰ তলত। চিঠিতেই মাক-দেউতাক সকলোৰে কথা কৈ কৈ সীমান্তই তাক বুজাইছিল। সেইকাৰণেই নেকি সীমান্তৰ কাৰণে চিঠিখন এতিয়াও এক আৱেগ। এইবোৰ আছিল আজিৰ পৰা বিশ বছৰৰ আগৰ।কথা। তথাপিও চল্লিশ বছৰীয়া সীমান্তৰ কাৰণে সৌসিদিনাৰ হে ঘটনা। 


চিঠিৰ কাৰণে যে কত দূৰ্ঘটনাও ঘটি গৈছে তাৰ জীৱনত!সীমান্ত ক্লাছ টেনত থকাৰ ঘটনা এটা। স্কুলত যেতিয়া লেজাৰৰ সময়খিনিত বাকীবোৰে খেলা-ধূলা কৰে, নহ'লে গ্ৰুপ এটা বান্ধি লৈ লেকচাৰ মাৰি থাকে সেই সময়ত সীমান্ত সদায় ক্লাছৰ দুৱাৰখনতে হাত দুটা পিছলৈ দি ভেজা দি ৰৈ থাকে। ভাল লাগিছিল তাৰ তেনেকৈ ৰৈ সৱকে চাই থাকিবলৈ। এদিন হঠাৎ তেনেকৈয়ে তাৰ চকুত পৰিছিল অনন্যাক। অনন্যাক ভাল লগা কথাটো সমীৰৰ কাণত পৰিবলৈ পালেহে সি তীখৰ গুটিয়ে লগেলগে তাইলৈ চিঠি এখন লিখি দিলেই। সেই চিঠি লৈ অনন্যাৰ মাক যেতিয়া সীমান্তহঁতৰ ঘৰ ওলালহি, তেতিয়াহে সীমান্তই গম পালে সমীৰে তলে তলে কি কৰি থৈছে। চিঠিত তাৰ আখৰ দেখিয়ে মাকো নিশ্চিত হ'ল যে সেযা কাম সমীৰৰে কিন্তু এই পঢ়া-শুনা কৰাৰ বয়সত প্ৰেম কৰাৰ বাবে সীমান্তইও গালি নোখোৱাকৈ নাথাকিল। প্ৰেমে কলি মেলোঁতেই সীমান্তৰ প্ৰেমত পোকে ধৰিলে। মাত্ৰ এখন চিঠিৰ কাৰণে। যেতিয়া সমীৰক মাকে সুধিলে, তাৰ উত্তৰ,


 


: ভাল লাগিছে কৈ দিব লাগে। মই এনেও জানিছিলোঁ সি নিজে একোডাল কৰিব নোৱাৰে। সেইকাৰণেহে মই সহায় কৰিছিলোঁ। উপকাৰীক অজগৰে খাই যে তাৰ প্ৰমাণ হাতে হাতে পালোঁ। কিমান যে ধুনীয়াকৈ লিখিছিলোঁ চিঠিখন,


"মৰমৰ অনন্যা,


জানো তুমি ভালে আছা। তুমি ভালে আছা মানে মোৰো ভাল। জানা অনন্যা তোমাক দেখিলে মোৰ হৃদয়ত জিলিকি উঠে সাতোৰঙী ৰামধেনু। মোৰ প্ৰিয় ৰং কি জানিব বিচাৰানে? ভালপোৱা মোৰ প্ৰিয় ৰং মানে তুমি। তোমাৰো যদি প্ৰিয় ৰং ভালপোৱাই, তেন্তে চিঠিৰ উত্তৰ দিবা।


ইতি

সীমান্ত"


 


সমীৰে নিৰ্বাকভাৱে দিয়া উত্তৰটোত মাকেও হাঁহি সামৰিব পৰা নাছিল। কবিতা আবৃত্তি কৰাৰ দৰে মাকৰ আগত পঢ়ি শুনোৱা চিঠিখনৰ কথাবোৰ শুনি সীমান্তৰ কিবা নিজৰে লাজ লাগি গ'ল। ক্লাছ টেনৰ বছৰটো কেনেকৈ যায় যেন লাগিল। বিশেষকৈ যেতিয়া অনন্যাক দেখা পায় সীমান্ত লাজতে ৰঙা চিঙা পৰে। ইমান সুন্দৰকৈ হাঁহি-ধেমালিৰে চলি থকা ঘৰখনৰ হাঁহিবোৰ ভৰিৰে মোহাৰি থৈ গৈছিল সমীৰৰ মাত্ৰ এটা সিদ্ধান্তই। সীমান্তই চিঠিত লিখি দিয়া বহুত বুজনিয়ে হয়তো সমীৰক শুদ্ধ পথলৈ আহিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। অৱশেষত এদিন এখন ভাল চিঠি আহিল, বহুত কিবাকিবি লিখাৰ অন্তত এশাৰী বাক্যই সকলোৰে মনবোৰ মুকলাই তুলিছিল "মই ঘূৰি আহিম।"। সঁচাকৈয়ে সমীৰ এদিন ঘূৰিও আহিল বগা কাপোৰেৰে ঢাক খাই এটা কফীনৰ ভিতৰত।


 


চিঠি লিখিবলৈ বহি সীমান্তৰ সমীৰৰ কথাবোৰহে মনলৈ আহিবলৈ ধৰিলে। আজি সি অকলশৰীয়া। মাক-দেউতাক, সমীৰ কোনো নাই তাৰ লগত। সমীৰৰ পিছতেই মাকো গুচি যায়, সামান্য এটা জ্বৰতে। আচলতে মাকৰ বেমাৰবোৰে লগ লাগিছিলহি তেতিয়াই। মাত্ৰ বাট চাই আছিল সমীৰ ঘূৰি অহালৈ।


এতিয়া মাত্ৰ সীমান্তক এগৰাকী নাৰীয়ে আৱৰি ৰাখিছে। সুখে দুখে একেলগে এতিয়া মাথোণ শাৰদীয়ে তাৰ কাৰণে সকলো। সকলোৰে মৰমবোৰ দি তেওঁ সীমান্তক এইবোৰ দুখৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছে।


 


