লক্ষী

'মা দেউতাই লক্ষীক কিয় ইমান ধুনীয়াকৈ উলিয়াই আছে? আজি তাইক কোনোবাই লৈ যাব নেকি?' স্কুলীয়া চাৰ্টটো পেন্টটোত খুচি খুচি বাবুৱে বহুত দেৰিৰপৰা দেউতাকক লক্ষীৰ ওচৰত ৰৈ থকা খিড়িকীখনেদি দেখি মাকক সুধিলে।

'সদায় দেখোন দেউতাৰে লক্ষীক এনেকৈয়ে মৰম কৰে। তঁহত এতিয়া স্কুললৈ যা।' বাবুৰ মাকেও ককালৰ খুচনিৰপৰা ওলাই যোৱা চাদৰখন আকৌ এবাৰ খুচি বাবুক আৰু মাইনাক স্কুললৈ আগবঢ়াই দিবলৈ ওলাই আহিল।

'ঠিক আছে তঁহত যাবি, গৰমটোও বৰ পৰিছে বেছি দৌৰি-ঢাপৰি নুফুৰিবি স্কুলত।' বাবু মাইনা দুয়ো গেটখন মাৰি ওলাই যাবলৈ লঁওতেই মাকে চিঞৰি কথাকেইটা কৈ দেউতাকৰ ওচৰ পালেহি। অথনিৰেপৰা মানুহজন আৰু লক্ষীয়েনো কি কথা পাতিছে সিঁহতেহে জানে। মানুহজনে বাৰে বাৰে তাইৰ গালে-মুখে হাত ফুৰাই দিয়ে আৰু তাইঝ কাণ মূৰ জোকাৰি জিভাখন উলিয়াই তেখেতৰ হাতখনকে চেলেকিবলৈ ধৰে।

'বেয়া লাগিছে চাগে মনটো।'

'হা হা... ওহো হো... অলপ' বুলি ঘৈণীয়েকে সোধা কথাষাৰত চোবাই থকা তামোলখিনিৰ পিকখিনি পেলাই মূৰটো জোকাৰি মানুহজনে উত্তৰটো দি আকৌ এবাৰ লক্ষীলৈ চালে। লক্ষীৰো চকুৰ কোণকেইটা চকুপানী ওলাবলৈ ধৰাৰ দৰে সেমেকি আছে। তাইও যেন কিবা এটা বুজিহে পাইছে। কথা ক'ব নোৱাৰিলেনো কি হ'ল তাইও এটা জীৱহে। জীৱ-জন্তু হ'লেও মৰমবোৰটো সিঁহতেও বুজি পায়।

'কথা এটা কচোন আজি এইৰ এইখন ঘৰলৈ অহাৰ কেইবছৰ হ'ল।' মানুহজনে লক্ষীৰ চকুৱে মুখে হাত ফুৰাই ঘৈণীয়েকক সুধিলে।

'ৰ'ব দেই, কৈ আছোঁ।' বুলি মানুহগৰাকীয়ে কিবা এটা আঙুলি মূৰত হিচাপ কৰিবলৈ ধৰিলে। কেঞা আঙুলিটোৰ ওপৰৰ পাবৰপৰা তলৰ পাবটোলৈকে কেইবাবাৰো হিচাপ কৰি মানুহজনীয়ে উত্তৰ দিলে 'কিয় তাই আমাৰ বাবুৰ লগৰে নহয় জানো। বাবুৰ জন্মৰ দুমাহৰ পিছতে এইৰ জন্ম আকৌ। সেইখিনি কথা মোৰ ভালদৰে মনত আছে। যিকণ সময়ত মোক ঘৰুৱা গাখীৰ অকণমানৰ অতি প্ৰয়োজন আছিল সেইসময়কণতে যেনিবা এইৰ মাকে এইক জন্ম দি আমাক বহুতখিনি সকাহ দিছিল।'

'মানে এতিয়া এইৰ নবছৰ হ'ল। হয় দে নবছৰে সৰুৰেপৰা ডাঙৰ কৰি এতিয়ানো নজনা-নুশুনা মানুহৰ হাতত কেনেকৈ গতাই দিওঁ।' মানুহজনে মানুহগৰাকীৰ কথাত হয়ভৰ দি আকৌ এবাৰ হুমুনিয়াহ কাঢ়িলে।

লক্ষী কাকতিহঁতৰ ঘৰৰ একেবাৰে সন্তানৰ দৰে। কাকতিৰ সৰু ল'ৰাটোৰ জন্ম বছৰে লক্ষীৰো জন্ম। তাই পিয়ন এৰাৰ কিছুদিনৰ পিছতে বুঢ়ীমাকজনী মৰি থাকে। সেই তেতিয়াৰেপৰা কাকতিৰ দেখোন তাইৰ প্ৰতি থকা মৰম দুগুণে বাঢ়ে। কাকতিক দেখিলে যিটো কায়দাতহে আগবাঢ়ি আহি কাকতিৰ ভৰিখনত চেলেক এটা মাৰে, তাইৰ সেই স্বভাৱটোৰ কাৰণেই চাগে কাকতিৰ তাইৰ প্ৰতি মৰমটো বেছি হয়।

