পাণবজাৰৰ বাছ স্তপেজটোত সি তাৰ গাড়ীখন অলপসময়ৰ কাৰণে ৰখাই দিলে। মাজনিশা একবজাৰ নীৰৱতাই চাৰিওফালে বিৰাজ কৰিছে কেইটামান নিশাচৰ চৰাইৰ শুনিবলৈ ভাল নলগা চিঞঁৰক বাদ দি। মাজে মাজে গছকেইডালত ওলমি থকা বাদুলিকেইটাই বিষ্ঠা ত্যাগ কৰি উৰা মৰা শব্দত নিৰৱতাই সাৰ পাই উঠে। দিনৰ ব্যস্ততাৰ ভাগৰত মহানগৰী শুই পৰিছে। সিহঁতো যাৰ শুবলৈ নাই এখন বিছনা, থাকিবলৈ নাই ঘৰ, ফুটপাঠেই শেষ আশ্ৰয় শুই পৰিছে। কি সুন্দৰকৈ শুইছে! যেনিয়ে য'তে ঠাই পাইছে মাথো পৰি দিছে কিন্তু তথাপিও সিহঁত শুব পাৰিছে। মহ-ডাঁহৰ কামোৰণিয়েও সিহঁতক আমনি কৰিব পৰা নাই। কেনেকৈনো কৰিব দিনটো কিবা এটা খাবলৈ পোৱাৰ আশাত কিমান কি কৰিব লাগে সিহঁতে কেতিয়াবা হয়তো ৰাস্তাৰ কুকূৰকেইটাৰ লগতো যুঁজিব লগা হয়। তথাপিও সিহঁত জীয়াই আছে। জীয়াই থাকিবৰ কাৰণেইটো ইমান কষ্ট। ৰাতিটো পুওৱাৰ লগে লগেতো সিহঁতে নিজৰ জেগা এৰি ৰাস্তাটো এৰি দিব লাগিব। হয় দেই মানুহৰ জীৱনবোৰো যে!
কিন্তু আকাশ! তাৰটো জীৱনটোক লৈ একো সমস্যাই নাই। কিন্তু সি আজি কেইদিনমানৰপৰা শুব পৰা নাই। এনেহেন বৃহৎ ঘৰটো, আটোমটোকাৰিকৈ অকল তাৰ কাৰণে বুলি বনাই দিয়া ঘৰটোত থাকিও যেন তাৰ শান্তিৰে শুবলৈ ঠাই নোহোৱা হৈছে। শুবলৈ লৈ সি গুচি আহে পানবজাৰ শুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰটোৰ ওচৰলৈ। তাৰ ফুটপাঠত শুই থকা মানুহবোৰক চাবলৈ, টোপনিত লালকাল হৈ থকা নিৰীহ শিশুকেইটাৰ শান্ত মুখকেইখন চাবলৈ।।কিমান যে নিস্পাপ! অলপ সময় ৰৈ থাকি আকাশ গুচি গ'ল ঘৰলৈ। ঘৰখনত সোমালেই দেখোন আজিকালি তাৰ অচিনাকি যেন ভাব এটা হয়। কেইটা উজাগৰী ৰাতি পাৰ কৰিছে সি ঠিক নাই। কিহৰ দুখ আছেনো তাৰ? আজি ছাব্বিশ-সাতাইশ বছৰে সি আজিলৈকে অভাৱ কাক কয় দুখ কাক কয় বুজি নাপালে। কিন্তু আজি এমাহতকৈ বেছিদিন হ'ল সুখৰ সন্ধানত থকাৰ। তাৰ প্ৰকৃত পৰিচয় বিচাৰি সি হাহাকাৰ কৰি ফুৰিছে। সি সেইকথা গম পালেহে যেন হেৰোৱা সুখ ঘূৰাই পাব। ক'ৰপৰা তুলি আনিছিল তাক ডাক্তৰ মাক-দেউতাকে? এই উত্তৰ কাৰ হাঁতত আছে? যাক ইমানদিনে মা-দেউতা জ্ঞান কৰি আহিছিল সেইয়াতো তাৰ নিজৰ নহয় বোলে। এই কথা গম পোৱাৰ পিছৰেপৰা সি শুব পৰা নাই। সদায় শুবলৈ ধৰি উঠি গুচি আহে শুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰৰ ওচৰলৈ কি ঠিক তাতেই যদি আছে তাৰ আচল কোনোবা!