শাৰদী, কি ধুনীয়া কবিতা কবিতা লগা এটা নাম। শাৰদী নামটোতে প্ৰেমত পৰিছিল সি। দেউতাকে ঠিক কৰা ছোৱালীজনীক নেদেখাকৈয়ে নামটো শুনিয়েই সি 'হা' কৈছিল। পিচে বিয়াখন পাতি দি দেউতাকো বৰ বেছি দিন নাথাকিল। মাক আৰু সমীৰৰ ওচৰলৈ গ'লগৈ। তাক মাত্ৰ লগ এটা দি থৈ গ 'ল। নামটো যেনে দেখাই-শুনায়ো তেনে শাৰদী। শেৱালিৰ দৰে শুভ্ৰ, গাৰ ৰঙটোও, মনটোও। তাৰ বুকুখন পোহৰাই ৰাখে শেৱালিৰ শুভ্ৰতাৰে ভৰাই তোলে শেৱালিৰ সুৱাসে। ইমান বুজি পায় শাৰদীয়ে তাক!কি আছে শাৰদীৰ কণ্ঠত, এটা মৰমৰ মাতে তাক পাহৰাই দিব পাৰে পৃথিৱীৰ সমস্ত দুখ।


 


শাৰদীৰ লগত চিনাকি হোৱাৰ পিছত তাৰ খুউব মন গৈছিল তাইলৈ এখন চিঠি লিখিবলৈ। কাউৰীঠেঙীয়া আখৰ হ'লেও মন গৈছিল তাৰ অনুভৱবোৰ চিঠিৰে প্ৰকাশ কৰিবলৈ। সমীৰ থকা হ'লেতো সি নৰ'লেইহেঁতেন!পিচে সিহঁতে বিয়াৰ আগত ইজনে সিজনক জানিবলৈ বৰ বেছি সময়ো নাপালে। খুউব খৰখেদাকৈ বিয়াখন হোৱাৰ দৰে হৈ গৈছিল।


 


: অথনিৰ পৰা কি ভাবি আছানো? আহা কিবা এটা খাই লোৱাহি।


 


শাৰদী আহি দুৱাৰমুখৰ পৰাই সীমান্তক মাত দিলে। শাৰদীৰ মাতত সীমান্তই ঘূৰি চাই তাইক হাত বাউলৰে ইংগিত দিলে তাৰ ওচৰলৈ আহিবলৈ।


 


: প্লীজ মোক চিঠিৰ কথা নুসুধিবা।


 


অলপ বিৰক্তি পোৱা নিচিনা দেখুৱাই শাৰদীয়ে পৰ্দাখন ডাঙি সোমাই আহিল।


 


: আৰে চিঠি লিখাটো বেয়া কথা নেকি? আমি আগতে কিমান...


 


: কিমান প্ৰেমপত্ৰ লিখিলা নহয় জানো!


 


সীমান্তক আধাতে ৰখাই শাৰদীয়ে ক'লে।


 


: ইয়ে তুমি কেনেকৈ জানিলা? চাবা নেকি সেইবোৰৰ উত্তৰ?


 


শাৰদীক অলপ জোঁকাও বুলিয়েই সীমান্তই ক'লে।


 


: হ'ব দৰকাৰ নাই, কোনো সতিনীৰ চিঠি চাবলৈ মোৰ মন নাই।


 


শাৰদীয়ে অভিমানৰ সুৰৰে মুখখন ফুলাই উত্তৰ দিলে।


 


: ব'লা এতিয়া খাই ল'বা। চিঠি পিছত। অহ আজি তোমাৰ ক্লাছ নাই নেকি?


 


সীমান্তৰ চকীখনৰ পিছফালে থিয় হৈ তাৰ চুলিখিনিৰ মাজত আঙুলিকেইটা বোলাই দিলে শাৰদীয়ে আকৌ এবাৰ তাক খোৱাৰ কথা মনত পেলাই দিলে।


 


:ক্লাছ! আজি দেওবাৰ বুলি পাহৰিলা?


 


সীমান্তৰ উত্তৰত শাৰদীয়ে অলপ লাজ পোৱাৰ দৰে হৈছিল যদিও নেদেখুৱালে। আচলতে চিঠি লিখাৰ কথাটো সোধাৰ পৰাই তাই অলপ ডিষ্টাৰ্বড  হৈ আছিল। চিঠিৰ কাহিনী যে তাইৰো আছে। চিঠিয়ে যে বহন কৰে তাইৰো অতীতৰ এক আধৰুৱা প্ৰেম  কাহিনী। ভাস্কৰৰ লগতটো বিস্ময়ৰ পত্ৰবন্ধুৰ যোগেৰেই চিনাকি হৈছিল শাৰদীৰ। ভাস্কৰো বোলে প্ৰেমত পৰিছিল তাইৰ কবিতা কবিতা লগা নামটোৰ কাৰণেই। সিগঁতৰ পত্ৰৰ যোগেৰেই আৰম্ভ গৈছিল প্ৰেম, কিন্তু সেই প্ৰেমে বিবাহৰ ৰূপ নাপালে একমাত্ৰ ককায়েক আৰু দেউতাকৰ কাৰণে। তেওঁলোকৰো ভুল নাই একমাত্ৰ জীয়ৰী আৰু ভনীয়েকক কেনেকৈ অকল কবিতা লিখা ল'ৰা এটালৈ বিয়া দিব। বহু কান্দিলে, বহুত অভিমান কৰিলে কিন্তু সেইবোৰ তেওঁলোকৰ ওচৰত অথলে গ'ল। শাৰদীয়ে ধৰা জেদৰ কাৰণেই দেউতাকে যিমান পুৰণা বিস্ময় আছিল সকলোবোৰ দম কৰি এদিন জ্বলায়ো পেলাইছিল। কেতিয়াও নেদেখা দেউতাকৰ খং দেখি মাকে তাইক বুজাইছিল। বুজিছিল তায়ো। প্ৰতিজ্ঞা কৰিছিল কাৰোবালৈ বিয়া হ'লেও কেৱল মাক-দেউতাকক সন্তুষ্ট কৰিবলৈহে হ'ব। এবাৰ কাৰোবাক হিয়াখন সঁপি দিয়াৰ পিছত কেনেকৈ বিয়াৰ নামত অপ্ৰেমী এজনক দেহাটো উদঙাই দিব তাই। জিকাৰ খাই উঠিছিল শাৰদী ভয়ত। ঘৰৰ পৰা পলাই যোৱাৰ কথাও মনলৈ আহিছিল কিন্তু নোৱাৰিলে শাৰদীয়ে।


 