দেখাত আন দেছী গৰুবোৰতকৈ ওখ-পাখ হিষ্ট-পুষ্ট কাৰণে বহুতে আকৌ তাইৰ কাষ চাপিবলৈকে ভয় কৰে। মৰমতে কাকতিয়ে লক্ষী বুলি মাতোতে সেইকণৰ গোটেই চুবুৰীটোৰ কাৰণে তাই লক্ষী হৈ পৰিছিল।

লক্ষীৰ লগত কাকতিয়ে যেনেকৈহে কথা পাতি থাকে চকুৰে নেদেখিলে কোনোবা মানুহৰ লগত কথা পতা বুলি ভুলেই হ'ব। লক্ষীয়ে যদি কোনোবাদিনা কাকতিক দেখিও হেম্বেলনি এটা নামাৰে সেইদিনা কাকতিৰ চিন্তা হৈ যায় কেনেবাকৈ তাইৰ গা বেয়া নেকি। পাৰিলেটো ওচৰতে থকা ভেটেনেৰি হস্পিতেলখনলৈ লৈ যায়। কাকতি আৰু লক্ষীৰ এই মৰমৰ সম্পৰ্কটো ঘৰৰ আন সদস্যলৈও বিয়পিবলৈ বেছি দিন নালাগিল।

কাকতিৰ ল'ৰা-ছোৱালীকেইটাৰো যেন লক্ষীৰ প্ৰতি মৰমবোৰ দিনে দিনে বাঢ়িবলৈ ধৰিলে। বাবুৰ কথাটো ক'বই নালাগে লক্ষী মানে তাৰ দেহলাওটোহে। আজি যে লক্ষীক কোনোবাই নিবলৈ আহিব সেইকথা সিহঁতক কোৱা নাই। দুয়ো গিৰিয়েক ঘৈণীয়েকে লক্ষীৰ লগত লাগি থাকোতে সিফালে আগফালে চাইকেলৰ টিলিঙাৰ শব্দ শুনি মানুহগৰাকী ওলাই গ'ল।

বাঁওহাতখনৰ তলুৱাত চাধা এপালি লৈ সোঁহাতখনৰে মলি চাইকেল খনৰ গাতে ভেজা দি ৰৈ আছে তেওঁলোকৰ ঘৰৰ ওচৰৰে হাজৰিকা। হাজৰিককা দেখিয়েই বুজিবলৈ বাকী নাথাকিল কাকতিৰ ঘৈণীয়েকৰ। এওঁ নিশ্চয় আজিও লক্ষীৰ গোচৰ তৰিবলৈকে আহিছে।

লক্ষীৰ লগত অহি-নকুল সম্পৰ্ক হাজৰিকাৰ। কিমানবাৰ যে তাইক তেঁও খোৱাৰত নাই থোৱা। এতিয়া গৰুহে মানুহটো নহয় বুজি পাবলৈ যে এবাৰ জেইলত সোমাই অহাৰ পিছত পিছৰবাৰ আকৌ বেয়া কাম নকৰাৰ শপত ল'বলৈ। তাইৰ কাৰণে কাকতিও হাজৰিকাৰ লগত কেতিয়াবা ফেপেৰি পাতি লাগে। গোচৰ এটাই যে লক্ষীয়ে জপনা পাৰ হৈ তেওঁৰ চোতালত লহপহকৈ গজি থকা ঘাঁহখিনি খালেগৈ। তেওঁ তাইক সঠিক সময়ত নেদেখা হ'লে চাগে বাৰীখনত গজা লাওপুলি, জিকাপুলি এটাও নাথাকিলহেঁতেন।

কেতিয়াবা এনেকৈ গোচৰ দিবলৈ আহিলেও কাকতিয়ে হাঁহি হাঁহি কয় আপুনিনো গৰুবোৰৰ লোভ লগাই চোতালত ঘাঁহবোৰ গজাই কিয়? আৰু লক্ষীয়ে জানো জেওৰা ভাঙিছে তাইটো এডালো জেওৰা নলৰোৱাকৈ পাৰ হৈ গৈছে। ইফালে যদি বাৰী অনিষ্ট কৰাৰ কথা ভাবিছে আপুনি দেখোন সময়ত উপস্থিত হ'লেই। কাকতিৰ কথা শুনি হাজৰিকাৰ বুজিবলৈ বাকী নাথাকে যে এইজনাক গোচৰ দি লাভ নাই নিজেই ব্যৱস্থা ল'ব লাগিব। সেয়েহে তাৰপিছৰপৰাই তেখেতে নিজেই তাইক খোৱাৰত সোমোৱাই থৈ আহি কাকতিহঁতক খবৰ দিয়ে।