মাক-দেউতাকে তাক বহুত বেছি মৰম কৰে। কেতিয়াবা মৰমৰ প্ৰকোপ ইমান বেছি হয় যে অস্বস্তি লাগি যায়। মাইল ব্ৰনছনৰ পৰা আই আই এম বেংগালুৰুলৈকে সি যেনেকৈ পঢ়ে যেনেকৈ থাকে তাৰ মতে কৰিবলৈ দিয়া এইহাল পিতৃ-মাতৃ কেনেকৈ তাৰ নিজৰ নহয়? তেঁওলোকেইটো তাৰ জীৱন আছিল। যদিও সৰুৰেপৰা সি মাক-দেউতাকৰ লগত থকা নাই তথাপিও সি কেতিয়াও ভবা নাছিল যে সি একেবাৰে অকলশৰীয়া হৈ পৰিব। সকলোবোৰ থাকিও আজি তাৰ একো নাই।
সি বেংগালুৰুত তাৰ পঢ়াৰ সামৰণি মাৰি তিনিবছৰ চাকৰি কৰি সি অসমলৈ উভতি আহিছে। অসমৰ শিক্ষিত নিবনুৱাৰ কাৰণে কিবা এটা কৰিবলৈ। সেয়ে মাক-দেউতাকৰ লগত আলোচনা কৰি অসমত এটা ষ্টাৰ্ট-আপ কৰাৰ কথা ভাবিছে য'ত কেইজনমান শিক্ষিত নিবনুৱাক নিয়োগ কৰি অলপ হ'লেও তেঁওলোকক সকাহ দিব পাৰে। দিল্লীত থকা আকাশৰ পিতৃ-মাতৃয়ে তাৰ কথা একেষাৰতে মানি লৈ তাক সকলোফালৰেপৰা সহায় কৰিম বুলি কথা দিছিল। কিন্তু অসমলৈ ঘূৰি আহি যে এটা অপ্ৰিয় বাস্তৱ কথা গম পাব ভুলতো ভবা নাছিল।
'তই সৰুৰেপৰা মাৰ-দেউতাৰৰপৰা দূৰে দূৰে থকা। এতিয়া পঢ়ি-শুনি উঠি মাৰৰ ওচৰতে থাকি কৰচোন যি কৰ। ৰূপাৰ ল'ৰা-ছোৱালী নোহোৱাৰ দুখটো তোক অনাৰ পৰাই দূৰ হৈছিল।...' আইতাকে কথা কৈ গৈ থাকোতে এইবোৰ কি কৈ পেলাইছিল। 'মোক অনাৰপৰা মানে কি আইতা ভালকৈ কোৱাছোন' বুলি সি যিমান আইতাকক খাতনি ধৰিছিল সিমান যেন আইতাকে তাৰ কথাটোৰপৰা ফালৰি কাটি গৈছিল। সিটো এতিয়া সৰু নহয় যে কথাবিলাক নুবুজিবলৈ। নি:সন্তান ডাক্তৰ মাক-দেউতাকে ল'ৰা-ছোৱালী নোহোৱাত তাক কৰবাৰপৰা আনি যে ডাঙৰ-দীঘল কৰিছে সেই কথা বুজিবলৈ বাকী নাথাকিল। কিন্তু আইতাকৰ মুখৰপৰা ভুলতে ওলোৱা কথাখিনিৰপৰা আৰু সি উলিয়াব নোৱাৰিলে। আৰু এইটোও জনা আছে মাক-দেউতাকক কিবা এই বিষয়ে সুধিবলৈ যোৱা মানে ডাঙৰ যে কিবা এটা নঘটাকৈ থাকিব তাৰ মানে নাই। কাইলৈ আইতাকৰ ওচৰলৈকে আকৌ এবাৰ যাব কিবা ওলায়েই বা মুখৰপৰা।
এই বৃহৎ ঘৰটো, ঘৰৰ সকলো বস্তু, তাৰ মাক-দেউতাক, আইতাক-ককাক সকলোবোৰ যেন অচিনাকি। এখন্তেকো যেন থাকিবলৈ মন নোযোৱা হৈ গৈছে। কোননো তাৰ নিজৰ তেন্তে? যিয়ে নিজৰ পেটৰ সন্তানক এনেদৰে এৰি দিব পাৰে।