সেই ঘটনাৰ দুদিনমান পিছতেই সীমান্তৰ খবৰ পাই অতি সোনকালে বিয়াৰ যো-জা চলাই শাৰদীক বিয়া দিলে‌। ইমান সোনকালে সকলোবোৰ হৈ গৈছে। শাৰদীয়ে পৰিস্থিতিৰ লগত খাপ খোৱাবলৈ সময়ে নাপালে। ঘটনাটো ঘটি যোৱাৰ লগে লগে অইন এজনক আকৌ অন্তৰখন দিবলৈ শাৰদী মুঠেই সাঁজু নাছিল। কিন্তু সীমান্তৰ নম্ৰ, শান্ত, মৰমীয়াল স্বভাৱে তাইক সলনি কৰিবলৈ বেছিদিন নালাগিল। এদিনতে 'আপুনি 'ৰ পৰা তুমি ক 'বলৈ বাধ্য কৰোৱা সীমান্তৰ মৰমৰে তাইক বুকু ভৰাই ৰাখিছে। তথাপিও দেখোন তাইৰ অতীতটোক সম্পূৰ্ণকৈ খুলি দিব নোৱাৰে সীমান্তৰ ওচৰত। অৱশ্যে সি কেতিয়াও এই বিষয়ে তাইক সোধাও নাই একো। আজি চিঠিৰ কথাটোৱে তাইক আকৌ অতীতলৈ উৰুৱাই নিলে। কেনেবাকৈ সীমান্তই গম পোৱা নাইতো! তাই দেখোন জুৰোণৰ আগদিনা প্ৰাঞ্জলে দিয়া সকলোবোৰ চিঠি পুৰি পেলাইছিল। আজি আকৌ চিঠি...


 


: কি ভাবি আছা? খাবলৈ মাতিবলৈ আহি নিজেই সপোন দেখি আছা যে। ব'লা ব'লা...


 


সীমান্ত উঠি তাই গাত হেচুকি দিয়াতহে শাৰদীৰ সম্বিত ঘূৰি আহিল।


 


: ব'লা


 


লাহেকৈ মাতটো উলিয়াই সীমান্তৰ পিছে পিছে শাৰদী বাধ্য ছাত্ৰীৰ দৰে আহি থাকিল।


 


: জানানে চিঠিত লিখা আৰু মেছেজত লিখা অনুভৱ একে নহয়। চিঠিত কাৰ কিমান কথা, কাৰ কিমান গোপনীয়তা লুকাই থাকে  নহয়নে।


 


ডাইনিঙৰ চকী এখন টানি সীমান্তই কোৱা কথাকেইটাত শাৰদীৰ আকৌ বুকুখন ঢিপিঙকৈ মাৰিলে।


 


শাৰদীয়ে কিবা এটা ধৰা পৰাৰ ভয়ত গহীনত "হমমম" বুলি কৈ ডাইনিঙত থৈ দিয়া লুচীৰ পাচিটোৰ পৰা দুখন লুচী সীমান্তৰ প্লেটত দি নিজেও এখন ল'লে। কামবোৰ কৰি আছে যদিও শাৰদী সহজ হ'ব পৰা নাই। কি ঠিক কেনেবাকৈ সীমান্তই গম পাবও পাৰে! হয়তো কথাবোৰ উলিয়াবলৈকে এইবোৰ কৈ থাকিব পাৰে! এনেকৈ থকাতকৈ শাৰদীয়ে সকলোবোৰ কথা সীমান্তক কৈ দিব আজিয়েই।


 


: সীমান্ত


 


: কোৱা।


 


লুচী একামোৰ মাৰি চ'লেখিনি মুখত ভৰাবলৈ চামুচখন লওঁতেই সীমান্তই মাত দিলে।


 


: তোমাক অলপ কথা ক'বলৈ আছে।


 


তললৈ মুখ কৰি শাৰদীয়ে উত্তৰ দিলে।


 


শাৰদীৰ উত্তৰত সীমান্তৰ পুনৰ চিঠি লিখা ভূতটোৱে উকাই উঠিল। সি মিচিককৈ হাঁহি এটা মাৰি ক'লে,


 


: যি কোৱা চিঠি এখনত লিখি ক'বানা। ময়ো তোমালৈ এখন চিঠি লিখিম‌। আচলতে বিয়াৰ আগতেই ভাবিছিলোঁ কিন্তু নহ'লগৈ। এতিয়া এইটো সুযোগ দিয়ানা প্লীজ। এনেকৈ আৰম্ভ কৰিম চিঠিখন


 


' মৰমৰ শাৰদী, আশাকৰোঁ চিঠিখন পঢ়িবা... '


 


 


সীমান্তই হাঁহি হাঁহি কৈ থকা কথাবোৰ শুনি শাৰদীয়ে ভাবিলে "তাই কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব? কি লিখিব চিঠিৰ উত্তৰত সীমান্তলৈ। তাইৰ অতীতৰ আধৰুৱা প্ৰেম কাহিনীৰ কথা!"


"কি ভাবি আছা?"


সীমান্তৰ মাতত দুদোল্যমান অৱস্থাৰ শাৰদীয়ে মাত্ৰ সীমান্তলৈ চাই এনেই আঁকৰীৰ নিচিনাকৈ হাঁহি এটা মাৰিলে।

Friday 21 May 2021

বেমাৰ

 : হয়নে প্ৰভা কথাটো সঁচানে?


: --- (প্ৰভাই মইনালৈ কেঁৰাহিকৈ চাই একো নকৈ পানীৰ খালি বাল্টিটো কুঁৱাটোত ধমকৈ ওপৰৰ পৰা পেলাই দিলে)


: কি হ'লনো একো নকৱ যে, বোলো হয়নে কথাটো? 


: কিডাল ক'বনো তাই। এতিয়া বোৱাৰী আদৰিবলৈ গহণা পাতি গোটোৱাহে কথা।


সিহঁতৰ লগত থকা পদুমণিয়েও মইনাৰ লগ হৈ প্ৰভালৈ টিপ্পনী এটা এৰিলে।


:যদি তহঁতে চববোৰ গমেই পাৱ মোক পেঘেনিয়াই আছ কিয়?