আজিও হাজৰিকাই লক্ষীৰে গোচৰ লৈ আহিছে বুলি নিশ্চিত হৈ আগবাঢ়ি যোৱা মিছেচ কাকতিক ভুল প্ৰমাণিত কৰি হাজৰিকাই ক'লে যে কাকতিক এবাৰ তেওঁলোকৰ ঘৰলৈ পঠাই দিবলৈ তামোল একবস্তা পুতিব লগা আছে। তাৰ গাতৰ জোখটো চাই দিবলৈ। তেতিয়াহে মিচেছ কাকতিৰ মনটো ভাল লাগিল হাওক তেওঁ আজি অন্ততঃ তাইৰ গোচৰ লৈ অহা নাই।

আজি বাৰু তেওঁ তেওঁৰ ল'ৰা-ছোৱালী দুটিক ফুচুলাই স্কুললৈ যাবলৈ বাধ্য কৰালে। কাইলৈ কি বুলি বুজনি দিব সেইটোহে বিচাৰি পোৱা নাই। এনে ইহঁত দুটাৰ লগত লক্ষীও ওলাই যায়, সিহঁতৰ স্কুলৰ ফিল্ডতে চৰি থাকেগৈ। ছুটিৰ লগে লগে সিহঁতৰ লগত আহি ঘৰৰ ওচৰ পাইহি, তাতে অলপ দেৰি চৰি থাকি সন্ধিয়া হোৱাৰ আগে আগে ঘৰ সোমাইহি। কোনোদিনে তাইক বিচাৰি যাব লগা হোৱা নাই, খোৱাৰত থকা কেইদিন বাদ দি। তাইৰ প্ৰকাণ্ড শৰীৰটো দেখি বহুতে কাষেদি যাবলৈও ভয় কৰে। শৰীৰটোহে প্ৰকাণ্ড কিন্তু স্বভাৱ একেবাৰে নম্ৰ। কেতিয়াবা বাবুয়ে কয় 'আমাৰ লক্ষীৰ নিচিনা ভদ্ৰ গৰু নাইয়ে। কাকো খুচিবলৈও নাহে আৰু কাৰো ঘৰৰ জেওৰাও নাভাগে। বীৰৰ দৰে পাৰ হৈ সোমাই যায়।

কেতিয়াবা তাই মেইন ৰাষ্টাত এনেকৈ থিয় হৈ থাকে যে গাড়ীয়ে হৰ্ণ মাৰি থাকিলেও ৰাষ্টা এৰি নিদিয়ে। গাড়ীৰপৰা কোনোবা নামি আহি তাইক খেদাব লগা হয়। কিন্তু এই কাণ্ড কাকতিয়ে দেখি এবাৰ মাত্ৰ লক্ষী বুলি মাতটো লগোৱাৰ লগে লগে তাই আতৰি যায়।

কাকতি কেতিয়াবা সন্ধিয়া ঘৰত নাথাকিলে ল'ৰা-ছোৱালীহালে পঢ়াৰ টেবুলত মুঠেও নবহে। কিন্তু কাকতি জপনা খুলি সোমাল কি নোসোমাল সিহঁত দুইটা গৈ পঢ়া টেবুলত বহি যায়। মানে লক্ষীৰ 'হেম্বে'শব্দই সিহঁতক সচকিত কৰি দিয়ে যে দেউতাক আহি পালেহি। সেই লক্ষীকে আজি লৈ যাব সিহঁতৰ ঘৰৰপৰাই। উপায় নাই বহুত কষ্টত এই সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে। জীৱ-জন্তু হ'লেও সিহঁতে মৰম বুজি পায়।

তাই বিক্ৰী কৰিবলৈ ওলাই কাকতিৰ নিজকে স্বাৰ্থপৰ যেন লাগিছে। ইমানদিনে তাই গাখীৰ কেইটোপাল দি আছিল কাৰণে ভাল আছিল, মৰম কৰিছিল। এতিয়া গাখীৰ নালাগে তাইৰ পেটত পোৱালিয়ে নোৰাৱা হৈছে। ভেটেনেৰি ডাক্তৰৰ মতে তাইৰ আশা এৰি বেলেগ এজনী গৰু অনাই ভাল। সেই কথামতেই কাকতিৰ এই সিদ্ধান্ত। কিমান স্বাৰ্থপৰ হ'ব পাৰে এই মানুহজাতিটো। আচলতে অইন জীৱতকৈ বেছিকৈ চিন্তা কৰিব পাৰে কাৰণেই চাগে এনেবোৰ সিদ্ধান্ত সময়তকৈ আগতে ল'ব পাৰে। মিচেছ কাকতি কথাবোৰ ভাবি ভাবি ভিতৰলৈ সোমাই আহিল। নিজকে তেওঁৰ দোষী যেন লাগিল। তাইও চাগে কিবা এটা গম পাইছে সেইকাৰণে পুৱাৰেপৰা হেম্বেলনি এটাও মৰা নাই।