পিছদিনা পুৱাই সি আইতাকৰ ওচৰ পালেগৈ। আইতাকৰ তাক দেখি বুজিবলৈ বাকী নাথাকিল তাৰ অহাৰ কাৰণ। আকাশৰ কেইবাদিনো নোশোৱা গাতত সোমোৱা চকুহাল দেখিয়ে গম পাইছে সি যে কি যান্ত্ৰনাত ভুগি আছে। এনেকুৱা এটা দিনৰ কাৰণে তেঁওলোক সাজু আছিল যদিও হঠাতে যে তেওঁৰ মুখৰপৰাই গম পাব সেই পৰিস্থিতিৰ কাৰণেহে সাজু নাছিল। নিঃসন্তান পুত্ৰ-বোৱাৰীৰ সন্তানৰ কাৰণে কি কৰা নাছিল তেঁওলোকে, যিয়ে যিটোকে কৈছিল সেয়ে কৰিছিল। কিন্তু দিন যোৱাৰ লগে লগে বুজিছিল যে তেঁওলোকৰ যে সন্তান নহয়। এদিন নিজৰ হস্পিতালতে খবৰ পাইছিল আকাশৰ কথা। বিয়াৰ আগতেই সন্তান জন্ম দি তাক নিজৰ সন্তান বুলি স্বীকৃতি দিব নিবিচৰা মাতৃৰ পৰা ডাক্তৰ ডাক্তৰণীয়ে তাক নিজৰ সন্তান কৰি লৈ আহিছিল। এই কথা যাতে সি ঘূণাক্ষৰেও গম নাপায় সেই লৈ বহুত সাৱধান আছিল তেঁওলোক। আকাশক স্কুলত দিবৰ সময়তে তেঁওলোক চাকৰিসূত্ৰে দিল্লীলৈ যাব লগা হোৱাত তাক মাইল ব্ৰনছন ৰেছিডেনছিয়েল স্কুলতে নাম লগাই দিয়ে। তাতেই সি হায়াৰছেকেণ্ডাৰীৰ শিক্ষা শেষ কৰি বেংগালুৰুত গ্ৰেজুৱেছন, মাষ্টাৰছ কৰি সি গুৱাহাটীলৈ উভতি আহিছিল কিবা এটা কৰাৰ আশাত।
পুতেক/বোৱাৰীয়েক, গিৰিয়েকৰ লগত আলোচনা কৰি সকলোবোৰ কথা আকাশক কৈ দিয়াটোৱেই ভাল হ'ব বুলি ভাবি তেওঁ নিজকে প্ৰস্তুত কৰিয়ে ৰাখিছিল। এতিয়া পুৱাই আকাশক দেখি আইতাকৰ মনটোৱে ঠিকেই চেবাইছে তাৰ অহাৰ কাৰণ।
আইতাকে তাক দি গৈছে তাৰ অতীত বৰ্ণনা। মাজে মাজে আইতাকৰ ঠুকাঠুকি মাতটো ভালকৈ নুশুনা হৈ যায়। নিৰ্মম বাস্তৱ কথাবোৰে তাৰ দুগাল তিয়াই গৈছে, গোটেই মানহটোক কঁপাই তুলিছে। তাৰ এইহাল ভগৱান সদৃশ মাক-দেউতাকক সি কি বুলি দিব ধন্যবাদ। যিয়ে তাক এটা নতুন জীৱন দিলে, তাৰ জীৱনটো সিঁহতবোৰৰ দৰে যে ন'হলহেঁতেন কি ঠিক! তাক নালাগে আজি তাৰ সঁচা মাতৃ-পিতৃ কোন, নালাগে তাক তাৰ পৰিচয়। সি এটাই জানে আকাশ দত্ত ডাক্তৰ বিভাষ দত্ত আৰু ডাক্তৰ ৰূপা দত্তৰ একমাত্ৰ সন্তান। নকটায় আৰু উজাগৰী ৰাতি। আজি আকাশ বহুত দিনৰ মূৰত ভালকৈ শুব পাৰিব। ইমানদিনে চিনাকি অচিনাকীৰ দোমোজাই তাক বাৰুকৈয়ে শিকালে। আগতকৈও এতিয়া তাৰ এইহাল পিতৃ-মাতৃলৈ আৰু শ্ৰদ্ধা উপজিছে। আকাশ এতিয়া নিজৰ কামৰ কাৰণে আগবাঢ়িব কিন্তু তাৰ আগতে যাব তাৰ মাক-দেউতাৰ ওচৰলৈ। বহুতদিন হ'ল মাকৰ কোলাত, দুহাতৰ পৰশত টোপনি নোযোৱা।