প্ৰভাই গেঙেৰি মাৰি কোৱাদি পানী তোলা টিংটোত এক টিং পানী খৰধৰকৈ তুলি আনি নিজৰ ষ্টীলৰ টিংটোত ঢালি লৰালৰিকৈ তাৰ পৰা গুচি আহে।


: এইজনী এইজনী কথা এটা সুধিলেও ভালকৈ ক'ব নোৱাৰে। ইফালে গোটেই গাঁৱ ৰৌজাল বৌজাল আমি সুধিলেহে লাগে লেঠা।


মইনাই প্ৰভাই শুনাকৈয়ে কথাকেইটা লগত থকা পদুমণিক ক'লে। কথাষাৰে প্ৰভাৰ কাণদুখনত শেলে বিন্ধাদি বিন্ধিছিল যদিও একো প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ নকৰি চিধাই ঘৰলৈ বাট পোনায়। আজিকালি এইবোৰ কথা প্ৰতিদিনে শুনিবলৈ পোৱাটো প্ৰভাৰ কাৰণে একেবাৰেই সাধাৰণ হৈ পৰিছে। কেতিয়াবা গুৰুত্ব নিদিয়ে, কেতিয়াবা খঙে দুখে বকি দিয়ে। নিজকে দুৰ্কপলীয়া বুলি কেতিয়াবা কঁপালখনতে খঙত চপৰিয়াই তাই। কোনোবা সময়ত চিঞৰি চিঞৰি মৃত গিৰিয়েক গকুলকো বকে "বিয়া পাতি আনি ল'ৰা জন্ম দিয়াই তই মৰি গ'লি। মোকো লগতে নিনিলি কিয় অ' গকুল?"


: মা যাৱ নেকি, আকৌ এবাৰ ভাবি চাচোন। ইয়াত গাঁৱৰ মানুহসোপাৰ কাট মৰা কথা শুনি কিমান থাকিবি।


এইবাৰ প্ৰশান্ত ঘৰলৈ আহোঁতে মাকক বহুত জোৰ কৰিয়েই তাৰ লগত নিবলৈ ওলাইছিল। যাবলৈ ওলাইয়ো চোতাল সাৰি থকা মাকক আকৌ এবাৰ কৈ চালে। মাকেহে "বাপেৰে এইখন ঘৰলৈ বিয়া পাতি আনিছিল যেতিয়া এইখন ঘৰতে থাকিম, মৰিমো ইয়াতে। তই য'তে মৰ, মৰগৈ। ইয়ালৈ তই মই মৰিলেও নাহিবি" বুলি খুলি যোৱা খোপাটো আকৌ এবাৰ পাক মাৰি বান্ধি লৈ বাঢ়নীডালেৰে চুৰুক চুৰুককৈ চোতালখন সাৰি জাবৰবোৰ এচুকত জমা কৰাত লাগিল।


প্ৰশান্তইও জানে মাকৰ তাৰ ওপৰত ইমান কিয় খং! পিচে সি কৰিব কি, সি যে তেনেকুৱাই। এইবাৰ ঘৰত আহি দুৰাতি থাকি উভতি যাওঁতেই প্ৰশান্তই ভাবি গৈছে মাকে নমতালৈকে সি এইখন ঘৰলৈ উভতি নাহে। মাকৰ এইবোৰ গালি-গালাজ প্ৰশান্তই সদায় সদায় আৰ্শীবাদ বুলি ভাবি লয়। তথাপিও মনটোৱে নামানে, যেতিয়াই সুবিধা পাই মাকৰ ওচৰলৈ এৰাতি দুৰাতিৰ কাৰণে আহে। কাৰণ মাকৰ হাতত ফোনো নাই, ফোনতে খবৰ এটা কৰিবলৈও। সি দিওঁ বুলি ক'লেও নলয়। সেয়ে মাকে নিবিচৰা স্বত্বেও সিয়েই আহিবলগীয়া হয় ঘৰলৈ।


: এতিয়া চোৱা। ফাইনেল টাচ্ছটো পৰিলেই আটাইতকৈ ধুনীয়া কইনাজনী হৈ পৰিবা।


মিহিকৈ ফণীখনৰ পিছফালৰ দাঁত নথকা অংশটোৰে চুলিখিনি আগফালে অলপ ওখ কৰি বান্ধি দিয়া পিছফালৰ প্ৰকাণ্ড ধুনীয়া খোপাটোৰ কাষখিনিত এনেই বুলাই থাকি মেকআপ আৰ্টিষ্টজনে এটা বিশেষ ভংগীমাত কথাকেইটা ক'লে।


: হমম, একদম পাৰ্ফেক্ট।


কইনায়েও আইনাত নিজকে দেখি উৎফুল্লিত হৈ আইনাতে মেকআপ আৰ্টিষ্টজনলৈ চাই উত্তৰ দিলে।


যিকণ কাম বাকী আছিল সেইকণো ধুনীয়াকৈ কৰি মেকআপৰ বক্সটো সামৰি প্ৰশান্ত লয়লাস ভংগীত এখন হাতেৰে ট্ৰলীটো চোঁচৰাই আনখন হাত এনেই আগলৈ পিছলৈ লৰাই ৰূমৰ পৰা ওলাই আহিল।


প্ৰশান্ত কুমাৰ, মেকআপ আৰ্টিষ্ট। বৰ্তমান সকলোৰে মাজত এটা পৰিচিত নাম। তেওঁৰ হাতৰ যাদুক সকলোৱে বাহ বাহ দিয়ে। সেই অনুযায়ী তেওঁৰ দৈনিক ৰেটো তেনেকুৱাই। প্ৰত্যেকজনী কইনাই বিচাৰে তেওঁক সেই বিশেষ দিনটোত তেওঁৰ মুখত প্ৰশান্তৰ মেকআপ ব্ৰাছৰ পৰশ পৰক। পিচে প্ৰশান্তৰ যিটো দাম সেইটো সকলোৱে দিব নোৱাৰে। যি নিখুঁতকৈ চালে চকু ৰোৱাকৈ প্ৰশান্তই কইনাজনী উলিয়াই দিয়ে, নকৈ নোৱাৰি। দুখীয়া ঘৰৰ ল'ৰা প্ৰশান্তৰ বৰ্তমান নামী দামী মানুহৰ লগত উঠা বহা। বিশেষকৈ চেলিব্ৰিটীবোৰে প্ৰশান্তৰ মেকআপহে বিচাৰে। এতিয়া তাৰ টকাৰ অভাৱ একেবাৰে নাই। দামী ঘৰ, দামী গাড়ী, বছৰি এটা দুটা ইণ্টাৰনেচনেল টুৰ। ইমান টকা ঘটাৰ পিছতো তাৰ টকাৰে সি মাককহে একো এটা কৰি দিব পৰা নাই। ঘৰখন অলপ ঠিকঠাক কৰি, পানী বেলেগৰ কুঁৱাৰ পৰা তুলিব লগা নোহোৱাকৈ সি সকলোবোৰ ঠিক কৰি দিব বিচাৰে, কিন্তু মাকে নলয়। আনকি ফোন এটাও এতিয়ালৈকে মাকক দিব পৰা নাই। জোৰ কৰিলে কয় "মোক ফোন কোনে কৰিব বা মইনো কালৈ কৰিম?"। সি যদি কয় "মোলৈ কৰিবি আকৌ।", মাকে একো নামাতি আঁতৰি যায়।