হাজৰিকাক বিদায় দি ভিতৰলৈ আহিবলৈ ধৰোতেই আকৌ গেটখন খোলাৰ শব্দ হোৱাত পিছলৈ ঘূৰি চাই মিচেছ কাকতিয়ে দেখিলে এজন অচিনাকি মানুহ সোমাই আহিছে। এইজনেই চাগে সেইজন যাৰ হাতত আজি লক্ষীক গতাব। মিচেছ কাকতি ভিতৰলৈ সোমাই নগৈ মানুহজন অহালৈ ৰৈ থাকিল। কাষতে খুচুক খাচাক শব্দ শুনি চাই দেখিলে কাকতিয়েও লাহে লাহে লক্ষীক উলিয়াই আনিছে। তাইও মূৰটো তললৈ কৰি গজি থকা ঘাঁহবোৰৰ এডাল দুডাল চিঙি আগবাঢ়িছে। আজিৰপৰা মানে লক্ষী এইখন ঘৰৰ লক্ষী হৈ নাথাকে।

চন্দনৰ ফোট!

শুধ বগা ধূতি, বগা পাঞ্জাবী, বগা চন্দনৰ ফূটটোৰে মিঠাবৰণীয়া দীৰ্ঘকায় সত্য শৰ্মাক দেখিলেই মনত কিবা এটা ভক্তিভাৱে চুই যায়। ক'লা আগলৈ অলপ দীঘলীয়া পামচুযোৰ পিন্ধি ধূতিৰ আগটো হাতত লৈ ওলাওঁ নোলাওঁকৈ পাতল চুলিখিনিৰ মাজেৰে ওলাই থকা তালুখনতে ফুল এপাহ লৈ মানুহজন সদায় দুপৰীয়া বাৰটামান বজাত ওলাই আহে। তেওঁক সদায়ে তেনেকৈ দেখি দেখি অভস্ত্য হৈ যোৱা মানুহখিনিয়ে আজিকালি নোসোধে আৰু "বৰতা কৰবালৈ যায় হবলা।" বুলি। চবেই জানে এইটো সময়ত বৰতা গৈ আলিকাণত থকা আহঁতজোপাৰ তলত বহি চিলিম এচিলিক টানি আহে। সেইকণ টানি অহাৰ পিছত বৰতাৰ মুখৰ পৰা সেই মিলমিলিয়া হাঁহিটো নুগুচেই।

বৰতাক প্ৰথম দেখাতেই ক'ব পাৰি যে তেওঁ পূজা-পাতলৰ লগত জড়িত ব্যক্তিয়েই হ'ব। তেখেতক দেখিলে বয়সৰ হিচাপটো উলিয়াওৱাটো অলপ টানেই হ'ব। ধূতিখনৰ সৈতে তেওঁক দেখাত ৮০ৰ ওপৰৰ যেনেই লাগে। কিন্তু ভাদমহীয়া দুপৰীয়াৰ টিকাফটা ৰ'দত চাইকেল মাৰি ওলাই অহা দেখিলে কোনেও ক'ব নোৱাৰে তেওঁৰ বয়স যে আশীৰ ওপৰ হ'ল। হওঁতে বৰতা ৮২ বছৰীয়াই কিন্তু মনৰ জোৰটো কিন্তু সাংঘাতিক। এতিয়াও পূজা কৰিবলৈ বুলি ৫/৬ কিলোমিটাৰ চাইকেল মৰাৰ ৰেকৰ্ড আছে। চাইকেলখন আৰু দীঘলনলীয়া ক'লা ছাতিটো থাকিলে বৰতা চিলিম টানি আৰু কোনখিনি পাই যায় কোনেও ভাবিব নোৱাৰে।

সদায় ধূতি পৰিহিত সত্য বৰতাক দেখিলে কিয় জানো এনেকুৱা লাগে জন্মৰ পৰাই বৰতাই ধূতিয়েই পিন্ধি আহিছে। সৰুতে বৰতাক এই কথাটো লৈ খুউব জোকাইছিলো। সেই কথা যদি বৰতাৰ কাণত কেতিয়াবা পেলাই কওঁ তেতিয়া তেওঁ সেই মিচিকিয়া হাঁহিটিৰেই উত্তৰটো দি থয় "ধূতি চবেই জন্মৰ পিছৰপৰাই পিন্ধে। তহঁতে হবলা পিন্ধা নাই। তহঁতৰ কেইখন মাৰে মোৰপৰাই আনিছিল অ সোণাইহঁত। খালী ডাঙৰ হৈ তহঁতে লংপেন পিন্ধিবলৈ শিকিলি আৰু মই নিশিকিলো।" বৰতাই যে লয় কপালত চন্দনৰ ফোটটো সেইটোৱে আমাক বৰ বেয়াকৈ আকৰ্ষণ কৰিছিল। গাটো ধুইয়ে বৰতাৰ ঘৰলৈ লৰ মাৰো চন্দনৰ ফোটটো ল'বলৈ। বৰতাইও বৰ আনন্দমনৰে ফোটটো আঁকি দিছিল কপালত। আমাৰে লগৰে এজন ধ্ৰুৱজ্যোতি দাস। সদায় সংকোচ কৰিছিল বৰতাৰ ঘৰলৈ যাবলৈ। কিয় জানো তাৰ মনত যেন সেই 'দাস' উপাধিটোৱে 'শৰ্মা' পদূলিত সোমাবলৈ বাধা দিছিল। কিন্তু সেই সংকোচ ভাৱটো নোহোৱা কৰিলে বৰতাই। 