প্ৰভাৰ গিৰিয়েক গকুল প্ৰশান্তৰ ডেৰবছৰ বয়সতে ঢুকাল। কামৰ পৰা আহি থাকোঁতে পিছফালৰ পৰা চাইকেলৰ সৈতে গাড়ী এখনে মহতিয়াই থৈ গ'ল। ঘৰখনক পোহ-পাল দি থকা মানুহটো নোহোৱা হৈ যোৱাত সিহঁতৰ একেবাৰে অৱস্থা নোহোৱা হৈছিল। সিহঁতৰ অৱস্থা দেখিয়েই গকুলে যিখন দোকানত কাম কৰিছিল, সেইখন দোকানতে মালিকজনে প্ৰভাকো এটা কাম দিলে অন্ততঃ প্ৰাণী দুটা লঘোণে থাকিবলগীয়া নোহোৱাকৈ।


প্ৰশান্ত লাহে লাহে ডাঙৰ হৈ আহিল। যিমানেই ডাঙৰ হৈ আহিছে, তাৰ কথা কাণ্ডবোৰ মাকৰ কিবা আচহুৱা যেন লগা হৈছে। ল'ৰা হৈও যেন প্ৰশান্ত ল'ৰাৰ দৰে নহয়। একেবাৰে সৰুতে ঠিকেই আছিল, কৈশোৰত ভৰি দিয়াৰ পৰা তাৰ মতিগতিবোৰ মাকৰ চকুত লাহে লাহে ধৰা দিবলৈ ধৰিলে। ছোৱালীৰ লগত থাকি ভালপোৱা প্ৰশান্তই ঘৰত মাকৰ মেখেলা চাদৰ পিন্ধি আইনা চাই থাকিও ভালপোৱা হ'ল। 


: প্ৰশান্ত, প্ৰশান্ত


চোতালৰ পৰাই পুতেকক চিঞৰি চিঞৰি ভিতৰলৈ সোমাই অহা প্ৰভাই প্ৰশান্তক দেখি মূৰে কঁপালে হাত দিলে। ক'ৰবালৈ ওলাই গ'লে ব্লাউজৰ তলত পিন্ধি যোৱা তাইৰ এটাই মাত্ৰ ব্ৰাটো প্ৰশান্তৰ বুকুত, তলত সি পিন্ধি থকা হাফপেণ্টটো। তাৰ কাম দেখি মাকে খঙত একো নাই হৈ বাহিৰৰ পৰা বাঢ়নীডাল আনি প্ৰশান্তক উধাই মুধাই কোবোৱাত লাগিল। প্ৰশান্তৰ দেদাউৰি পৰা চিঞৰত ঘৰৰ ওচৰৰে নীলকান্ত দৌৰি আহি নবচোৱাহেঁতেন চাগে সেইদিনা প্ৰশান্ত মৰিয়েই থাকিলহেঁতেন।


"নবৌ নবৌ মাৰি পেলাবি নেকি ল'ৰাটোক?" বুলি নীলকান্তই প্ৰভাৰ হাতৰ পৰা বাঢ়নীডাল থাপ মাৰি আনি দলিয়াই পেলাই প্ৰশান্তক বুকুৰ মাজত সোমোৱাই লয়। সেয়া চাগে প্ৰশান্ত ক্লাছ নাইনমানত থকাৰে ঘটনা।


সেইদিন ধৰি প্ৰভাৰ চোকা দৃষ্টি প্ৰশান্তৰ ওপৰত। ক'ত কি কৰি ফুৰিছে সকলোবোৰ খিয়াল ৰাখিবলৈ প্ৰভাই যিমান পাৰে চেষ্টা কৰে। নীলকান্তকো ইয়াৰ দায়িত্ব দি থৈছিল। নীলকান্তইও যিমান পাৰে নবৌয়েকৰ কথামতে প্ৰশান্তক শাসন কৰে, কেতিয়াবা নবৌয়েক প্ৰভাৰ অনুমতি লৈ তাক কেতিয়াবা "অকলে বেয়া লাগিছে ব'লচোন", "আজি কুকুৰাৰ মাংস ৰান্ধিছোঁ, একেলগে খাম আহ" বুলি ৰাতি থাকিবলৈ লৈ যায়। লাহে লাহে নীলকান্ত খুড়াৱক প্ৰশান্তৰ লগৰীয়াৰ দৰে হৈ পৰে। নীলকান্তই বুজে প্ৰশান্তক। প্ৰশান্তইও একো এটা ক'বলৈ দ্বিধাবোধ নকৰে খুড়াৱকক।


প্ৰশান্ত পঢ়াত সৰুৰে পৰা ভাল নাছিল। নাইনলৈ উঠাৰ পিছত দুবাৰমান পৰীক্ষা দিয়াৰ পিছতো যেতিয়া টেনলৈ সৰকিব নোৱাৰিলে স্কুল বাদ দি সৰুসুৰা কামতে ধৰিলে। বিয়াই-সবাহে ৰান্ধিবলৈ যোৱা খুড়াৱকৰ যোগালী হিচাপে প্ৰশান্ত যাবলৈ ল'লে। মাকৰ ওচৰত একেবাৰে গহীন হৈ থকা প্ৰশান্ত বিয়াই সবাহে মহিলাবোৰৰ মাজত বেচ জনপ্ৰিয় হৈ উঠিল। নীলকান্তক ভাজি-পাচলি কাটি, পানী-দুনি আনি যতনাই দিয়াৰ পিছত তাক জোৰ কৰাদিয়েই কৰি তিৰোতাসকলে তাক লৈ যায় তামোল চালি কাটি সহায় কৰি দিবলৈ। আচলতে প্ৰশান্তৰ কথা কোৱা ধৰণ কৰণবোৰ, চাল-চলনবোৰে তেওঁলোকক আনন্দ দিছিল। কেতিয়াবা সি কোনোবাজনীক খোপা বান্ধি দিয়া, কোনোবাজনীক মেখেলাৰ কোচ দি দিয়াত সহায়ো কৰি দিয়ে। সুবিধা পালে কইনাঘৰীয়া বিয়াত কইনাজনীকো সজাই-পৰাই দিয়ে। সি বৰ ভালপাই এইবোৰ কৰি। হাতখনো ভাল তাৰ এইবোৰত। মহিলাসকলে দিয়া চাৰ্টিফিকেট মতে। এনেকৈ তাৰ নাম লাহে লাহে গাঁৱখনত সকলোৱে জনা হৈছিল। এদিন মাকৰ কাণতো এই কথা পৰাত সেইদিনাৰ পৰা বিয়া-সবাহলৈ তাৰ যোৱা বন্ধ হ'ল।