'তইনো তাত সেমেনাসেমেনিখন কৰি আছ কিয়? ইহঁতৰ লগৰে নহয় জানো। আহ্ আহ্ ফোটটো লৈ যাহি।' বৰতাৰ উচ্ছাহত সেইদিন ধৰি ধ্ৰুৱৰ সেই সংকোচ মৰিল। বৰতাৰ মতে ল'ৰা-ছোৱালী, সূদিৰ-বামুণ এইবোৰৰ বৰ এটা বাচ-বিচাৰ কৰিব নাপায়।

সত্য শৰ্মাৰ পৰিয়াল বুলিবলৈ বৰমা আৰু নাতিনী ছোৱালী এজনী। হওঁতে নাতিনীজনী আমাতকৈ দুবছৰমানৰ সৰু হ'ব। কিন্তু আমাৰ লগতে খেলি-মেলি ডাঙৰ হোৱা নাতিনী হীৰা এতিয়া আমাৰ সমনীয়াৰ নিচিনাই। আমাৰ নিচিনাকৈ তাইও বৰতাৰ সেই চন্দনৰ ফোটটিলৈ বৰ হেঁপাহ কৰিছিল। সেই অভ্যাস পিচে তাইৰ থাকিয়েই গ'ল। এতিয়াও কৰবাত গ'লে কপালখন সৰুকৈ ফোটটো লয়েই। সৰুতে কথাবোৰ কিবা বৰ খেলিমেলি লাগিছিল। বৰতা বৰমা আৰু ল'ৰা ছোৱালী নোহোৱাকৈ নাতিনীজনী আহিল ক'ৰ পৰা। সৰুতে সোধা প্ৰশ্নটোৰ পৰা মাহঁত যেন সদায় ফালৰি কাটিছিল। 'ইহ, ওঁঠ চেপিলে গাখীৰ ওলাব আৰু এতিয়াই সিহঁতৰ এইবোৰ কথা।'। তেতিয়া বুজি পোৱা নাছিলোঁ এইটো কথানো কি আমাৰ পৰা লুকুৱাবলগীয়া হ'ল।

'অই হীৰা, এইখন কাৰ ফটো?' পাছপৰ্ট চাইজৰ ব্লেক এণ্ড হুৱাইট ফটো এখন একেবাৰে চকুৰ ওচৰলৈ আনি চাই থাকোঁতে থাপ মাৰি আনি সুধিলোঁ। ফটোখন মই থাপ মাৰি লোৱাত তাই এনেকুৱা কৰিলে ফটো নহয় যেন হীৰা এটুকুৰাহে ল'লো। চকামকাকৈ দেখিলোঁ ফটোখনত দুফালে বেণী গুঠা হীৰাৰ নিচিনা দেখিবলৈ ছোৱালী এজনী। ফটোখন মোৰপৰা টানি আনি হীৰাই ফেকুৰি উঠিল। 'এইজনী মোৰ মা।'

'তোৰ মা মানে। তোৰ মা আছে নেকি?' মই আৰু অলপ উৎসাহেৰে সুধিলোঁ।

'চা পৰাগ, এইবোৰ ধেমালি মোৰ লগত নকৰিবি। মা নাথাকিলে মই কিবা জন্ম হ'ব পাৰিম নেকি?' মই যিমান উৎসাহ দেখুৱাই কথাটো সুধিছিলো সিমান খঙেৰে হীৰাই উত্তৰটো দিলে। সেই খং দেখুৱালে যদিও অলপ সময় পিছতে তাই ফেকুৰিবলৈহে লাগিল।

আচলতে হীৰা মই একেলগে ডাঙৰ হোৱা। মই তাইতকৈ দুবছৰ মানৰ ডাঙৰ যদিও সেইটো হিচাপ তাই নকৰে। বৰতাহঁতৰ ঘৰৰ সন্মুখতেই আমাৰ ঘৰখন। ওলাইয়েই আমাকে দেখে। খেলিবলৈও লগ বুলিবলৈ মইয়ে আছিলোঁ। বৰমাৰ লগ বুলিবলৈও আমাৰ মায়েই। ডাঙৰ হৈ অহাত মোৰ য'ৰে ত'ৰে বন্ধুবোৰ বেছি হোৱাত তাইও অলপ আপচোচ কৰা হ'ল আগৰ দৰে আহ যাহ কৰিবলৈ। তথাপিও মাহঁতৰ ওচৰলৈ নহাকৈ নাথাকে।  

সেইদিনা হীৰাক আৰু বিশেষ একো নুসুধি মই গুচি আহিলোঁ। পিছতহে মাক কুটুৰি কুটুৰি সোধাত উত্তৰটো পালোঁ।