: নীল তোৰ লগত তাক পঠিয়াওঁ, ক'ত কি কৰে চকু দিবিচোন অলপ।


এদিন নীলই চাইকেলখন লৈ ওলাই যাবলৈ ধৰোঁতেই প্ৰভাই দেখি মাত দিলে।


: হে নবৌ তাৰ নিচিনা দঙদঙীয়া মতা ল'ৰা এটাক মইনো কি চকু দি থাকিম অতবোৰ মানুহৰ মাজত।


নবৌৱেকৰ কথাত চাইকেলখনত বহি থাকিয়ে, হাত দুখনেৰে হেন্দেলত ধৰি, ভৰি এখন পেডেলত ৰাখি, আনখন মাটি স্পৰ্শ কৰি উত্তৰ দিলে। আৰু সি কিবা  ক'বলৈ ধৰিছিল যদিও প্ৰভা ঘৰৰ ভিতৰলৈ সোমাই যোৱা দেখি নীলকান্তইও যাবলগীয়া ঠাইলৈ পোনালে।


: ইমান যদি তোৰ পিৰপিৰণি এজনী চপাই নলৱ কিয়? মতা মাইকী চবকে লাগে যে তোক।


এদিন পুৱাই প্ৰভাই বাঢ়নীডাল হাতত লৈ নীলকান্তৰ ঘৰৰ চোতালত ৰৈ ৰৈ তাক কুকুৰে কাঁইট নোখোৱাকৈ গালি দিছে। প্ৰশান্তই মাকক টানি আনিবলৈ ধৰিছে যদিও ওলটি তাকো দিছে ভালকৈ


: বাপেৰে পোক লগাটো মোৰ টেটুত আঁৰি থৈ মৰি থাকিল। মতা ল'ৰা হৈ জন্ম হৈ মাইকীৰ স্বভাৱবোৰ পালি। এনেই সৈ মৰিবলৈ নজনাটোৰ লগত এনেই তোৰ ইমান মিতিৰালি নাছিল।


বকি বকি প্ৰভাই প্ৰশান্তক চোঁচৰাই অনাদি আনি নিজৰ ঘৰৰ ভিতৰ সোমোৱাই হাত মুখ জপটিয়াই ঠিকচে কোবালে, নিজৰ গালতো দুটামান চৰ দিলে।


গাঁৱৰ মানুহবোৰে দুদিনমানৰ পৰা তাইক দেখিলে ফিচিঙাফিচিং কৰা প্ৰভাৰ চকুত পৰিছিল। মইনাই আহি প্ৰভাক কোৱাতহে তাইৰ মন কৰিলে কথাটো। নীলকান্তৰ হাতত প্ৰশান্তক গটাই মানে ঊদক ভেটা ৰখীয়া পতা হ'ল। ল'ৰা ল'ৰাৰ মাজত ভালপোৱা থকা, কাহানীও নুশুনা নোপোজা কথাকেইটা মইনাই কৈ থাকোঁতে তাইৰ কিবা কাণখন তাল মাৰি গৈছিল। সেইদিনাই ৰাতি নীলৰ ঘৰত প্ৰভাই সন্ধিয়াৰ পৰা চোপ লৈ থকাতহে কথাবোৰ স্পষ্ট হ'ল। ভিতৰত ধিমিক ধামাকৈ জলি থকা চাকিটোৰ পোহৰত মাটিৰ লেপ নিদিয়া বাঁহৰ বেৰখনেৰে বাহিৰৰ পৰা প্ৰভাই খুউব স্পষ্টকৈ দুডাল সাপ মেৰ খাই থকাৰ দৰে নীলকান্ত আৰু প্ৰশান্তক দেখিলে। ইমানদিনে নিজৰ দেৱৰৰ দৰে মৰম কৰা নীলকান্ত আৰু নিজৰ পেটৰ পোৱালি প্ৰশান্তক ইটোক সিটোৰ বাহুৰ মাজত দেখি প্ৰভাৰ বহি অহাৰ উপক্ৰম হ'ল। ঘীণতে থুৱাই থুৱাই তাই তৎ নাপালে। লগে লগে প্ৰশান্তক চোঁচৰাই আনিবলৈ যাবলৈও তাইৰ গাত শকতি নোহোৱা হ'ল। গোটেই হাত ভৰিবোৰ চেঁচা পৰি দেহাটো ঠাইতে থৰ লগাৰ দৰে হ'ল। কোনোমতে নিজকে চম্ভালি নিজৰ কঁপালখন আৰু মৰি যোৱা গিৰিয়েকক হোৱাই নোহোৱাই গালি এসোপা দি ৰাতিটো পুৱাবলৈ তাতে বাট চালে।