এইজনী বৰমাৰ আগতে বোলে বৰতাৰ আৰু এজনী বৰমা আছিল। ছোৱালী এজনী জন্ম দিয়েই মৰি থাকিল। বৰমাৰ ভনীয়েক আহি ভাগিনীয়েকক প্ৰতিপাল কৰা দেখি বোলে সকলোৰে পৰামৰ্শ অনুসৰি ভনীয়েকজনীকে বৰতাই বিয়া পাতি থৈ দিলে। তেতিয়া অকমানিজনীৰ দুমাহমান হৈছিল। তাৰপিছত বৰতা বৰমাই বেলেগ ল'ৰা-ছোৱালীৰ কথা নাভাবিলে। সেই ছোৱালীৰে ছোৱালী হীৰা। কিন্তু হীৰাৰ বাপেক কোন তেন্তে! সেইটো প্ৰশ্নৰ উত্তৰ হ'লে মায়ে কাহানীও নিদিলে। পিছতহে ডাঙৰ হৈ গম পালোঁ বৰতাৰ লগত পূজাই-পাতলে যোগালী কৰি দিয়া দেখনীয়া যুৱক এজনৰ লগতে হীৰাৰ মাক বোলে কম বয়সতে গুচি গৈছিল। কিন্তু এমাহমান থাকিয়েই বোলে ঘৰৰ ছোৱালী ঘৰলৈ উভতি আহিছিল। কিয় আহিলে কি কথা আজিও গম নাপালোঁ। ঘূৰি আহোঁতেই বোলে তাইৰ গাত লেঠা। আৰু তাইও বোলে মাকৰ দৰে হীৰাক জন্ম দিয়াৰ তিনিমাহতে এনিমীয়াত ভূগি ঢুকাই থাকিল।

কাহিনীবোৰ জনাৰ পিছত আমি লগৰবোৰৰ মাজতে কথা পাতো হীৰাই বা ইমান দীঘল কাহিনী গম পাই নে নাপায়। ইমানবোৰ কাহিনীৰ পিছতো বৰতাৰ মনোবল দেখিলে আচৰিত লাগে। বৰতাক কেতিয়াও দুখত থকা নেদেখিলো। সেই বগা চন্দনৰ ফোটটোতে যেন সকলোবোৰ শক্তি সোমাই আছে। কিয়নো সেই ফোটটোৰ অবিহনে বৰতাক কিবা উদাস উদাস লাগে। শংখ, টিলিঙা বজাই ফোটটোৰ সৈতে গোঁসাই ঘৰৰ পৰা ওলাই অহা বৰতাজন যেন বেলেগ এজন পুৰুষ। আৰু হীৰা! হীৰা বৰতাৰ কাৰণে সঁচাকৈয়ে হীৰাৰ দৰে আছিল। ইমান যে আলফুলে ৰাখিছিল তাইক। সুখে দুখে কেৱল হীৰা। তাইও বৰমা বৰতাক কম ভাল নাপাইছিল। কিমান যে প্ৰতিপাল নকৰিছিল তাই।

জুলাই মাহৰ কোনোবা এটা তাৰিখৰ দুপৰীয়া মায়ে হঠাৎ ফোন কৰিলে বৰতাৰ বোলে গাটো বেয়া 'পাৰ যদি পোনা সোনকালে ঘৰলৈ আহচোন। হীৰাৰ ওচৰত থাকিব লগা হ'ব পাৰে।' ফোনটো পাই নৰ'লোৱেই।  গাড়ীলৈ বাট নাচায় চাকৰিৰ জেগাৰ পৰা তিনিঘণ্টীয়া ৰাস্তা বাইক লৈয়ে গুচি আহিলো। কিন্তু সময়ত মই নাপালোঁ। মই অহালৈ ইতিমধ্যে বৰতাৰ শৱদেহ বাহিৰলৈ উলিয়ালেই। কালে নিবলৈ আহিলে কোনে ৰখাব পাৰে। গোঁসাই ঘৰৰ পৰা ওলাই আহোঁতেই মূৰটো কিবা আচন্দ্ৰাই কৰা যেন লাগি বহি দিলে। দেউতাহঁতে ধৰি মেলি ভিতৰলৈ নিলেহে বেছি সময় নাথাকিলেই। মায়ে ফোন কৰি খবৰটোৰ দিয়াৰ অলপ সময়ৰ পিছতেই...

জাপৰি চুলিৰে হীৰাজনীৰ কান্দি কান্দি চকু উখহি গৈছে। চোতালতে তাইৰ কাষতে বৰমা বহি আছে। গম্ভীৰ খোজেৰে জুম ঠেলি সোমাই যোৱা মোক যেন চবেই বাঘ চোৱাদি চাইছে। হীৰাৰ ওচৰত অলপ সময় কটোৱাৰ পিছত লক্ষ্য কৰিলোঁ চোতালখনৰ এটাফালে দেউতাহঁত যেন গভীৰ চিন্তাত আছে। 'কিনো চিন্তাত আছে' বুলি ময়ো কাষ চাপি গ'লো। অলপ সময় ৰৈয়ে কথাটো বুজিবলৈ বেছি সময় নালাগিল মোক। অকণো নভবা নিচিন্তাকৈ টপককৈ মাত লগালো 'কিয় হীৰাই কৰিব আকৌ।' মই যেন একেবাৰে নক'বলগীয়া কথা এটাহে ক'লো। কেতিয়াও নেদেখা নুশুনা মানুহ এজনে বেওবেওকৈ ধৰিলে 'হীৰা ছোৱালীজনী হৈ কেনেকৈ পাৰিব হে। মই অতদূৰৰ পৰা এনেই আহিছোঁ নেকি।' 

মানুহজনৰ অতপালি দেখি ময়ো ৰৈ থাকিব নোৱাৰিলোঁ 'আপুনি কোন? আপোনাকতো দেখা কেতিয়াও মনত নপৰে।' সুধিবলৈ পালোহে মানুহজনে টেপেচকৈ মাতিলে 'মই কোন তুমি নাজানিলেও হ'ব। ওচৰ চুবুৰীয়া হৈ ইমান ওপৰত কথা নক'বা।' 

তেওঁৰ লগত আৰু কথা নাপাতি দেউতাক সুধিহে গম পালোঁ তেওঁ বোলে বৰতাৰ লগত কোনোদিনে সম্পৰ্ক নথকা খুড়াকৰ পুতেক। হীৰাৰ মাকৰ কাহিনীটোৰ পৰা বৰতাৰ লগত সম্পৰ্ক নাছিল। এতিয়া গম পাইহে আহিছে। আহিয়েই মুখাগ্নি কৰা কথাটো লৈ লাগি আছে। এইবাৰ মোৰ সঁচাকৈয়ে খঙটো উঠি আহিল। একেকোবে হীৰাৰ ওচৰলৈ আহি তাইৰ হাতখনত ধৰি দেউতাহঁতৰ ওচৰলৈ লৈ গ'লো। 

'চাওক আপোনালোকে, এইবোৰ ক্ষেত্ৰত মাত মাতিব পৰা হোৱা নাই যদিও মোৰ বোধেৰে মুখাগ্নি কৰিব লাগে হীৰাইহে। আগলৈ পিছলৈ বুলিবলৈ বৰতা বৰমাৰ একমাত্ৰ সাৰথি আছিল হীৰা। তেওঁলোকৰ কাৰণে যি কৰিছিল একমাত্ৰ হীৰাই কৰিছিল। বৰতাই তাইক পঢ়া-শুনাই ডাঙৰ কৰিলে। তাইও বৰতাই দুখ পাবলগা কাম একো এটা নকৰিলে। এতিয়া তাইক এই কামটোৰ পৰা একমাত্ৰ ছোৱালী বুলিয়েই বঞ্চিত কৰি কেতিয়াও নেদেখা নুশুনা মানুহ এজনে বৰতাৰ শেষ কৃত্য সমাপন কৰিলে বৰতাই আত্মাই কষ্ট পাব বুলি মই ভাবোঁ।'

আৰু বিশেষ একো নকৈ মই বৰমাৰ ওচৰলৈ আহিলোঁ। মোৰ কথাত তেওঁলোকৰ মাজত অৰিয়াঅৰি অলপ নলগা নহয়। শুনো নুশোনোকৈ শুনা মানুহজনৰ কিছুমান কথাত খঙত গাটো কঁপি উঠিছিল 'কিয় পাৰিব তাই ছোৱালী এজনী হৈ দহন কৰিবলৈ। তাতে বাপেক কোন হিচাপ নাইকিয়া ছোৱালী এজনীক এই কাম কৰিবলৈ দি পাপ কৰিব নোৱাৰোঁ নহয়......'। অলপ সময়ৰ পিছত দেখিলোঁ মানুহজন যি ডেমাকি দেখুৱাই মোক কথা কৈছিল সেইটো ডেমাকিতে গপগপাই ওলাই গুচি গৈছে। কোনোবা এজনীয়ে হীৰাক মেখেলা চাদৰ এযোৰ পিন্ধাই উলিয়াই আনিছে। উচুপি উচুপি ওলাই অহা হীৰাই বৰতাক চিতাত উঠোৱাৰ আগতে শেষবাৰৰ বাবে ভৰি দুখন চুই সেৱা কৰি বৰতাৰ কপালত আধা মোচ খাই যোৱা ফোটটোৰ ওপৰতে আকৌ এবাৰ ধুনীয়াকৈ বগা চন্দনৰ ফোটটো আঁকি দিলে। দৃশ্যটো দেখি এনেকুৱা লাগিছে যেন বৰতা এইমাত্ৰই সাৰ পাই উঠি হীৰাক সাৱতি ধৰি ক'ব 'হীৰা অ তই সঁচাকৈয়ে হীৰা আই।'