সেই ঘটনাটোৰ পিছতেই প্ৰশান্তই ঘৰ এৰি গুচি যায়। প্ৰভাইও নিজৰ গাঁৱখনতে অকণমান বিচাৰ-খোচাৰ কৰি বাদ দিলে বিচাৰিবলৈ। তেতিয়াৰ পৰা নীলইও প্ৰভাৰ মুখামুখি হ'বলৈ লাজ পোৱা হ'ল। প্ৰভাই দেখা কথাবোৰ মিছা প্ৰমাণ কৰিবলৈকে নীলকান্তই কেইদিনমান পিছতে ছোৱালী এজনী আনি ঘৰ সুমুৱালেহি। নীলইনো তাইৰ বিষয়ে ঘৈণীয়েকক কি লগাই থৈছে প্ৰভাই নাজানে, কিন্তু নীলৰ ঘৈণীয়েকে তাইক ঘূৰিও নাচায় কেতিয়াও। কোনোবা সময়ত প্ৰভাৰ অন্তৰখনে প্ৰশান্তক বিচাৰি হাঁহাকাৰ কৰি উঠে যিমান হ'লেও নিজৰ পেটৰ পোৱালি। কিন্তু লগেলগে নিজকে সান্ত্বনা দিয়ে প্ৰশান্তৰ বেমাৰটোক আদৰি ল'ব পৰাকৈ প্ৰভা ইমানো আধুনিক নহয়। প্ৰশান্তই ঘৰ এৰি যোৱাৰ পৰা প্ৰভাইও দোকানত থকা চাকৰি বাদ দি গাঁৱতে ইঘৰ সিঘৰকৈ কাম কৰিবলৈ ল'লে। এটা পেটক পুহিবলৈ সেই কাম কৰি পোৱা টকাৰে প্ৰভাৰ আঁতি যায়।


: অ' প্ৰভা অ', এই ফুট গধূলিতে মৰিলিনে?


বাহিৰত জোনটিৰ মাত। প্ৰভাৰ সুখ-দুখৰ লগৰী জোনটি। ধান দাবলৈ গ'লেও একেলগে যায়, কঠিয়া ৰুবলৈ গ'লেও একেলগে। কাৰোবাৰ ঘৰত কিবা এটা কৰি সহায় কৰি দিবলৈ গ'লেও দুইজনী গাতে গাটো লগাইহে বহে। জোনটিয়ে বুজি পায় প্ৰভাক। প্ৰশান্তই ব্ৰা পিন্ধি থকা ঘটানটোও প্ৰভাই জোনটিকহে কৈছিল। জোনটিয়েও কথাটো তাই কাম কৰা মানুহঘৰৰ মালিকৰ ছোৱালী মণিকাৰ আগত এনেই উলিয়াই চাইছিল। তেতিয়া তাইৰ পৰা যিখিনি কথা জোনটিয়ে শুনিলে, মূৰটো নুঘূৰোৱাকৈ তাই কথমপিহে আছিল। কাহানিও নুশুনা নেমেলা বেমাৰ দেখোন এইসৱ। আজি জোনটি এইসময়ত আহিছে মানে কিবা এটা খবৰ লৈয়ে আহিছে। জোনটিৰ মাতটো চিনি পায় বাঢ়ি লোৱা ভাতকণ চৰিয়াটো দি ঢাকোণ মাৰি থৈ দুৱাৰৰ দাংডাল খুলিবলৈ প্ৰভা উঠি যায়।


: কি হ'লনো, এই ৰাতিখন চিঞৰি মৰিছ যে।


প্ৰভাই বাঁহৰ কামীৰ দুৱাৰখন খুলি দি জোনটিক উদ্দেশ্যি ক'লে।


: ৰচোন, এইবোৰ বাদ দে। আজি প্ৰশান্তক টিভিত দেখিছিলোঁ।


জোনটিয়ে উশাহটো নসলোৱাকৈ প্ৰভাক কথাকেইটা কয়।


: টিভিত দেখিছিলি? সি ইমান ডাঙৰ মানুহ হ'লনে?


আচৰিত সুৰেৰে জোনটিলৈ চাই প্ৰভাই মাত দিলে।


: নহয় অ' এইজনী। তাক এগালমান ল'ৰা-ছোৱালীৰ মাজত দেখিছিলোঁ। ক'ৰবাত কিবা হৈছিল হ'বলা। বাতৰি দিয়া মানুহো আছিল তাত। কোনোবা বাতৰি দিয়া এটাই মাইকটো তালৈ আগবঢ়াই দিওঁতে বেলেগ এটা ল'ৰা হাতখনত ধৰি সি কৈছিল ইয়ে মোৰ প্ৰেম। ই নোহোৱা হ'লে আজিৰ মই প্ৰশান্ত কুমাৰ, কেতিয়াও হ'ব নোৱাৰোঁ। ইয়াৰ অবিহনে....


জোনটিয়ে আৰু কি কৈছিল প্ৰভাৰ কাণত নুসোমাল। জোনটিয়ে কাম কৰা মালিকৰ ঘৰৰ টিভিত দেখি অহা কথাবোৰ একেৰাহে কৈ শেষত কৈ যোৱা কথাষাৰহে প্ৰভাৰ মনত ৰ'ল "সি বোলে আজিকালি কইনা সজায়।"


সেইদিনা ৰাতি প্ৰভাৰ আৰু টোপনি নাহিল। গিৰিয়েকক শাওপাত দি বকি বকি চোতালতে বহি ৰাতিটো কটাই দিলে প্ৰভাই। ঢাকোণ লগোৱা ভাতিখিনি তেনেকৈয়ে থাকিল। চোৱা ভাত বুলি পিছদিনা চুৱনিলৈ দলিয়াই দিলে। সেই ঘটনাৰ পিছদিনাৰ পৰা প্ৰভা ৰাস্তালৈ ওলাব নোৱাৰা হ'ল। কোনোবা এজনে হ'লেও কিবা এটা শুনাই থৈ যাবই।