ভোলা দা গ্ৰেট ২

চিকমিকিয়া কাপোৰৰে ১০০ শতাংশ ভোলা বুলি চিনাকি দিয়াৰ পিছৰে পৰা এতিয়া ভোলাক বেলেগকৈ চিনাকি দিব লগা হোৱা নাই। সকলোৱে আজিকালি চিকমিকোৱা কাপোৰৰ সৈতে ভোলা বুলিহে সম্বোধন কৰা হ'ল। হওঁতে ভোলা হ'ল চাহ দোকানী। মানে চাহৰ দোকান এখন আছে, গাঁৱৰে তিনিআলিটোত থকা আহতজোপাৰ তলতে। তাতে গাখীৰ চাহ, লাল চাহৰ লগতে বৈয়াম এটাত বিস্কুট আৰু কেক দুটামান পোৱা যায়। সেমেকা বন নথকাও নহয়। আন এটা বৈয়ামত টেঙা মৰটন দুটামান। ভোলা আকৌ বলীউদ চিনেমাবোৰৰ সাংঘাতিক ফেন আৰু লগতে তাৰ মাজে মাজে দিয়া এডভাৰ্টাইজবোৰ। এডভাৰ্টাইজবোৰ ইমান মন দি চোৱা মানুহ চাগে অকল ভোলাই আছে নেকি! আজিকালি পিচে জিঅ' মোবাইল হোৱাৰ পৰা ৰং, ৰেঙনি চেনেলকেইটাৰো ভোলা বিৰাট ডাঙৰ বিচনী হৈ পৰিছে। গ্ৰাহক নহা সময়খিনিত ভোলা তাৰ মোবাইলটো লৈয়ে ব্যস্ত।

ভোলাৰ লগত আড্ডা মাৰিবলৈ মইও মাজে মাজে চাহ একাপ লৈ তাৰ দোকানতে থকা কাঠৰ বেঞ্চীখনতে বহোগৈ। এদিন এদিন কথাই কথাই ওলাল ভোলাৰ দুখৰ কথা। মানে প্ৰথম প্ৰেমৰ বিফল পৰিণতিৰ কাহিনী। প্ৰেমৰ নাম শুনিয়েই মই আৰু একাপ চাহ লৈ আঠা লাগি বেঞ্চীখনত বহি ল'লো। তাৰ প্ৰেমৰ দুখৰ পৰিসমাপ্তিৰ কথা শুনি মোৰ অৱস্থা হাঁহিম নে কান্দিম।

ভোলাৰ প্ৰেম হ'ল গাঁৱৰে তিলিকি মইনাৰ লগত। প্ৰথম চকুৰ মিলন, লাহে লাহে কথা-বতৰা। এদিন সুযোগ বুজি মাতিলে ডেটিঙলৈ। ভোলাৰ কথাৰ মতে মইনাও গৈ সময়তকৈ আগতে ডেটিং প্লেচত হাজিৰ। ভোলাৰহে অলপ দেৰি হ'ল। মইনা দেখিলে ভোলাই হাতত পানী বাল্টিং এটা আৰু বিচনী এখন লৈ আহিছে। মইনাৰ আচৰিত হোৱা মুখখন দেখিয়েই বোলে ভোলাই বুজি উঠিছিল। সেয়ে তাইক প্ৰথমতে বহিবলৈ দি পানীৰ বাল্টিটোত হাত ভৰাই একাজলি একাজলিকৈ পানী ওপৰলৈ চটিয়াই বিচনীখন লৈ তাইক বিচিবলৈ ধৰিলে। ভোলাৰ কামৰ আওভাও বুজি নোপোৱাত পানী পৰি ভিজি জুৰুলি জুপুৰি হোৱা মইনাই চিঞৰ বাখৰ লগাই সেইদিনাই তাৰ প্ৰেম ফটাপ্ৰেমলৈ পৰিণত কৰি ডেটিং প্লেছ এৰিল।

ইমান সময় তাৰ প্ৰেম কাহিনী মনে মনে শুনি থাকি পানী বাল্টি আৰু বিচনীৰ কাৰবাৰৰ কথাটো জানিবলৈ মনটো লকলকাই উঠিল। মোৰ মনৰ ভাৱ বুজি সি মাত লগালে 'মানে কি হিন্দী চিনেমাবোৰত যেনেকৈ হিৰো হিৰোইন লগ হ'লেই বৰষুণ বতাহ দিয়ে। হিৰোইনৰ চুলিখিনি বতাহত লৰিবলৈ ধৰে মইও মোৰ প্ৰেমত তেনেকুৱা এটা কৰাৰ কথাই ভাবিছিলোঁ। এই যে টিকাফটা ৰ'দত বতাহ বৰষুণ নিদিয়ে  মই জানিছিলোঁ সেয়ে আগতীয়াকৈ ৰেডী হৈ গৈছিলোঁ। তাতে মোৰ দোষ কি?'

মই তাৰ কথা শুনি মনতে বোলো 'হয় দে ভোলা টুচ্ছি গ্ৰেট হৌ।'