এদিন হঠাৎ গাড়ী এখন আহি প্ৰভাৰ ঘৰৰ মুখত ৰ'লহি। জোৰকৈ ব্ৰেক মাৰি ৰৈ যোৱা গাড়ীখনৰ পৰা কোননো নামে চোতালৰ পৰাই প্ৰভাই চাই থাকোঁতে হঠাৎ দেখিলে টাইট পেণ্ট আৰু ব্লাউজৰ নিচিনা চোলা এটা পিন্ধি প্ৰশান্ত নামি আহিছে। চুলিখিনি দীঘল কৰি একোচাকৈ বান্ধি আহিছে। দুইখন কাণতে কাণফুলি দুপাটকৈ। আগতকৈ তাৰ খোজটো আৰু অলপ লাৱনি হ'ল। পিছফালৰ পৰা দেখিলে ল'ৰাই নে ছোৱালীয়েই ধৰিব নোৱাৰি। তাক দেখিয়ে প্ৰভাই খৰধৰকৈ ভিতৰলৈ সোমাই দুৱাৰখন জপাই ডাংডাল লগাই দিলে। সি ইমানকৈ চিঞৰাৰ পিছতো তাই দুৱাৰখন খুলিবলৈ সাহস নকৰিলে।  প্ৰশান্তইও তাই দুৱাৰখন খোলা আশা নেদেখি পিৰালিতে বহি তাৰ জীৱন কাহিনী কৈ গ'ল। কেনেকৈ সি সেই ঘটনাৰ পিছত গুৱাহাটীলৈ পলাই গৈ মল এটাত কাম কৰিছিল। লাহে লাহে কাৰোবাৰ ওচৰত মেকআপ শিকি, এতিয়া সি এজন প্ৰতিষ্ঠিত মেকআপ আৰ্টিষ্ট হ'ল। তথাপিও মাকে ভবাৰ দৰে তাৰ বেমাৰটো ভাল নহ'ল। মাকেও ভিতৰৰ পৰা উচুপি উচুপি কথাবোৰ শুনি গ'ল, কিন্তু এটা মাতো নামাতিলে। যাবৰ সময়ত প্ৰশান্তই দুৱাৰমুখতে পাঁচ হাজাৰ টকা পেলাই থৈ গ'ল। সি যোৱাৰ পিছত মাকে ওলাই মাকে টকাকেইটা দেখি লওঁ নলওঁকৈ লৈ নামাৰিলে নোহোৱা দোকানৰ বাকী, ধাৰ-ধুৰবিলাক মাৰিলে। তাৰ পিছৰ পৰা প্ৰশান্ত কেতিয়াবা ঘৰলৈ আহে, দুদিন থাকি গুচি যায়। ঘৰত থকা দুদিন সি ক'তো ওলাই নাযায়। ঘৰতে থাকে। মাকৰ লগত কথা পতাৰ সুযোগ বিচাৰি ফুৰে। প্ৰভাই একেবাৰে প্ৰয়োজন নহ'লে তাৰ লগত কথা নাপাতেই। ঘৰটো বনাই দিয়াৰ কথা কওঁতেও তাই মানা কৰিলে। আনকি ঘৰৰ নাদটো ৰিং বহুৱাই পকা কৰি কুঁৱা বনাই দিয়াৰ কথাতোও প্ৰভাই মানি নলয়। মুঠতে তাৰ সহায় নালাগে প্ৰভাক  তাৰ লগত লৈ যোৱাৰ কথা উলিয়ালেও বকিহে আহে প্ৰভাই। এইবাৰো প্ৰশান্ত আহি মাকক লৈ যাবলৈ ওলাইছিল, কিন্তু মাক কোনোমতেই ৰাজী নহ'ল। সি সেইদিনা ৰাতি মাকক বহুত বুজাইছিল সি তেনেকুৱাই, সি কেতিয়াও সলনি হ'ব নোৱাৰে। ভগৱানে তাক তেনেকৈয়ে জন্ম দিছে সাধাৰণ মানুহতকৈ বেলেগকৈ। কিন্তু প্ৰভাই নুবুজে। তাৰ কথাবোৰ শুনিলে খংটোহে উজাই আহে তাইৰ।


বিশেষকৈ যেতিয়া গাঁৱৰ মানুহবোৰৰ মুখত যেতিয়া তাই শুনে "প্ৰভাৰে ভাল দে মতা বোৱাৰী পাব। দুইটাকে নিজৰ ল'ৰা বুলি ভাবিলেই হ'ল।"। ইফালে কুঁৱাপাৰত মইনাহঁতে মৰা টিপ্পনী। ঘৰৰ সন্মুখত কিৰিলিয়াই থৈ যোৱাবোৰটো আছেই। কিমান আৰু সহ্য কৰিব। কেতিয়াবা চিঞৰি চিঞৰি ভগৱানক গালি পাৰি কান্দে, নিজেই মৰিবলৈ নিজকে শাঁও দিয়ে। তাৰ বাহিৰে তাইনো কৰিব কি! কোনোবা সময়ত নিজকে সান্তনা দিয়ে "প্ৰশান্ত তেনেকুৱাই, সৰুৰেপৰা ইমান শাসন কৰিলে তথাপিও সি সলনি নহ'ল। ভাল নোহোৱা বেমাৰ এইবোৰ" তেনেকৈ ভাবিলে আকৌ প্ৰশান্তক বুকুৰ মাজত লৈ মৰম এধানি কৰিবলৈও মন যায়। কিন্তু প্ৰভাই নোৱাৰে। যিমান নিজেই জন্ম দিয়া নহওক তাই প্ৰশান্তৰ কথাবোৰ এতিয়াও সহজকৈ ল'ব পৰা নাই। সেইদিনা ৰাতি প্ৰশান্তই তাইক তাৰ যে এইটো বেমাৰ নহয়, জন্মিছেই এনেকৈয়ে বুলি বুজাই বুজাই সৈমান কৰিব নোৱাৰাত কাঠৰ চালপীৰাখনতে তাইৰ কাষতে শুই যায়। প্ৰভাৰ টোপনি নাই চকুত। এইটো বাৰু প্ৰভাৰ কাৰণে নতুন কথা নহয়। বিছনাত পৰি বিনিদ্ৰাত হাজাৰ ৰজনী পাৰ কৰি থৈছে। প্ৰভালৈ পিঠি দি শুই থকা প্ৰশান্তৰ হাতখন এপাকত নিজৰ হাতৰ মুঠিৰ মাজলৈ টানি আনি প্ৰভাই নিজকে কোৱাদি কৈ উঠিল "কাৰ মন নাযায় নিজৰ সন্তানক মৰমৰে আৱৰি ৰাখিবলৈ। তয়ো মোৰ নিজৰ পেটৰে পোৱালি অ ল'ৰা। কিন্তু তোৰ গাত থকা এই বেমাৰটো সহজকৈ মানি ল'ব পৰাকৈ মই এতিয়াও নিজকে বুজাব পৰা নাই। কাইলৈ গুচি যাবিগৈ, আৰু ঘূৰি নাহিবি ইয়ালৈ। তই আহিলে মানুহবোৰে তোক লৈ মৰা ঠাট্টা মস্কৰাবোৰ শুনিলে মই কষ্ট পাওঁ। য'তে আছ তালৈকে গৈ ভালকৈ থাক। নাহিবি ইয়ালৈ ঘূৰি অ' প্ৰশান্ত।" মাকে নিজকে কৈ থকা কথাকেইটা টোপনিৰ ভাঁজ ধৰি শুনি থকা প্ৰশান্তই ইখন হাতো আনি মাক আৰু তাৰ হাতৰ মুঠিটো জোৰত ধৰি টোপনি যাবলৈ চেষ্টা কৰিলে।